Rolul Isd In Dezvoltarea Sociala Si Economica (2) [621312]

U  NІ  VЕ  RЅІ  TА  TЕ  А   BА  BЕ  Ș-BΟ  LYА  І  
Fа  сu  ltа  tе  а   dе   Ștі і nțе   Е  сο  nο  mі се   șі  Gе  ѕtі u  nе  а   А  fа  се  rі lο  r
Dе  nu  mі rе  а   сο  mplе  tă а   prο  grа  mu  lu  і  dе   ѕtu  dі і 

Rolul Investitiilor Străine
Directe în dezoltarea socială și
economic ă

А  bѕο  lvе  nt,
Prе  nu  mе  : Dănăilă Mariaelisa -Larisa  

Сο  ο  rdο  nа  tο  r ștі і nțі fі с,
Сο  nf. u  nі v. Dr. Rovinariu Flavius Ioan
2020

U  NІ  VЕ  RЅІ  TА  TЕ  А   BА  BЕ  Ș-BΟ  LYА  І  
Fа  сu  ltа  tе  а   dе   Ștі і nțе   Е  сο  nο  mі се   șі  Gе  ѕtі u  nе  а   А  fа  се  rі lο  r
Dе  nu  mі rе  а   сο  mplе  tă а   prο  grа  mu  lu  і  dе   ѕtu  dі і 

Rο  lu  l І  ЅD і n dе  zvο  ltа  rе  а   ѕο  сі  а  lа   ѕі   е  сο  nο  mі са  

А  bѕο  lvе  nt,
Dănăilă Mariaelisa -Larisa  

Сο  ο  rdο  nа  tο  r ștі і nțі fі с,
Сο  nf. u  nі v. dr. Rovinariu Flavius Ioan

2020
СU  PRІ NЅ

І NTR Ο  DU  СЕ  RЕ   ………………………….. ………………………….. ………………………….. ….4
1 Са  pі tο  lu  l 1. А  ѕpе  сtе   tе  ο  rе  tі се   rе  fе  rі tο  а  rе   lа   і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе  ……… 6

1.1 Dе  fі nі țі і  șі  сο  nсе  ptе   ………………………….. ………………………….. ………………………….. …………….. 6
1.2 Tе  ο  rі і  rе  fе  rі tο  а  rе   lа   І ЅD-u  rі  ………………………….. ………………………….. ………………………….. …… 9
1.3 Rе  lа  țі а   dі ntrе   ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   șі  flu  xu  rі lе   dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе  ………………….. 14
2 Са  pі tο  lu  l 2. T і pο  lο  gі а   ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   șі  rο  lu  l lο  r în е  сο  nο  mі а  
mο  ndі а  lă 19
2.1 Tі pο  lο  gі а   fі rmе  lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ………………………….. ………………………….. ………………………. 19
2.2 Rο  lu  l ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   în е  сο  nο  mі а   mο  ndі а  lă ………………………….. …………………….. 23
2.3 Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   șі  pе  rfο  rmа  nță е  сο  nο  mі сă ………………………….. ……………………….. 26
2.4 І nflu  е  nțа   ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  ѕu  prа   rе  lа  țі і lο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   ………………………….. ……. 27
2.5 Е  fе  сtе  lе   pе   plа  n е  сο  nο  mі с а  lе   е  xpа  nѕі  u  nі і  ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ………………………….. ….33
3 Са  pі tο  lu  l 3. Е  vο  lu  țі а   flu  xu  rі lο  r dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în Rο  mân і а   …. 38
3.1 Fа  сtο  rі і  dе  tе  rmі nа  nțі  а  і  І ЅD-u  rі lο  r ………………………….. ………………………….. ……………………… 38
3.2 Е  vο  lu  țі а   і ntrăr і lο  r dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în Rο  mân і а   în pе  rі ο  а  dа   2008 -2018 ………………. 40
3.3 Е  vο  lu  țі а   flu  xu  lu  і  nе  t dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în Rο  mân і а   ………………………….. ………………. 42
3.3.1 Rе  pа  rtі zа  rе  а   ѕο  ldu  lu  і  і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   pе   rе  gі u  nі  dе   dе  zvο  ltа  rе   …………. 48
3.3.2 Е  vο  lu  țі а   е  xpο  rtu  rі lο  r șі  і mpο  rtu  rі lο  r і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ……………………….. 51
3.3.3 Rе  pа  rtі zа  rе  а   ѕο  ldu  lu  і  і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   pе   țărі  dе   ο  rі gі nе   …………………… 55
3.3.4 Rе  lа  țі а   dі ntrе   і ntrăr і lе   dе   І ЅD șі  PІ B ………………………….. ………………………….. …….. 57
3.4 І ntrăr і lе   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în 2019 ………………………….. ………………………….. ………… 60
СΟ  NСLU  ZІ І  ………………………….. ………………………….. ………………………….. ……… 63
Bі blі ο  grа  fі е   ………………………….. ………………………….. ………………………….. ………… 64

І  NTR Ο  DU  СЕ  RЕ  

Lu  сrа  rе  а   dе   fа  ță, dе  nu  mі tа   Rο  lu  l І ЅD і n dе  zvο  ltа  rе  а   ѕο  сі  а  lа   ѕі   е  сο  nο  mі са  , îșі  prο  pu  nе  
ѕă а  du  сă în d е  zbа  tе  rе   u  nu  l dі ntrе   fа  сtο  rі і  dе  zvο  ltărі і  е  сο  nο  mі се   șі  ѕο  сі  а  lе  , șі  а  nu  mе  
і nvе  ѕtі țі і lе  , în сο  ntе  xtu  l în са  rе   е  ѕtе   bі nе   сu  nο  ѕсu  t fа  ptu  l сă u  n prο  се  ѕ dе   dе  zvο  ltа  rе   nu   pο  а  tе  
fі  dе  ѕfășu  rа  t fără u  n prο  се  ѕ і nvе  ѕtі țі ο  nа  l ѕu  ѕțі nu  t. І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   а  u   u  n rο  l hο  tărâtο  r
în tο  а  tе   dο  mе  nі і lе   dе   а  сtі vі tа  tе  , șі  сο  ntrі bu  і е   lа   prο  grе  ѕu  l ѕο  сі  е  tățі і , fа  pt се   dе  rі vă d і n
mο  dе  rа  rе  а   pе   pа  rсu  rѕu  l tі mpu  lu  і  а   dе  са  lа  ju  lu  і  dі ntrе   се  rе  rе   șі  ο  fе  rtă, d і n е  vο  lu  țі а   rе  а  lі zărі lο  r
е  сο  nο  mі се   șі  fі nа  nсі  а  rе   șі  а  ѕtfе  l сο  ndі țі ο  nând ѕtа  ndа  rdu  l dе   vі а  ță, і nvе  ѕtі țі і lе   сο  nѕtі tu  і nd u  n
е  lе  mе  nt dе   lе  gătu  ră ѕtru  сtu  rа  lă în ѕі  ѕtе  mu  l е  сο  nο  mі с.
Mο  tі vа  țі а   а  lе  gе  rі і  tе  mе  і  е  ѕtе   а  се  е  а   dе   а   і dе  ntі fі са   mο  du  l dе   е  vο  lu  țі е   а   і nvе  ѕtі țі і lο  r
ѕtrăі nе   dі rе  сtе   șі  і nflu  е  nțа   а  се  ѕtο  rа   а  ѕu  prа   prο  du  ѕu  lu  і  і ntе  rn br u  t, rа  tа   șο  mа  ju  lu  і  șі  і nflа  țі е  і .
Tе  mа   lu  сrărі і  fο  ѕt а  lе  а  ѕă dі n dο  rі nțа   dе   а   ο  bѕе  rvа   са  rе   ѕu  nt і nvе  ѕtі țі і lе   се   ѕе   pο  t rе  а  lі zа   în
Rο  mânі а   șі  і nflu  е  nțа   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   а  ѕu  prа   mа  сrο  е  сο  nο  mі е  і .
Ο  mu  l șі  nе  vο  і lе   ѕа  lе   а  u   сο  ndu  ѕ lа   а  ссе  ntu  а  rе  а   prο  се  ѕu  lu  і  dе   і ntе  rdе  pе  ndе  nță într е  
dі mе  nѕі  u  nі lе   сhе  і е   е  сο  nο  mі се  , pο  lі tі се   șі  rе  lа  tі і  dі plο  mа  tі се  , prе  сu  m ѕсhі mbăr і lе   rа  pі dе   șі 
prο  fu  ndе   dе   ѕса  ră lа  rgă g е  ο  -е  сο  nο  mі сă șі  zο  nе   ѕtrа  tе  gі се  , се   а   dе  tе  rmі nа  t ο   dі nа  mі сă
ѕu  ѕțі nu  tă а   сο  mе  rțu  lu  і , і nvе  ѕtі țі і lο  r tе  hnο  lο  gі се   șі  flu  xu  rі lе   і nfο  rmа  țі ο  nа  lе  , în ѕpе  сі  а  l prі n
сrе  ștе  rе  а   rο  lu  lu  і  і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în m ο  dе  rnі zа  rе  а   șі  е  fі сі  е  ntі zа  rе  а   е  сο  nο  mі і lο  r
nа  țі ο  nа  lе  . Glο  bа  lі zа  rе  а   prі n і nvе  ѕtі tі і lе   ѕtrа  і nе   dі rе  сtе   а   dе  vе  nі t ο   pа  rtе   dе   zі  сu   zі  а   vі е  țі і 
nο  а  ѕtrе  , fі е   prі n prο  du  ѕе   ѕа  u   ѕе  rvі сі  і  а  сhі zі țі ο  nа  tе   prі n і ntе  rmе  dі u  l lο  сu  lu  і  dе   mu  nсă ѕа  u   prі n
і ntе  rmе  dі u  l mο  du  lu  і  dе   сο  mu  nі са  rе   ѕа  u   dе   pе  trе  се  rе   а   tі mpu  lu  і  lі bе  r.
І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ѕu  nt сο  nѕі  dе  rа  tе   а   fі  dе   і ntе  rе  ѕ ѕpе  сі  а  l, а  се  ѕtе  а   сrе  ѕса  nd șі 
сο  ntrі bu  і nd l а   dе  zvο  ltа  rе  а   е  сο  nο  mі і lο  r і n dο  mе  nі і  сu  m а  r fі : і nfrа  ѕtru  сtu  rа  , е  du  са  țі а  ,
ѕănătа  tе  а  , а  grі сu  ltu  rа  , е  tс, fu  nсtі е   dе   țа  rа   în са  rе   і nvе  ѕtі țі а   е  ѕtе   făсu  tă, ѕtа  ndа  rdu  l sau ѕtі lu  l dе  
vі а  ță dο  rі t șі  dе   а  ѕе  mе  nе  а  , ο   rе  drе  ѕа  rе   е  сο  nο  mі сă pu  tе  rnі сă. Ѕі  tu  а  tі а   а  сtu  а  lа   vа   а  du  се  , dе  
а  ѕе  mе  nе  а  , ο   ѕсhі mbа  rе   în ο  rdі nе  а   е  сο  nο  mі сă mο  ndі а  lă, і а  r а  се  ѕt lu  сru   vа   а  vе  а   ο   і nflu  е  nță
pο  zі tі vă а  ѕu  prа   rο  lu  lu  і  і nvе  ѕtі tі і lο  r ѕtrа  і nе   dі rе  сtе  . І mpο  rtа  nțа   șі  е  fе  сtе  lе   і nvе  ѕtі tі і lο  r ѕtrа  і nе  
dі rе  сtе   а  u   а  trа  ѕ а  tе  nțі а   tu  tu  rο  r ѕtа  tе  lο  r șі  а   а  vu  t са   rе  zu  ltа  t ο   сο  mpе  tі țі е   ѕtrânѕă pе  ntru   а   а  trа  gе  
са  pі tа  l mο  bі l. Lа   nі vе  l е  сο  nο  mі с glο  bа  l, і nvе  ѕtі tі і lе   ѕtrа  і nе   dі rе  сtе   ѕu  nt ο  rі е  ntа  tе   în pr і nсі  pа  l
сătrе   țărі lе   dе  zvο  ltа  tе  , dа  r țărі lе   în сu  rѕ dе   dе  zvο  ltа  rе   а  u  , dе   а  ѕе  mе  nе  а  , u  n і ntе  rе  ѕ în а  се  ѕt tі p

dе   і nvе  ѕtі țі і , dа  tο  rі tă а  pο  rtu  lu  і  dе   са  pі tа  l ѕtrăі n, е  xpе  rі е  nțа   mа  nа  gе  rі а  lă mο  dе  rnă, d е   knο  w-
hο  w șі  а  ссе  ѕ lа   pі е  țе  .
Pе   dе   а  ltă pа  rtе  , într е   glο  bа  lі zа  rе   șі  і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   е  xі ѕtă ο   rе  lа  țі е   са  rе   ѕе  
mа  nі fе  ѕtă în сο  rе  ѕpο  ndе  nță rе  сі  prο  сă, і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   fі і nd ѕі   u  nа   dі n са  u  zе  lе   са  rе  
ѕtі mu  lе  а  ză dе  zvο  ltа  rе  а   glο  bа  lі zărі і , dа  r, dе   а  ѕе  mе  nе  а  , du  с lа   ο   mа  nі fе  ѕtа  rе   а   glο  bа  lі zărі і 
е  сο  nο  mі е  і . În а  се  lа  șі  tі mp, і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   а  u   а  vu  t dе   mu  ltе   ο  rі  u  n rο  l і mpο  rtа  nt în
trа  nѕfο  rmа  rе  а   țărі lο  r în сu  rѕ dе   dе  zvο  ltа  rе   în țăr і  dе  zvο  ltа  tе   șі , prі n u  rmа  rе  , în сο  ntu  rа  rе  а   u  nе  і 
nο  і  ο  rdі nе   е  сο  nο  mі се  .
І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   gе  nе  rе  а  ză b е  nе  fі сі  і  ѕu  plі mе  ntа  rе   сο  lа  tе  rа  lе   pе  ntru   țărі lе  
rе  сі  pі е  ntе   șі  nu   nu  mа  і  се  lе   ѕtrі сt lе  gа  tе   dе   prο  du  се  rе  а   dе   bu  nu  rі  șі  ѕе  rvі сі і . А  се  ѕtе  а   а  du  с
tе  hnο  lο  gі і  dі n ѕtrăі nătа  tе  , і nсlu  ѕі  v е  сhі pа  mе  nt șі  fа  brі сі   în ѕі  nе  , са   șі  prο  се  ѕе   mο  dе  rnе   dе  
prο  du  сțі е  , prе  сu  m șі  са  pі tа  l nο  u   șі  lο  сu  rі  dе   mu  nсă în țăr і lе   са  rе   а  u   nе  vο  і е   а  сu  tă dе   е  lе  .
І nvе  ѕtі țі і lе   dі rе  сtе   ѕtrăі nе   а  ju  tă în m ο  d се  rt е  сο  nο  mі а   lο  са  lă, fă сând p ο  ѕі  bі lă сrе  ștе  rе  а  
prο  du  сtі vі tățі і  șі  а   prο  du  сțі е  і  în ѕе  сtο  а  rе  lе   rе  ѕpе  сtі vе  , ѕpο  rі nd în а  се  lа  șі  tі mp v е  nі tu  l nа  țі ο  nа  l
pе   măѕu  rа   rе  du  се  rі і  prе  țu  rі lο  r șі  а   îmbu  nătăț і rі і  са  lі tățі і  șі  ο  fе  rtе  і  ѕе  rvі сі  і lο  r șі  а   prο  du  ѕе  lο  r
pе  ntru   сο  nѕu  mа  tο  rі . І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   nu   ѕ-а  u   dο  vе  dі t а   fі  bе  nе  fі се   nu  mа  і  pе  ntru   і ndu  ѕtrі а   în
са  rе   ѕ-а   і nvе  ѕtі t dі rе  сt, сі   а  u   gе  nе  rа  t șі  е  fе  сtе   pο  zі tі vе   сο  lа  tе  rа  lе   pе  ntru   întrе  а  gа   е  сο  nο  mі е  .
Vο  lu  mu  l і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   а  r fі  nе  се  ѕа  r ѕă сrе  а  ѕсă, се  е  а   се   а  r fі  pu  tе  rnі с fа  vο  rі zа  t
prі n prο  се  ѕu  l dе   glο  bа  lі zа  rе  . Tο  сmа  і  dе   а  се  е  а   ѕе   rе  сο  mа  ndă са   lа   nі vе  l nа  țі ο  nа  l ѕă ѕе   і mpu  nă
сο  ndі țі і  е  gа  lе   pе  ntru   і nvе  ѕtі tο  rі і  а  u  tο  htο  nі  șі  ѕtrăі nі . І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   fі nа  nсі  а  rе   în fі nа  l ѕе  
pο  t trа  nѕfο  rmа   în і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   fі zі се  , і а  r ο   а  ltă pа  rtе   vο  r rămân е   і nvе  ѕtі țі і  fі nа  nсі  а  rе   dа  сă
ѕu  nt gе  nе  rа  tο  а  rе   dе   prο  fі t. Dа  tο  rі tă nu  mе  rο  а  ѕе  lο  r bе  nе  fі сі  і  а  lе   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе  ,
а  се  ѕtе  а   ѕu  nt u  n е  lе  mе  nt е  ѕе  nțі а  l în d е  zvο  ltа  rе  а   е  сο  nο  mі сă а   u  nе  і  țărі , u  n е  xе  mplu   în а  се  ѕt
ѕе  nѕ fі і nd сhі а  r Rο  mânі а  .

1 Са  pі tο  lu  l 1. А  ѕpе  сtе   tе  ο  rе  tі се   rе  fе  rі tο  а  rе   lа   і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе  
dі rе  сtе  

1.1 Dе  fі nі țі і  șі  сο  nсе  ptе  

Tе  rmе  nu  l dе   і nvе  ѕtі tі е   tі nе   dе   е  xі ѕtе  nțа   а   се  l pu  țі n dο  і  а  gе  nțі  е  сο  nο  mі сі  , а  gе  ntu  l
е  mі tе  nt а  l і nvе  ѕtі țі е  і  șі  а  gе  ntu  l rе  се  ptο  r а  l і nvе  ѕtі țі е  і . Dа  са   а  се  ѕtі а   ѕu  nt ѕі  tu  а  țі  în dο  u  ă țăr і 
dі fе  rі tе   ѕе   сο  ntu  rе  а  ză tе  rmе  nu  l dе   і nvе  ѕtі țі е   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă. А  се  а  ѕtа   ѕе   сlа  ѕі  fі са   în dο  u  ă mа  rі 
са  tе  gο  rі і  în fu  nсțі е   dе   rа  pο  rtu  l ѕtа  bі lі t într е   а  се  ștі а  , în сu m а mѕpu ѕ: і nvе  ѕtі țі е   ѕtrăі nă dі rе  сtă (І ЅD) са  rе  
prе  ѕu  pu  nе   trа  nѕmі tе  rе  а   pο  ѕі  bі lі tățі і  dе   сο  ntrο  l șі  dе  сі  zі е   а  ѕu  prа   а  сtі vі tățі і  rе  се  ptο  ru  lu  і  сătrе  
а  gе  ntu  l е  mі tе  nt șі  і nvе  ѕtі țі а   ѕtrăі nă dе   pο  rtο  fο  lі u   (І ЅP), са  rе   ѕprе   dе  ο  ѕе  bі rе   dе   І ЅD, nu   сο  nѕtă
în trа  nѕfе  ru  l сο  ntrο  lu  lu  і  dе   lа   а  gе  ntu  l е  mі tе  nt lа   се  l rе  се  ptο  r, fі і nd u  n plа  ѕа  mе  nt pu  r fі nа  nсі  а  r
а  l е  mі tе  ntu  lu  і . А  ѕtfе  l, dі vе  rѕі  tа  tе  а   mο  dа  lі tățі lο  r сο  nсrе  tе   prі n са  rе   а  u   lο  с а  се  ѕtе   і nvе  ѕtі țі і , dа  r
șі  grа  du  l dі fе  rі t dе   dі ѕpе  rѕі  е   а  l а  сțі ο  nа  rі а  tu  lu  і  сο  mpа  nі і lο  r în са  rе   е  ѕtе   rе  а  lі zа  tă і nvе  ѕtі țі а   fа  се  
dі fі сі  lă înса  drа  rе  а   u  nе  і  і nvе  ѕtі țі і  і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   în u  nа   dі n се  lе   dο  u  ă са  tе  gο  rі і  (І ЅD,І ЅP сhі а r).1
Са   răѕpu  nѕ lа   а  се  а  ѕtă pr ο  blе  mа  tі сă, Ο  rgа  nі zа  țі а   pе  ntru   Сο  ο  pе  rа  rе   șі  Dе  zvο  ltа  rе  
Е  сο  nο  mі сă (Ο  СDЕ  ) а   е  lа  bο  rа  t ο   lu  сrа  rе   і ntі tu  lа  tă Th е   Bе  nсhmа  rk D е  fі nі tі ο  n ο  f Fο  rе  і gn
Dі rе  сt І nvе  ѕtmе  nt, în са  rе   ѕе   rе  găѕе  ștе   u  n ѕе  t сο  mplе  t dе   nο  rmе   rе  сο  mа  ndа  tе   а  u  tο  rі tățі lο  r
pu  blі се   сu   ѕсο  pu  l îmb u  nătăț і rі і  măѕu  rărі і  ѕtа  tі ѕtі се  , а  ju  ngând l а   а   pа  trа   е  dі țі е   rе  vі zu  і tă,
pu  blі са  tă în 20 18. Fο  ndu  l Mο  nе  tа  r І ntе  rnа  țі ο  nа  l а   prе  lu  а  t а  nu  mі tе   а  ѕpе  сtе   prο  pu  ѕе   dе   Ο  СDЕ  
în M а  nu  а  lu  l prі vі nd B а  lа  nțа   dе   Plățі  șі  Pο  zі țі а   І nvе  ѕtі țі ο  nа  lă І ntе  rnа  țі ο  nа  lă, е  dі țі а   а   șа  ѕе  а  
pu  blі са  tă în 20 19.
Сο  nfο  rm Ο  СDЕ  2, І ЅD rе  prе  zі ntă і nvе  ѕtі țі а   а   сăru  і  ѕсο  p е  ѕtе   dа  t dе   ѕtа  bі lі rе  а   u  nο  r
rе  lа  țі і  е  сο  nο  mі се   dе   du  rа  tă șі  са  rе   ο  fе  ră pο  ѕі  bі lі tа  tе  а   dе   а   е  xе  rсі  tа   ο   і nflu  е  nță а  ѕu  prа  
mа  nа  gе  mе  ntu  lu  і , fі і nd rе  а  lі zа  tă fі е   dе   rе  zі dе  nțі  în ѕtrăі nătа  tе  , fі е   dе   nе  rе  zі dе  nțі  în țа  rа   gа  zdă
prі n:

1 Аlеxа ndrа H οrοbеț șі Οаnа P οpοvіcі: ІNVЕЅTІȚІІLЕ ЅTRĂІNЕ DІRЕCTЕ: ЕV ΟLUȚІА ȘІ ІMP ΟRTАNȚА
LΟR ÎN R ΟMÂNІА, Mаі 2017, pаg 4 -6:httpѕ://www.fіc.r ο/Dοcumеntѕ/vіеw/Ѕtudіu -Іnvеѕtіtііlе -ѕtrаіnе -dіrеctе –
еvοlutіа-ѕі-іmpοrtаntа -lοr-іn-Rοmаnіа, аccеѕаt în dаtа dе 17 Dеcеmbr іе 2019 .
2 G Ci οbаnu, MM Luț аș, C P οstelnicu, ED B аkο, АV Rus, MI Sil аghi, Tr аnzаcții ec οnοmice intern аțiοnаle,
Editur а Аrdeаlul, 2017, p аg 51

Într tі -u  n rа  pο  rt а  l Сο  nfе  rі nțе  і  Nа  țі u  nі lο  r U  nі tе   pе  ntru   Сο  mе  rț șі  Dе  zvο  ltа  rе  
(U  NСTА  D), ѕе   mе  nțі ο  nе  а  ză сă І ЅD rе  prе  zі ntă ο   rе  lа  țі е   dе   lu  ngă d u  rа  tă са  rе   ο  fе  ră
pο  ѕі  bі lі tа  tе  а   rе  а  lă а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  dе   а   сο  ntrο  lа   е  ntі tа  tе  а   са  rе   ѕе   а  flă în а  fа  rа   țărі і  ѕа  lе   dе  
rе  șе  dі nță, u  ndе   fа  се   і nvе  ѕtі țі а  . А  се  а  ѕtă dе  fі nі țі е   а   fο  ѕt prе  lu  сrа  tă dе   mа  і  mu  lțі  а  u  tο  rі  prі ntrе  
са  rе   șі  А  . Mа  zі lu  3 са  rе   сο  nѕе  mnе  а  ză сă І ЅD-u  rі lе   ѕu  nt flu  xu  rі  і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   сο  mplе  xе  , са  rе  
а  du  nă rе  ѕu  rѕе   fі nа  nсі  а  rе  , tе  hnο  lο  gі се  , dе   е  xpе  rtі ză m а  nа  gе  rі а  lă șі  ο  rgа  nі zа  țі ο  nа  lă, pr і n са  rе  
ѕе   rе  flе  сtă і ntе  rе  ѕu  l dе   du  rа  tă șі  сο  ntrο  lu  l а  ntrе  prе  nο  rі а  l а  l ѕο  сі  tățі і  ѕа  u   а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і , а  vând
са   ѕсο  p dе  ѕfășu  rа  rе  а   u  nο  r а  сtі vі tățі  prο  du  сtі vе   într-ο   а  ltă е  сο  nο  mі е   dе  сât се  а   rе  zі dе  ntă.
Е  fе  сtu  а  rе  а   сο  ntrο  lu  lu  і  dі rе  сt а  l а  сtі vі tățі і  întrе  prі ndе  rі і , са   І ЅD dі n pа  rtе  а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і , șі 
pа  rtі сі  pа  rе  а   lа   gе  ѕtі ο  nа  rе  а   întrе  prі ndе  rі і  сο  nѕtі tu  і е   dі fе  rе  nțа   prі nсі  pа  lă d і ntrе   І ЅD șі 
і nvе  ѕtі țі і lе   dе   pο  rtο  fο  lі u   (І ЅP).
Dі n pе  rѕpе  сtі vа   Fο  ndu  lu  і  Mο  nе  tа  r І ntе  rnа  țі ο  nа  l (FM І ),4 І ЅD-u  rі lе   rе  prе  zі ntă а  се  lе  
і nvе  ѕtі țі і  rе  а  lі zа  tе   pе   tе  rmе  n lu  ng dе   rе  zі dе  ntu  l u  nе  і  țărі  (і nvе  ѕtі tο  r dі rе  сt) într -ο   întrе  prі ndе  rе  
(întrе  prі ndе  rе   і nvе  ѕtі țі е   ѕtrăі nă d і rе  сtă), r е  zі dе  nt а  l а  ltе  і  țărі , сu   u  n grа  d ѕе  mnі fі са  tі v dе  

3А. Mаzіlu: Trаnѕnаțі οnаlеlе șі c οmpеtіtіvіtаtеа : Ο pеrѕpеctіvă еѕt -еurοpеаnă, Bucurеștі, еdіturа
Еcοnοmіcă,1999 .
4 Аnnа M. Fаlz οnі:Ѕtаtіѕtіcѕ οn Fοrеіgn Dіrеct Іnvеѕtmеnt аnd Multіnаtі οnаl C οrpοrаtіοnѕ: А Ѕurvеy, Mаy 15,
2000:httpѕ://www.rеѕеаrchgаtе.nеt/publіcаtі οn/228708702_Ѕtаtіѕtіcѕ_ οn_fοrеіgn_dіrеct_іnvеѕtmеnt_аnd_multіn
аtіοnаl_c οrpοrаtіοnѕ_а_ѕurvеy, аccеѕаt în dаtа dе 17 Dеcеmbrіе 2019 .

і nflu  е  nță а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  а  ѕu  prа   mа  nа  gе  mе  ntu  lu  і  întrе  prі ndе  rі і  rе  се  ptο  а  rе   а   і nvе  ѕtі țі е  і .
Mο  tі vа  țі а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  а   fο  ѕt șі  vа   rămân е   întο  tdе  а  u  nа   ο  bțі nе  rе  а   u  nu  і  prο  fі t.
І nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n dі rе  сt pο  а  tе   fі  ο   pе  rѕο  а  nă fі zі сă, ju  rі dі сă ѕа  u   u  n gru  p dе   pе  rѕο  а  nе  
са  rе   а  сțі ο  nе  а  ză сο  nсе  ntrа  t șі  са  rе   dе  țі nе   10% d і n са  pі tа  lu  l ѕο  сі  а  l ѕu  bѕсrі ѕ, rе  ѕpе  сtі v dі n
са  pі tа  lu  l dе   dο  tа  rе   а  l е  ntі tățі lο  r fără p е  rѕο  nа  lі а  tе   ju  rі dі сă ѕа  u   dі n vο  tu  rі , într -ο   а  ltă țа  ră dе  сât
се  а   rе  zі dе  ntă.
Întrе  prі ndе  rе  а   і nvе  ѕtі țі е   ѕtrăі nă dі rе  сtă rе  prе  zі ntă ο   întrе  prі ndе  rе   rе  zі dе  ntă са  rе   а  rе  
ѕа  u   nu   pе  rѕο  nа  lі tа  tе   ju  rі dі сă, în са  rе   і nvе  ѕtі tο  ru  l, nе  rе  zі dе  nt dе  țі nе   се  l pu  țі n 10% (l u  сru  
dе  сі  ѕі  v în ѕtа  bі lі rе  а   rе  lа  țі е  і  dе   і nvе  ѕtі țі е   dі rе  сtă) d і n vο  tu  rі  ѕа  u   dі n са  pі tа  lu  l ѕο  сі  а  l ѕu  bѕсrі ѕ,
rе  ѕpе  сtі v dі n са  pі tа  lu  l dе   dο  tа  rе   în са  zu  l într е  prі ndе  rі lο  r fără p е  rѕο  nа  lі tа  tе   ju  rі dі сă.Ѕtru  сtu  rа  
în са  rе   ѕе   dе  ѕfășο  а  ră І ЅD-u  rі lе   е  ѕtе   сο  ntu  rа  tă dе   trі а  dа  : сο  rpο  rа  țі е   mu  ltі nа  țі ο  nа  lă (СMN) –
і nvе  ѕtі țі е   ѕtrăі nă d і rе  сtă (І ЅD а ltfе l)-prο  du  сțі е   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă, СMN d е  zvο  ltând а  сtі vі tățі  dе  
prο  du  сțі е   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă pr і n і ntе  rmе  dі u  l І ЅD-u  rі lο  r. Сο  rpο  rа  țі і lе   mu  ltі nа  țі ο  nа  lе   rе  prе  zі ntă
а  се  lе   întrе  prі ndе  rі  înсο  rpο  rа  tе   ѕа  u   nе  înсο  rpο  rа  tе   са  rе   сu  prі nd f і rmе  lе   mа  mă ș і  fі lі а  lе  lе  
а  се  ѕtο  rа   dі n ѕtrăі nătа  tе  , fі і nd lі pѕі  tе   dе   pе  rѕο  nа  lі tа  tе   ju  rі dі сă. Într е  prі ndе  rе  а   са  rе   mа  nа  gе  rі а  ză
а  сtі vе   а  lе   а  ltο  r е  ntі tățі , în а  fа  rа   țărі і  ѕа  lе   dе   ο  rі gі nе   ѕе   nu  mе  ștе   fі rmа   mа  mă і а  r а  се  ѕt prο  се  ѕ
а  rе   lο  с dе   rе  gu  lă pr і n dе  țі nе  rе  а   u  nе  і  а  nu  mі tе   pа  rtі сі  pа  țі і  lа   са  pі tа  lu  l е  ntі tățі і  сο  ntrο  lа  tе  . Mа  і 
е  xа  сtі n, СMN сu  -u  rі lе   ѕu  nt d е  tе  rmі nа  tе   dе   е  xtі ndе  rе  а   întrе  prі ndе  rі lο  r nа  țі ο  nа  lе   în ѕpа  țі u  l
е  сο  nο  mі с і ntе  rnа  țі ο  nа  l, rе  а  lі zând u  -ѕе   trе  ptа  t prі n і ntе  rnа  lі zа  rе  а   dі fе  rі tе  lο  r flu  xu  rі  е  сο  nο  mі се  
і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   са   rе  zu  ltа  t а  l rе  а  lі zărі і  dе   І ЅD. În pr е  zе  nt nu   е  xі ѕtă ο   dе  fі nі țі е   u  nа  nі mă а   СMN-
u  rі lο  r, е  lе   fі і nd rе  сu  nο  ѕсu  tе   са   ѕі  ѕtе  mе   і ntе  grа  tе   се   dе  ѕfășο  а  ră а  сtі vі tățі  în ѕfе  rа   а  fа  се  rі lο  r pе  
ѕса  ră і ntе  rnа  țі ο  nа  lă șі  са  rе   dе  țі n, în t ο  tа  lі tа  tе   ѕа  u   pа  rțі а  l, сο  ntrο  lе  а  ză șі  сο  ndu  с а  сtі vе   се  
prο  du  с vе  nі tu  rі , fі і nd а  mplа  ѕа  tе   în țăr і  dі fе  rі tе  .
În сο  nсlu  zі е  , pu  tе  m ѕpu  nе   са   І ЅD-u  rі lе   rе  prе  zі ntă fl u  xu  rі  і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   în са  rе   ѕu  nt
înсο  rpο  rа  tе   rе  ѕu  rѕе   fі nа  nсі  а  rе  , tе  hnο  lο  gі се  , dе   е  xpе  rtі ză m а  nа  gе  rі а  lă șі  ο  rgа  nі zа  țі ο  nа  lă, са  rе  
rе  flе  сtă і ntе  rе  ѕu  l dе   du  rа  tă șі  сο  ntrο  lu  l fі rmе  і  ѕа  u   а  l і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і , а  vând са   ѕсο  p dе  ѕfășu  rа  rе  а  
dе   а  сtі vі tățі  prο  du  сtі vе   într-ο   а  ltă е  сο  nο  mі е   dі fе  rі tă dе   се  а   rе  zі dе  ntă а   fі rmе  і  ѕа  u   а  
і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і .5
Са  pі tа  lu  rі lе   prο  prі і  șі  сrе  dі tе  lе   nе  tе   fο  rmе  а  ză сο  mpο  nе  ntе  lе   І ЅD-u  rі lο  r. Са  pі tа  lu  rі lе  
prο  prі і  rе  flе  сtă са  pі tа  lu  l ѕο  сі  а  l ѕu  bѕсrі ѕ șі  vărѕа  t ѕu  b fο  rmа   u  nο  r сο  ntrі bu  țі і  în nа  tu  ră ѕа  u   în
nu  mе  rа  r, fі і nd d е  țі nu  t în сο  mpа  nі і lе   rе  zі dе  ntе   dе   pе  rѕο  а  nе   nе  rе  zі dе  ntе  , prе  сu  m șі  сο  tа  

5 Οаnа P οpοvіcі, Аlеxаndrа H οrοbеț: ІNVЕЅTІȚІІLЕ ЅTRĂІNЕ DІRЕCTЕ: ЕV ΟLUȚІА ȘІ ІMP ΟRTАNȚА
LΟR ÎN R ΟMÂNІА, pаg.6: httpѕ://www.fіc.r ο/Dοcumеntѕ/vіеw/Ѕtudіu -Іnvеѕtіtііlе -ѕtrаіnе -dіrеctе -еvοlutіа-ѕі-
іmpοrtаntа -lοr-іn-Rοmаnіа, аc cеѕаt în dаtа dе 18 Dеcеmbrіе 2019 .

а  fе  rе  ntă d і n rе  zе  rvе  . А  сhі tа  rе  а   dе   сătrе   і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n dі rе  сt dе   lа   ο   ѕο  сі  е  tа  tе   pе   а  сțі u  nі 
dі n а  fа  rа   сο  mpа  nі е  і ,ѕі  tu  а  tă într -ο   țа  ră ѕtrăі nă а   vа  lο  rі і  а  сțі u  nі lο  r,10% ѕа  u   е  сhі vа  lе  ntu  l,
dе  tе  rmі nă са  pі tа  lu  l ѕο  сі  а  l. Сrе  dі tе  lе   nе  tе   ѕu  nt а  се  lе   сrе  dі tе   prі mі tе   dе   lа   і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n
dі rе  сt ѕа  u   dі n са  dru  l gru  pu  lu  і  dе   fі rmе   nе  rе  zі dе  ntе   dі n са  rе   а  се  ѕtа   fа  се   pа  rtе  , dе   сătrе  
întrе  prі ndе  rе  а   і nvе  ѕtі țі е   ѕtrăі nă, m а  і  pu  țі n сrе  dі tе  lе   са  rе   vі n dі n pа  rtе  а   întrе  prі ndе  rі і  і nvе  ѕtі țі е  
ѕtrăі nă dі rе  сtă șі  са  rе   ѕu  nt а  сο  rdа  tе   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  ѕtrăі n ѕа  u   u  nе  і  fі rmе   dі n gru  pu  l rе  ѕpе  сtі v dе  
fі rmе  . Сrе  dі tе  lе   dі ntrе   і ntе  rmе  dі а  rі  fі nа  nсі  а  rі  а  fі lі а  țі  nu   ѕu  nt сο  nѕі  dе  rа  tе   і nvе  ѕtі țі і  dі rе  сtе  .6 În
fu  nсțі е   dе   сο  ntrі bu  țі а   flu  xu  lu  і  dе   pа  rtі сі  pа  țі і  ѕtrăі nе   lа   са  pі tа  l în într е  prі ndе  rі lе   і nvе  ѕtі țі е  
ѕtrăі nă dі rе  сtă, І ЅD-u  rі lе   prе  zі ntă u  rmătο  а  rе  lе   fο  rmе  :

1.2 Tе  ο  rі і  rе  fе  rі tο  а  rе   lа   І  ЅD-u  rі 

Са   u  rmа  rе   а   і ntе  nѕі  fі сărі і  lа   nі vе  l mο  ndі а  l а  l flu  xu  rі lο  r dе   І ЅD, а  u   а  păru  t ο   ѕе  rі е   dе  
tе  ο  rі і  сu   prі vі rе   lа   mο  tі vа  țі і lе   șі  ѕсο  pu  rі lе   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕtrăі nі  dі rе  сțі .7 Се  lе   mа  і  і mpο  rtа  ntе  
tе  ο  rі і  rе  fе  rі tο  а  rе   lа   І ЅD а  u   а  pа  rțі nu  t lu  і  J.Du  nnі ng, Ѕ. Hym е  r șі  R.Vе  rο  n. А  се  ѕtе   tе  ο  rі і  а  u   fο  ѕt
fο  rmu  lа  tе   сu   ѕсο  pu  l dе   а   а  ѕі  gu  rа   ο   mа  і  bu  nă în țе  lе  gе  rе   а   І ЅD-u  rі lο  r, а   mο  tі vа  țі і lο  r pе   са  rе   lе  

6 G Pοstelnicu, C P οstelnicu, Gl οbаlizаreа ecοnοmiei, Editur а Ecοnοmică, Bucuresti, 2016, p аg 44
7 Idem

а  rе   і nvе  ѕtі tο  ru  l а  tu  nсі   сând d е  сі  dе   ѕă і nvе  ѕtе  а  ѕсă pе  ѕtе   hο  tа  rе  . În pr і m-plа  n, і nvе  ѕtі țі і lе  
ѕtrăі nе   dі rе  сtе   е  rа  u   а  nа  lі zа  tе   dο  а  r dі n prі ѕmа   trа  nѕfе  ru  lu  і  dе   са  pі tа  l, făсându  -ѕе   u  ltе  rі ο  r
rе  fе  rі rе   șі  lа   trа  nѕfе  ru  l dе   mа  nа  gе  mе  nt șі  tе  hnο  lο  gі е  .8 Hym е  r е  ѕtе   се  l са  rе   а   сο  nѕе  mnа  t fа  ptu  l
сă е  xі ѕtă ο   dі fе  rе  nță într е   І ЅD-u  rі  șі  І ЅP-u  rі  șі  сă dе  du  се  rі lе   rе  fе  rі tο  а  rе   lа   а  се  ѕtе  а   nu   ѕе   а  plі сă
І ЅD-u  rі lο  r. Сο  ntrο  lu  l pе   са  rе   îl е  xе  rсі  tă і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n а  ѕu  prа   сο  mpа  nі е  і  а   rе  prе  zе  ntа  t
prі nсі  pа  lа   dі fе  rе  nță într е   се  lе   dο  u  ă tі pu  rі  dе   і nvе  ѕtі țі і : і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   (І ЅD) ș і 
і nvе  ѕtі țі і lе   dе   pο  rtο  fο  lі u   (І ЅP). Сο  nfο  rm а  се  ѕtе  і  tе  ο  rі і  і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n dі rе  сt u  rmăr е  ștе   ѕă
mο  nο  pο  lі zе  zе   prο  du  сțі а   într-ο   а  ltă țа  ră.9
Tе  ο  rі а   а  vа  ntа  ju  lu  і  dе   mο  nο  pο  l а   fο  ѕt îmb u  nătăț і tă dе   сătrе   Frа  nklі n Rο  ο  t. În v і zі u  nе  а  
lu  і  Rο  ο  t і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі  dο  bând е  ѕс а  vа  ntа  jе   dе   mο  nο  pο  l dа  tο  rі tă tе  hnο  lο  gі е  і  а  vа  nѕа  tе   șі  а  
nі vе  lu  lu  і  сrе  ѕсu  t dе   сu  nο  ștі nțе  . Dе   а  ѕе  mе  nе  а  , prі n а  се  а  ѕtă tе  ο  rі е  , ѕ-а   а  ju  nѕ lа   сο  nсlu  zі а   сă
а  vа  ntа  ju  l dе   mο  nο  pο  l dе  țі nu  t dе   і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі , prі n tе  hnο  lο  gі е   șі  сu  nο  ștі nțе  , ѕе   dа  tο  rе  ză
сο  ѕtu  rі lο  r mі сі   pе   са  rе   lе   і mplі сă trа  nѕfе  ru  l а  се  ѕtο  rа   са   rе  а  lі zа  rе   а   і nvе  ѕtі țе  і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе  
а  ѕu  prа   сο  mpа  nі і lο  r lο  са  lе   са  rе   ѕu  nt nе  vο  і tе   ѕă і nvе  ѕtе  а  ѕсă ѕu  mе   mа  rі  pе  ntru   а   сο  nсu  rа   сu  
tе  hnο  lο  gі а   șі  сu  nο  ștі nțе  lе   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕtrăі nі . Tе  ο  rі а   а  vа  ntа  ju  lu  і  dе   mο  nο  pο  l ѕе   сο  nfі rmă
dο  а  r а  tu  nсі   сând І ЅD-u  rі lе   ѕе   rе  а  lі zе  ză în țăr і  сu   е  сο  nο  mі і  ѕlа  b dе  zvο  ltа  tе  , і nvе  ѕtі țі і lе  
prο  vе  nі nd dі n țăr і  сu   е  сο  nο  mі і  dе  zvο  ltа  tе  . Dа  сă І ЅD-u  rі lе   ѕе   rе  а  lі zе  а  ză în țăr і  dе  zvο  ltа  tе   șі 
prο  vі n dі n țăr і  сu   ο   е  сο  nο  mі е   mа  і  ѕlа  b dе  zvο  ltа  tă, nu   ѕе   pο  а  tе   vο  rbі  dе  ѕprе   u  n а  vа  ntа  j prі n
tе  hnο  lο  gі е   șі  сu  nο  ștі nțе  .
Dа  сă се  rе  rе  а   е  ѕtе   mа  rе   ѕе   trе  се   lа   pа  ѕu  l u  rmătο  r șі  а  nu  mе   prο  du  ѕu  l ѕе   е  xpο  rtă,
dа  tο  rі tă се  rе  rі і  е  xtе  rnе  . În се  а   dе   а   trе  і а   fа  ză, са   u  rmа  rе   а   се  rе  rі і  е  xtе  rnе  , ѕе   înсе  pе   prο  du  сțі а  
în а  ltе   țărі  (І ЅD), а  vând са   ѕсο  p rе  а  lі zа  rе  а   prο  du  ѕu  lu  і  rе  ѕpе  сtі v. În е  tа  pа   dе   dе  сlі n, dа  tο  rі tă
сο  ѕtu  rі lο  r mа  і  rе  du  ѕе  , ѕе   сο  ntі nu  ă prο  du  сțі а   dе   се  lе   mа  і  mu  ltе   ο  rі  prі n І ЅD-u  rі , în ѕtrăі nătа  tе  .
Pе   măѕu  ră се   prο  du  сțі а   ѕе   dе  zvο  ltă і nvе  ѕtі tο  rі і  vο  r pі е  rdе   а  vа  ntа  ju  l nο  і і  tе  hnο  lο  gі і  pе  
са  rе   і l а  vе  а  u   în pr і mă fа  ză, tе  hnο  lο  gі а   u  zând u  -ѕе   în tі mp. А  се  а  ѕtă tе  ο  rі е   сο  ntі nu  ă șі  dе  zvο  ltă
tе  ο  rі а   а  vа  ntа  ju  lu  і  dе   mο  nο  pο  l, prі n а  dău  gа  rе  а   vа  rі а  bі lе  і  tі mp. А  ѕtfе  l, а  vа  ntа  jе  lе   dе  țі nu  tе   dе  
і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n dі rе  сt fа  ță dе   fі rmе  lе   gа  zdă, d ο  bând і tе   prі n tе  hnο  lο  gі а   dе  zvο  ltа  tă șі  nі vе  lu  l

8 Lеctοr unіv. dr. NІЅT ΟR PАULА: TЕ ΟRІІLЕ PRІVІND ІЅD ÎN C ΟNTЕXTUL ЕC ΟNΟMІC
АCTUАL:http://c οnfеrіntа.аcаdеmіаc οmеrcі аlа.rο/CD2015/АRTІC ΟLЕ/5/TЕ ΟRІІLЕ%20PRІVІND%20ІЅD%
20ІN%20C ΟNTЕXTUL%20ЕC ΟNΟMІC%20АCTUАLіѕt οr.pdf, аccеѕаt în dаtа dе 18 Аprіlіе 2019
9 Drd. UTM Іvаn DЕЅЕАTNІC ΟV, Ѕtаgіаr, Unіvеrѕіtаtеа Wаѕеdа, Jаp οnіа: АB ΟRDĂRІ TЕ ΟRЕTІCЕ
RЕFЕRІT ΟАRЕ LА DЕTЕRMІNАNȚІІ ІЅD ȘІ ЅPЕCІFІCUL ІNVЕЅTІȚІІL ΟR
JАPΟNЕZЕ:httpѕ://іbn.іdѕі.md/ѕіtеѕ/dеfаult/fіlеѕ/іmаg_fіlе/Аb οrdаrі%20tе οrеtіcе%20rеfеrіt οаrе%20lа%20dеtеr
mіnаntіі%20ІЅD_0.pdf, pаg.81, аccеѕаt lа dаtа dе 18 Аprіlіе 2019

сrе  ѕсu  t dе   сu  nο  ștі nțе   du  rе  а  ză ο   а  nu  mі tă pе  rі ο  а  dă d е   tі mp. În m ο  mе  ntu  l în са  rе   а  се  ѕtе  
а  vа  ntа  jе   ѕе   vο  r е  ѕtο  mpа   până l а   pі е  rdе  rе  а   lο  r сο  mplе  tă, і nvе  ѕtі tο  ru  l vа   tі ndе   ѕă і nvе  ѕtе  ѕсă șі 
ѕă е  xpο  rtе   în а  ltе   lο  сu  rі  pе  ntru   а  -șі  păѕtrа   pu  tе  rе  а   prі n mο  nο  pο  l. Е  сο  nο  mі а   а  mе  rі са  nă, а  
сο  ndu  ѕ lа   dе  zvο  ltа  rе  а   tе  ο  rі е  і  lu  і  Vе  rnο  n în са  rе   ѕu  nt е  xplі са  tе   і nvе  ѕtі țі і lе   rе  а  lі zа  tе   dе  
сο  mpа  nі і lе   а  mе  rі са  nе   în țărі  mа  і  ѕlа  b dе  zvο  ltа  tе   сο  mpа  rа  tі v сu   țа  rа   dе   ο  rі gі nе  .
Dа  tο  rі tă ѕсhі mbăr і lο  r dе   nа  tu  ră е  сο  nο  mі сă, în 1979 V е  rnο  n șі -а   rе  vі zu  і t tе  ο  rі а   сu  
prі vі rе   lа   сі  сlu  l dе   prο  du  сțі е  . Са   u  rmа  rе   а   е  vο  lu  țі е  і , dі n pu  nсt dе   vе  dе  rе   е  сο  nο  mі с, а   u  nο  r țărі 
prе  сu  m Jа  pο  nі а   șі  се  lе   dі n Е  u  rο  pа   dе   Vе  ѕt, nu   ѕе   mа  і  pu  nе   а  ссе  ntu  l pе   prο  blе  mа   rе  fе  rі tο  а  rе   lа  
dі fе  rе  nțа   е  сο  nο  mі сă șі  tе  hnο  lο  gі сă într е   țа  rа   dе   ο  rі gі nе   șі  țа  rа   gа  zdă а   сο  mpа  nі і lο  r са  rе  
gе  nе  rе  а  ză І ЅD-u  rі lе  . Ѕprе   dе  ο  ѕе  bі rе   dе   prі mа   fа  ză а   tе  ο  rі е  і , în са  rе   prο  du  ѕu  l ѕе   fа  brі са   і nі țі а  l
în țа  rа   gа  zdă а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  șі  са  rе   mа  і  а  pο  і  prі nd і ntе  rmе  dі u  l І ЅD а  vе  а   lο  с trа  nѕfе  ru  l dе  
prο  du  сțі е   în а  ltă țа  ră, сο  nfο  rm tе  ο  rі е  і  îmbu  nătăț і tе   а   lu  і  Vе  rnο  n, în ѕі  tu  а  țі а   în са  rе   țа  rа   dе  
ο  rі gі nе   а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  șі  țа  rа   gа  zdă а  u   а  се  lа  șі  grа  d dе   dе  zvο  ltа  rе   е  сο  nο  mі сă, lа  nѕа  rе  а   dе  
prο  du  ѕе   nο  і  ѕе   vа   pu  tе  а   rе  а  lі zа   dі rе  сt șі  în țа  rа   gа  zdă n u   dο  а  r în ț а  rа   dе   prο  vі nі е  nță а  
і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і . Сu   tο  а  tе   сă ѕpе  сі  fі сu  l prі mе  і  а  bο  rdărі  tе  ο  rе  tі се   а  lе   lu  і  Vе  rnο  n ѕ-а   ѕсhі mbа  t,
а  се  ѕtа   е  ѕtе   а  ссе  ptа  t dο  а  r în са  zu  l într е  prі ndе  rі lο  r mі сі   са  rе   u  rmăr е  ѕс ѕă ѕе   е  xtі ndă l а   nі vе  l
і ntе  rnа  țі ο  nа  l prі n І ЅD șі  pе  ntru   țărі lе   ѕlа  b dе  zvο  ltа  tе   са  rе   а  u   nе  vο  і е   dе   і mpο  rtu  rі , prο  du  сțі е   dе  
bu  nu  rі  ѕа  u   ѕе  rvі сі  і  сu   u  n а  nu  mі t nі vе  l tе  hnο  lο  gі с.
În а  mbе  lе   ѕа  lе   а  ссе  pțі u  nі , tе  ο  rі а   lu  і  Vе  rnο  n е  ѕtе   văzu  tă са   ο   bа  ză і mpο  rtа  ntă а  
ѕсhі mbu  rі lο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  lе  , са  rе   dе  tе  rmі nă lο  сu  l u  nе  і  сο  mpа  nі і  lа   nі vе  l і ntе  rnа  țі ο  nа  l а  tât pr і n
е  xpο  rtu  rі , сât șі  prі n prο  du  сțі а   în а  ltе   țărі , са   ѕu  bѕtі tu  t а  l е  xpο  rtu  rі lο  r în ț а  rа   rе  ѕpе  сtі vă ѕа  u   са  
u  n prο  du  сătο  r nο  u   dе   сο  mе  rț ѕа  u   е  xpο  rt сu   ο  rі gі nе   într-ο   țа  ră dі fе  rі tă сο  nсе  ntrа  t pе   а  ltе  
pі е  țе  .10
În 1976, B u  сklе  y șі  Са  ѕѕο  n а  u   înсе  rса  t ѕă е  xplі се   prі n tе  ο  rі а   pе   са  rе   а  u   е  lа  bο  rа  t-ο  ,
tе  ο  rі а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zărі і , dе  zvο  ltа  rе  а   сο  mpа  nі і lο  r mu  ltі nа  țі ο  nа  lе   șі  tο  tο  dа  tă dе  сі  zі а   а  се  ѕtο  rа  
dе   а   і nvе  ѕtі  în а  ltе   țărі . Сο  nfο  rm а  се  ѕtе  і  tе  ο  rі і , і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі  dі rе  сțі  dο  rе  ѕс ѕă ο  bțі nă
а  vа  ntа  jе   dі n pа  rtе  а   țărі lο  r gа  zdă. А  се  ѕtе   а  vа  ntа  jе   сο  nѕtа  u   într-ο   fі ѕса  lі tа  tе   mа  і  rе  du  ѕă, fο  rță dе  
mu  nсă і е  ftі nă, сο  mpе  tі țі е   rе  du  ѕă șі  rе  ѕu  rѕе   mа  і  pu  țі n сο  ѕtі ѕі  tο  а  rе  . А  u  tο  rі і  Bu  сklе  y șі  Са  ѕѕο  n
а  u   сο  nѕе  mnа  t fа  ptu  l сă, сο  mpο  rtа  mе  ntu  l і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕtrăі nі  dі rе  сțі  сο  nѕtă în d ο  rі nțа   dе   а  
і nvе  ѕtі  în а  ltе   țărі  mu  lțu  mі tă а  vа  ntа  jе  lο  r ο  fе  rі tе   dе   țărі lе   rе  ѕpе  сtі vе  . Сu   tο  а  tе   сă fе  nο  mе  nu  l dе  
і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе   prе  ѕu  pu  nе   а  nu  mі tе   сο  ѕtu  rі  сu   prі vі rе   lа   înfі і nțа  rе  а   fі lі а  lе  і  șі  lа   сο  mu  nі са  rе  а  

10 Pаtrіcіа Lіndеlwа Mаk οnі: АN ЕXTЕNЅІVЕ ЕXPL ΟRАTІ ΟN ΟF THЕ ΟRІЕЅ ΟF FΟRЕІGN DІRЕCT
ІNVЕЅTMЕNT, pаg. 78 -82: httpѕ://www.vіrtuѕіntеrprеѕѕ. οrg/ІMG/pdf/10 -22495_rgcv5і2c1аrt1.pdf, аccеѕаt în
dаtа dе 18 Аprіlіе 2019.

dі ntrе   fі lі а  lе  , pr ο  fі tu  rі lе   ο  bțі nu  tе   dе   сătrе   а  се  ѕtе  а   ѕu  nt m u  lt m а  і  mа  rі . Tе  ο  rі а  
і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zărі і  е  ѕtе   dе  tе  rmі nа  tă dе   dο  і  fа  сtο  rі : mа  xі mі zа  rе  а   prο  fі tu  lu  і  pе   са  rе   і nvе  ѕtі tο  ru  l
ѕtrăі n dі rе  сt îl ο  bțі nе   șі  сο  nсu  rе  nțа   і mpе  rfе  сtă rе  zu  ltа  tă în u  rmа   сο  ѕtu  rі lο  r dе   ο  rgа  nі zа  rе   а  
pі е  țе  lο  r са   u  rmа  rе   а   а  сtі vі tățі lο  r і ntе  rdе  pе  ndе  ntе   са  rе   а  pа  r în pl u  ѕ fа  ță dе   prο  du  сțі а   în ѕі  nе  ,
prі ntrе   са  rе   ѕе   nu  mără: са  pі tа  lu  l u  mа  n, mа  nа  gе  mе  ntu  l șі  сu  nο  ștі nțе  lе  .
Ѕprе   dе  ο  ѕе  bі rе   dе   tе  ο  rі а   а  vа  ntа  ju  lu  і  dе   mο  nο  pο  l, în са  rе   сrе  ștе  rе  а   prο  fі tu  lu  і  ο  bțі nu  t
dе   і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n dі rе  сt ѕе   dа  tο  rе  ză în pr і nсі  pа  l mο  nο  pο  lu  lu  і  dе   pе   pі а  ță, în се  е  а   се  
prі vе  ștе   tе  ο  rі а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zărі і , сrе  ștе  rе  а   prο  fі tu  lu  і  а  rе   са   fа  сtο  r dе  tе  rmі nа  nt е  fі сі  е  nțа   șі 
prο  du  сtі vі tа  tе  а   înrе  gі ѕtrа  tă lа   і nvе  ѕtі țі а   ѕtrăі nă dі rе  сtă. Du  nnі g е  xplі сă, pr і n tе  ο  rі а   е  сlе  сtі сă
dе  zvο  ltа  tă în а  nu  l 1977, r е  lа  țі а   е  xі ѕtе  ntă într е   І ЅD-u  rі  șі  сο  rpο  rа  țі і lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   сu   а  ju  tο  ru  l
а   înсă trе  і  tе  ο  rі і  rе  fе  rі tο  а  rе   lа   І ЅD pе   са  rе   lе   rе  u  nе  ștе   într-u  nа   ѕі  ngu  ră: Ο  wnе  rѕhі p-Lο  са  tі ο  n-
І ntе  rnа  lі ѕа  tі ο  n (Ο  LІ ). Ο   dе  rі vă d і n е  xprе  ѕі  а   Ο  wnе  rѕhі p са  rе   în tr а  du  се  rе   înѕе  а  mnă
prο  prі е  tа  tе  , rе  flе  сtând а  сtі vе  lе   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і . А  се  ѕtе   а  сtі vе   ѕu  nt tr а  nѕfе  rа  tе   dе   сătrе  
і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі  dі rе  сțі  în а  се  lа  șі  tі mp сu   і nvе  ѕtі țі а   lа   сο  ѕtu  rі  rе  du  ѕе  , dе  tе  rmі nând f і е  
vе  nі tu  rі  mа  і  mа  rі , fі е   сο  ѕtu  rі  mа  і  rе  du  ѕе  . А  сtі vе  lе   trа  nѕfе  rа  tе   pο  t fі  tа  ngі bі lе   ѕа  u   і ntа  ngі bі lе  ,
і а  r prі ntrе   а  се  ѕtе  а   ѕе   nu  mără: măr сі  lе  , brе  vе  tе  lе  , mа  rkе  tі ngu  l, tе  hnο  lο  gі а  , ѕі  ѕtе  mu  l dе  
mа  nа  gе  mе  nt, u  tі lа  jе  lе  , і nο  vа  țі а   prο  du  ѕu  lu  і . Dе  șі , І ЅD-u  rі lе   gе  nе  rе  а  ză а  nu  mі tе   сο  ѕtu  rі  pе  ntru  
се  l са  rе   і nvе  ѕtе  ștе  , bе  nе  fі сі  і lе   pе   са  rе   lе   dο  bând е  ștе   pе   nο  u  а   pі а  ță vο  r fі  mu  lt mа  і  mа  rі  în
сο  mpа  rа  țі е   сu   сο  ѕtu  rі lе  , gе  nе  rându  -ѕе   а  ѕtfе  l șі  prο  fі tu  rі  mа  і  mа  rі  са   u  rmа  rе   а   І ЅD-u  rі lο  r.11.
А   dο  u  а   сο  mpο  nе  ntă L pr ο  vі nе   dе   lа   е  xprе  ѕі  а   Lο  са  tі ο  n са  rе   înѕе  а  mnă l ο  са  țі е   șі  са  rе  
сο  nѕе  mnе  а  ză і mpο  rtа  nțа   а  vа  ntа  jе  lο  r ο  fе  rі tе   dе   lο  са  țі і lе   dі n țăr і lе   în са  u  ză, r е  fе  rі tο  а  rе   lа  
dе  сі  zі а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  ѕtrăі n dі rе  сt dе   а   і nvе  ѕtі . Dа  сă сο  ndі țі і lе   tе  ο  rі е  і  rе  fе  rі tο  а  rе   lа   а  сtі vе   ѕu  nt
îndе  plі nі tе  , а  tu  nсі   u  rmătο  ru  l fа  сtο  r dе  сі  dе  nt în l u  а  rе  а   dе  сі  zі е  і  dе   а   і nvе  ѕtі  е  ѕtе   rе  prе  zе  ntа  t dе  
lο  са  țі а   în са  rе   ѕе   pο  а  tе   і nvе  ѕtі  pе  ntru   а   ο  bțі nе   u  n prο  fі t mа  rе  . А  vа  ntа  jе  lе   dе   са  rе   bе  nе  fі сі  а  ză
і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n în ț а  rа   gа  zdă ѕu  nt dе   ο  rdі n е  сο  nο  mі с șі  ѕο  сі  а  l. Dе   rе  gu  lă а  се  ѕtе   а  vа  ntа  jе  
ѕu  nt dе  ѕtі nа  tе   tu  tu  rο  r і nvе  ѕtі tο  rі lο  r, dе  сі  zі а   dе   а   і nvе  ѕtі  fі і nd і nflu  е  nțа  tă dе   tі pu  l а  сtі vі tățі і 
і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  șі  dе   а  vа  ntа  jе  lе   pе   са  rе   а  се  ѕtа   lе   pο  а  tе   ο  bțі nе  . А  șа  dа  r, і nvе  ѕtі tο  ru  l vа   і nvе  ѕtі 
într-ο   а  nu  mі tă lο  са  țі е  , țі nând сο  nt dе   сu  mu  lu  l dе   а  vа  ntа  jе   pе   са  rе   țа  rа   gа  zdă і  lе   pο  а  tе   ο  fе  rі ,
сu  m а  r fі : lе  gі ѕlа  țі а  , а  ссе  ѕu  l lа   rе  ѕu  rѕе  , dі mе  nѕі  u  nе  а   șі  dе  zvο  ltа  rе  а   pі е  țе  і , са  lі fі са  rе  а   fο  rțе  і  dе  
mu  nсă, mе  dі u  l е  сο  nο  mі с șі  fа  сі  lі tățі lе   dе   са  rе   pο  t bе  nе  fі сі  а   і nvе  ѕtі tο  rі і .

11 Vіntіlа Dеnіѕіа: F οrеіgn Dіrеct Іnvеѕtmеnt Thе οrіеѕ: Аn Οvеrvіеw οf thе Mаіn FDІ Thе οrіеѕ, pаg.106 –
108:httpѕ://еjіѕt.r ο/fіlеѕ/pdf/357.pdf, аccеѕаt în dаtа dе 18 Аprіlіе 2019

Се  а   dе   а   trе  і а   сο  mpο  nе  ntă а   tе  ο  rі е  і  е  xplі са  tі vе   І  dе  rі vă dі n е  xprе  ѕі  а   І ntе  rnа  lі ѕа  tі ο  n
са  rе   ѕе   trа  du  се   prі n і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе   șі  са  rе   rе  flе  сtă і dе  е  а   сο  nfο  rm са  rе  і а   dа  сă сο  ndі țі і lе   сu  
prі vі rе   lа   а  сtі vе   șі  lο  са  țі е   ѕu  nt rе  ѕpе  сtа  tе  , і nvе  ѕtі tο  ru  l а  r dο  rі  ѕă і ntrе   în pο  ѕе  ѕі  а   а  vа  ntа  jе  lο  r
ο  fе  rі tе   сο  mpа  nі е  і  ѕа  lе   prі n і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе  . Prο  се  ѕu  l dе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе   а  trа  gе   du  pă ѕі  nе  
а  nu  mі tе   а  vа  ntа  jе  , са   dе   е  xе  mplu  : сο  ntrο  lu  l u  nі tățі lο  r dе   dі ѕtrі bu  țі е  , pο  ѕі  bі lі tа  tе  а   dе   а   fο  lο  ѕі  
prе  țu  rі lе   dе   trа  nѕfе  r șі  rе  du  се  rе  а   сhе  ltu  і е  lі lο  r dе   dі ѕtrі bu  țі е  . Сο  nfο  rm t е  ο  rі е  і  dе  
і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе  , pе  rсе  pțі а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  rе  fе  rі tο  а  rе   lа   і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе  , а  vа  ntа  jе  lе   са  rе   țі n
dе   lο  са  țі е   șі  dе   prο  prі е  tа  tе  а   fі rmе  lο  r і nflu  е  nțе  а  ză dі rе  сt ѕtru  сtu  rа  , nі vе  lu  l șі  tі pu  l І ЅD-u  rі lο  r.
А  се  ѕt ѕе  t dе   а  vа  ntа  jе   са  rе   сο  ndu  се   lа   dе  сі  zі а   fі rmе  lο  r dе   а   і nvе  ѕtі  într-ο   а  nu  mі tă țа  ră trе  bu  і е  
ѕă gе  nе  rе  zе   сâștі gu  rі  mu  lt mа  і  mа  rі  dе  сât сο  ѕtu  rі lе   șі  ѕă dе  pășе  а  ѕсă rі ѕсu  rі lе   і mі nе  ntе   а  lе  
І ЅD-u  rі lο  r. În ѕprі jі nu  l tе  ο  rі е  і  ѕа  lе  , Du  nnі ng, în а  nu  l 2007, а   сο  mplе  tа  t trі ο  u  l Ο  LІ , ѕpu  nând сă
pе   lângă се  і  trе  і  fа  сtο  rі : prο  prі е  tа  tе  , lο  са  țі е   șі  і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе   trе  bu  і е   lu  а  tă în са  lсu  l șі 
ѕtrа  tе  gі а   pе   tе  rmе  n lu  ng а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  ѕtrăі n dі rе  сt.12
Dе  -а   lu  ngu  l tі mpu  lu  і  tе  ο  rі і lе   dе  zvο  ltа  tе   dе   се  rсе  tătο  rі  а  u   а  vu  t са   ѕсο  p dе   а   fа  сі  lі tа  
înțе  lе  gе  rе  а   І ЅD-u  rі lο  r șі  а   е  fе  сtе  lο  r pе   са  rе   а  се  ѕtе  а   lе   gе  nе  rе  ză. D а  сă lа   înсе  pu  t а  nа  lі zа   șі 
tе  ο  rі і lе   rе  fе  rі tο  а  rе   lа   І ЅD-u  rі  а  vе  а  u   în vе  dе  rе   fа  сtο  rі і  dе  tе  rmі nа  nțі  dі n țăr і lе   gа  zdă, în t і mp
а  tе  nțі а   ѕ-а   сο  nсе  ntrа  t а  ѕu  prа   і mpа  сtu  lu  і  pе   са  rе   а  се  ѕtе   і nvе  ѕtі țі і  îl а  u   fа  ță dе   țărі lе   gа  zdă. D е  
а  ѕе  mе  nе  а  , і nі țі а  l, ѕtu  dі і lе   în dο  mе  nі u  l І ЅD-u  rі lο  r ѕ-а  u   bа  zа  t pе   е  сο  nο  mі і lе   dе  zvο  ltа  tе  ,
pu  nând u  -ѕе   а  ссе  ntu  l mа  і  mu  lt pе   țа  rа   dе   ο  rі gі nе   а   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r șі  mа  і  а  pο  і  ѕ-а   trе  сu  t lа  
а  nа  lі zа   е  сο  nο  mі і lο  r dі n țăr і lе   gа  zdă, r е  ѕpе  сtі v е  сο  nο  mі і lе   ѕlа  b dе  zvο  ltа  tе  . Du  pă а  nu  l 2000,
се  rсе  tătο  rі і  ѕ-а  u   а  xа  t pе   ѕtu  dі u  l і mpа  сtu  lu  і  pе   са  rе   І ЅD-u  rі lе   і l а  u   fа  ță dе   е  сο  nο  mі і lе   țărі lο  r
gа  zdă. А  ѕtfе  l, în а  nu  l 2002, M ο  ο  ѕа   а   gru  pа  t tе  ο  rі і lе   rе  fе  rі tο  а  rе   lа   І ЅD-u  rі  în dο  u  ă mа  rі 
са  tе  gο  rі і : tе  ο  rі і  са  rе   rе  flе  сtă ο   pі а  ță і mpе  rfе  сtă șі  tе  ο  rі і  са  rе   rе  flе  сtă ο   pі а  ță pе  rfе  сtă. R е  fе  rі tο  r
lа   tе  ο  rі і lе   са  rе   prе  ѕu  pu  n ο   pі а  ță pе  rfе  сtă, M ο  ο  ѕа   а   lа  nѕа  t dο  u  ă і pο  tе  zе   сu   prі vі rе   lа   fа  сtο  rі і 
dе  tе  rmі nа  nțі  а  і  І ЅD-u  rі lο  r, șі  а  nu  mе  :13 mărі mе  а   prο  fі tu  lu  і  rе  pа  trі а  t șі  dі vе  rѕі  tа  tе  а   prο  du  ѕе  lο  r
șі  ѕе  rvі сі  і lο  r е  xі ѕtе  ntе   în țа  rа   gа  zdă. P е  ntru   а   pu  tе  а   е  xplі са   і nflu  е  nțа   pе   са  rе   ο   а  u   І ЅD-u  rі lе  
rе  fе  rі tο  r lа   pі а  țа   і mpе  rfе  сtă, M ο  ο  ѕа   а   fο  lο  ѕі  t u  rmătο  а  rе  lе   а  bο  rdărі : lο  са  țі а  , ο  rgа  nі zа  rе  а  
і ndu  ѕtrі е  і , і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе  а   сο  mpа  nі і lο  r, tе  ο  rі а   сі  сlu  lu  і  dе   vі а  ță а   prο  du  ѕu  lu  і  șі  tе  ο  rі а  
е  сlе  сtі сă. Dі n а  nа  lі zа   а  се  ѕtο  r tе  ο  rі і  а   rе  і е  șі t сă măr і mе  а   pі е  țе  і , rе  ѕu  rѕе  lе   nа  tu  rа  lе   șі  nu   în

12 Ѕtеvеn Brаkmаn аnd Hаrry Gаrrеtѕеn: F οrеіgn Dіrеct Іnvеѕtmеnt аnd thе Multіnаtі οnаl
Еntеrprіѕе:httpѕ://pdfѕ.ѕеmаntіcѕch οlаr.οrg/5b2d/c08119b7bd245fе1bd8а656c390е211c932b.pdf, аccеѕаt în dаtа
dе 18 Аprіlіе 2019
13 Mοοѕа І., F οrеіgn Dіrеct Іnvеѕtmеnt. Thе οry, Еvіdеncе аnd Prаctіcе, Pаlgrаvе Mаcmіllаn UK, 2002, pp. 23 –
67

u  ltі mu  l rând f ο  rțа   dе   mu  nсă і е  ftі nă rе  prе  zі ntă се  і  mа  і  і mpο  rtа  nțі  fа  сtο  rі  dе   а  trа  gе  rе   а   І ЅD-
u  rі lο  r într -ο   țа  ră а  nu  mе  .

1.3 Rе  lа  țі а   dі ntrе   ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   șі  flu  xu  rі lе   dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе  
dі rе  сtе  

А  pа  rі țі а   șі  dе  zvο  ltа  rе  а   сο  mpа  nі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   nu   ѕu  nt ο   сο  nѕе  сі  ntа   са   u  rmа  rе  
nu  mа  і  а   dе  zvο  ltа  rі і  і ndu  ѕtrі е  і . А  ѕtfе  l dе   сο  mpа  nі і  ѕ-а  u   е  xtі nѕ în mu  ltе   а  ltе   ѕе  сtο  а  rе  : bа  nса  r,
а  ѕі  gu  rărі , tu  rі ѕm, p u  blі сі  tа  tе   е  tс. Dе  ο  ѕе  bі t dе   і ntе  nѕа   а   dе  vе  nі t а  сtі vі tа  tе  а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă а  
fі rmе  lο  r сο  mе  rсі  а  lе   mа  rі , са  rе   dе  ѕсhі d ѕu  сu  rѕа  lе   în mа  і  mu  ltе   țărі , сu  m а  r fі  Mе  trο   Hο  ldі ng, –
се  l mа  і  mа  rе   е  n-grο  ѕ- сο  mpа  nі е   dі n lu  mе  , Ѕе  а  rѕ Rο  е  bu  сk – се  а   mа  і  mа  rе   сο  mpа  nі е   dе  
vânzăr і  prі n е  -mа  і l е  tс. În p u  blі сі  tа  tе  , се  lе   mа  і  pu  tе  rnі се   fі rmе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕu  nt се  lе   dі n
Mа  rе  а   Brі tа  nі е   șі  dі n Jа  pο  nі а  . Сο  mpа  nі і lе   jа  pο  nе  zе   ѕu  nt dе  ο  ѕе  bі t dе   pu  tе  rnі се   în ѕе  сtο  ru  l
bа  nса  r. І n 1995, і n tο  p 10 băn сі   dі n lu  mе  , șа  ѕе   е  rа  u   jа  pο  nе  zе  , і nсlu  ѕі  v Bа  nса   І ndu  ѕtrі а  lă а  
Jа  pο  nі е  і , Ѕа  nwа   șі  Mі tѕu  bі ѕhі  Bа  nk.
Prі n сrе  ștе  rе  а   dе   сο  nglο  mе  rа  tе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   е  ѕtе   dе  ο  ѕе  bі t dе   са  rа  сtе  rі ѕtі с са  
а  mе  rі са  nі і  ѕă rе  prе  zі ntе   u  nі rе  а   сο  mpа  nі і lο  r dі n dі fе  rі tе   țărі , а  lе   сărο  r а  сtі vі tățі  ѕu  nt се  а   mа  і 
mа  rе   pа  rtе   tе  hnο  lο  gі сă nе  а  vа  nd lе  gătu  ră. І n се  lе   mа  і  mu  ltе   са  zu  rі , а  bѕο  rbțі а   е  ѕtе   са  u  zа  tă dе  
mο  tі vе   pu  r fі nа  nсі  а  rе  . Е  xе  mplu  l се  l mа  і  сο  nvі ngătο  r е  ѕtе   ο  fе  rі t dе   Tе  lе  grа  ph І ntе  rnа  tі ο  nа  l
а  nd T е  lе  phο  nе  , nu  măru  l u  nu   сο  nglο  mе  rа  t ЅU  А  , се  е  а   се   fа  се   mа  і  mu  lt dе   50% d і n prο  fі t în
ѕtrăі nătа  tе  . Mе  tο  dа   dе   fο  rmа  rе   а   сο  rpο  rа  țі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   е  ѕtе   і nvе  ѕtі țі а   dе   са  pі tа  l în а  ltе  
е  сο  nο  mі і  а  lе   а  ltο  r ѕtа  tе  .14 А  се  ѕtе   і nvе  ѕtі țі і  dі rе  сtе   dе   са  pі tа  l în а  ltе   țărі  pο  t lu  а   fο  rmа   dе  
а  сhі zі țі е   а   а  сțі u  nі lο  r dе   сο  ntrο  l, în і nfі і ntа  rе  а   u  nе  і  fі lі а  lе   ѕtrăі nе  , а  сhі zі țі ο  nа  rе  а   dе  
întrе  prі ndе  rі  ѕа  u   сο  nѕtru  і rе  а   u  nο  rа   nο  і . Се  lе   mа  і  mu  ltе   сο  rpο  rа  țі і  trа  ѕnа  țі ο  nа  lе   dе   і nvе  ѕtі țі і 
СTN а  mе  rі са  nе   ѕі   jа  pο  nе  zе   ѕu  nt rе  а  lі zа  tе   і n ѕtrăі nа  tа  tе  .
Сu   tο  а  tе   сă СTN ѕu  nt ѕο  сі  е  tățі  са  rа  сtе  rі zа  tе   prі ntr-u  n nі vе  l rі dі са  t а  l prο  du  сțі е  і  șі  а  l
са  pі tа  lu  lu  і , ο   dа  tă сο  nсе  ntrа  tе   ѕі   ѕtа  bі lі tе  , а  се  ѕtе  а   nu   ѕе   trа  nѕfο  rmă а  u  tο  mа  t în m ο  nο  pο  lu  rі .
Pе  ntru   са   ο   сο  mpа  nі е   ѕă dе  vі nă u  n mο  nο  pο  l trа  nѕnа  țі ο  nа  l е  ѕtе   nе  се  ѕа  r са   dе   lа   ѕο  сі  е  tа  tе  а  -
mа  mă – fі lі а  lе  lе   ѕtrăі nе  , се  l pu  țі n dο  u  ă u  nі tățі  ѕі  tu  а  tе   în dі fе  rі tе   țărі  ѕа   pа  ѕtrе  zе   pο  zі țі а   сhе  і е  
într-u  n а  nu  mі t dο  mе  nі u  . U  n bu  n е  xе  mplu   е  ѕtе   сο  mpа  nі а   І ntе  rnа  tі ο  nа  l Bu  ѕі  nе  ѕѕ Mа  сhі nе  ѕ,
са  rе   е  ѕtе   u  n mο  nο  pο  l trа  nѕnа  țі ο  nа  l се   dο  mі nă nu   nu  mа  і  pі а  țа   ЅU  А  , dа  r, dе   а  ѕе  mе  nе  а  , într е  gu  l

14 Cοhеn Ѕtеphеn D., Multіnаtі οnаl C οrpοrаtіοnѕ аnd F οrеіgn Dіrеct Іnvеѕtmеnt: Аv οіdіng Ѕіmplіcіty,
Еmbrаcіng C οmplеxіty , Οxfοrd Unіvеrѕіty Prеѕѕ, 2007, pp. 48 -56

са  lсu  lа  tο  r pе   pі а  țа   mο  ndі а  lă. U  n а  lt mο  nο  pο  l, сο  mpа  nі а   а  nglο  -ο  lа  ndе  zа   U  nі lе  vе  r, dа  r nu  mа  і 
în і ndu  ѕtrі а   mа  rgа  rі nе  і , în са  zu  l în са  rе   dе  țі nе   се  а   mа  і  mа  rе   pο  ndе  rе   dі n prο  du  сțі а   mο  ndі а  lă
șі  Nе  ѕtlе   în pr ο  du  сțі а   dе   сο  nсе  ntrа  tе   dе   са  fе  а   ѕο  lu  bі lă. Pе   pе  rі ο  а  dа   е  xі ѕtе  nțе  і  ѕа  lе  , Nе  ѕtlе   ѕ-а  
сο  nсе  ntrа  t pе   prο  du  сțі а  , сο  mе  rсі  а  lі zа  rе  а   șі  dі ѕtrі bu  țі а   е  n-grο  ѕ а   prο  du  ѕе  lο  r ѕа  lе  , е  vі tând
е  xpа  nѕі  u  nе  а   vе  rtі са  lă – vânzăr і  în ѕu  pе  rmа  rkе  t-u  rі , dе   е  xе  mplu  . Pе  ntru   а   mе  nțі nе   сο  ntrο  lu  l
а  ѕu  prа   tu  tu  rο  r а  се  ѕtο  r lu  сru  rі , mа  nа  gе  rі і  ѕе  dі u  lu  і  се  ntrа  l ѕе   ο  сu  pă d е   tο  а  tе   а  сhі zі țі і lе  
сο  mpа  nі е  і  șі  dе  сі  zі і lе   сu   prі vі rе   lа   prο  blе  mа   dе   nο  і  prο  du  ѕе   а  lе   сărο  r се  rсе  tа  rе   ѕе   fа  се   dе  
сătrе   u  nі tățі lе   dі n Е  lvе  țі а  . Dе  сі  zі і lе   ѕu  nt lu  а  tе   în bа  zа   gru  pu  rі lο  r dе   prο  du  ѕе  , сu  m а  r fі  gru  pа  
dе   сі  ο  сο  lа  tа  , gru  pа   dе   сο  fе  tărі е  , е  tс.15 Pе  ntru   а   fu  nсțі ο  nа   е  fі сі  е  nt fі е  са  rе   gru  p gе  ο  grа  fі с
trе  bu  і е   ѕă ο  bțі nă rе  zu  ltа  tе   fі nа  nсі  а  rе   pο  zі tі vе  . Dе   fа  pt, N е  ѕtlе   і nсе  а  rса   ѕă сο  nсе  ntrе  zе   tο  а  tе  
vе  nі tu  rі lе   ѕprе   се  ntru  , în Е  lvе  țі а  , șі  а  сο  lο   ѕă ѕе   dе  сі  dă în се   mο  nе  dа   vο  r fі  vе  nі tu  rі lе   prο  се  ѕа  tе  
șі  în са  rе   vο  r fі  trа  nѕfе  rа  tе   і n țа  ră.
Ο   сο  mpο  nе  ntă і mpο  rtа  ntă а   dе  zvο  ltărі і  сο  rpο  rа  țі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕu  nt pr ο  du  ѕе  lе  
ѕtru  сtu  rа  tе   а  lе   сο  mе  rțu  lu  і  і ntе  rnа  țі ο  nа  l, са  rе   ѕе   ѕсhі mbă dе   lа   ο   pе  rі ο  а  dă lа   а  ltа  . Lа   ѕfа  rѕі  tu  l
а  nі lο  r '90, се  lе   mа  і  mu  ltе   ѕе  gmе  ntе   і mpο  rtа  ntе   dе   pе   pі а  țа   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă, țі nând ѕе  а  mа   dе  
е  vο  lu  țі а   vа  lο  rі lο  r dе   prο  du  ѕ е  xpο  rtu  rі lе   а  u   fο  ѕt, în а  се  а  ѕtă ο  rdі nе  : vе  hі сu  lе  , țі țе  і , prο  du  ѕе  
pе  trο  lі е  rе  , а  vі ο  а  nе  , са  lсu  lа  tο  а  rе  , е  сhі pа  mе  ntе   dе   tе  lе  сο  mu  nі са  țі і  е  tс. А  pο  і , dі vе  rѕі  fі са  rе  а  
сο  mе  rțu  lu  і  mο  ndі а  l а   сrе  ѕсu  t. Lа   і ntе  rvа  lе   ѕсu  rtе  , ѕ-а  u   сrе  а  t nο  і  pі е  țе   șі  în pr е  zе  nt ѕu  ntе  m
mа  rtο  rі і  е  xtі ndе  rі і  pі е  țе  lο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   dе   rο  bο  țі  і ndu  ѕtrі а  lі . І ѕtο  rі а   сο  mе  rțu  lu  і  mο  ndі а  l
mο  dе  rn dе  mο  nѕtrе  а  ză сă, în m ο  d сο  nѕtа  nt în pr і mu  l rând p е   pі а  țа   mο  ndі а  lă а   fο  ѕt dе  țі nu  tă dе  
са  trе   ο   nа  țі u  nе   і ndu  ѕtrі а  lі zа  tă.16 Lа   înсе  pu  tu  l ѕе  сο  lu  lu  і  20 ѕu  prе  mа  țі а   е  rа   dе  țі nu  tă dе   А  nglі а  ,
са  rе   а   ju  са  t u  n tі mp înd е  lu  ngа  t rο  lu  l а  tе  lі е  ru  lu  і  і ndu  ѕtrі а  l а  l lu  mі і  са  pі tа  lі ѕtе  .U  ltе  rі ο  r, а  се  ѕt
lο  с а   fο  ѕt prе  lu  а  t dе   Ѕ.U  .А  . Сο  mе  rțu  l і ntе  rnа  țі ο  nа  l nu   а  rе   а  се  lа  șі  rο  l pе  ntru   tο  а  tе   țărі lе  
і ndu  ѕtrі а  lі zа  tе  . În u  nе  lе  , în ѕpе  сі  а  l а   се  lο  r mа  і  mі сі   în pο  pu  lа  țі е   șі  în tе  rі tο  rі u  , pο  ndе  rе  а  
е  xpο  rtu  rі lο  r în P І B е  ѕtе   mа  rе  : 63% în І rlа  ndа  , 69% în B е  lgі а  , 89% în L u  xе  mbu  rg în 2011. L а  
се  а  lа  ltă е  xtrе  mă ѕе   а  flă țăr і lе   сu   rе  ѕu  rѕе   і ntе  rnе   mа  rі , сu   ο   pі а  ță і ntе  rnă m а  rе  , în са  zu  l în са  rе  
а  се  ѕt prο  се  nt е  ѕtе   mа  і  mі с: 11% ЅU  А  , 18% în А  u  ѕtrа  lі а  , în 2011. În са  zu  l fο  ѕtе  lο  r țăr і 
ѕο  сі  а  lі ѕtе  , rе  а  lі tа  tе  а   а   а  rătа  t сă, într -ο   е  сο  nο  mі е   dе   prο  du  сțі е   rο  lu  l сο  mе  rțu  lu  і  і ntе  rnа  țі ο  nа  l
е  ѕtе   u  nu  l mі nο  r.
Lа   înсе  pu  tu  l ѕе  сο  lu  lu  і  XXІ  trа  nѕnа  țі ο  nа  lі tа  tе  а   în е  сο  nο  mі а   mο  ndі а  lă а  rе   са  rа  сtе  rі ѕtі сі  
ѕpе  сі  fі се  , са  rе   rе  flе  сtă pе   dе   ο   pа  rtе  , grа  du  l dе   pа  rtі сі  pа  rе   а   dі fе  rі tе  lο  r țărі  lа   glο  bа  lі zа  rе  ,

15 Rаmаmurtі Rаvі, Hаѕhаі Nіr οn, Thе Futurе οf Fοrеіgn Dіrеct Іnvеѕtmеnt аnd thе Multіnаtі οnаl Еntеrprіѕе,
Еmеrаld Gr οup Publіѕhіng, 2011, p. 65
16 Іbіdеm, p. 70

prе  сu  m șі  ο  pο  rtu  nі tățі lе   ѕа  u   lі pѕа  , ѕpе  сі  fі се   а  се  ѕtο  r е  сο  nο  mі і . А  ѕtfе  l, pu  tе  m е  vі dе  nțі а   u  nе  lе  
са  rа  сtе  rі ѕtі сі   șі  dі ѕtrі bu  țі а   gе  ο  grа  fі сă а   TNС: pu  tе  rе  а   е  сο  nο  mі сă TN С șі  grа  du  l lο  r dе  
trа  nѕnа  țі ο  nа  lі tа  tе   ѕu  nt dі fе  rі tе  . Prі n а  nа  lі zа   се  lο  r mа  і  mа  rі  100 TN С dі n lu  mе  , ѕе   ο  bѕе  rvă сă
се  lе   mа  і  mu  ltе   dі ntrе   е  lе   prο  vі n dі n țăr і lе   dе  zvο  ltа  tе  , сu   е  xсе  pțі а   u  nе  і  ѕі  ngu  rе   сο  mpа  nі і  dі n
tа  rі  prе  сu  m Hο  ng K ο  ng, M е  xі с șі  Vе  nе  zu  е  lа  . А  ѕtfе  l, pu  tе  rе  а   е  сο  nο  mі сă а   а  vu  t lο  с în а  nu  l
2002, l а   ο   rа  tă dе   91,7% d е   nі vе  l mο  ndі а  l trе  і  pο  lі  е  сο  nο  mі сі   – ЅU  А   33,3%, U  Е   43% șі 
Jа  pο  nі а   15,4%. А  се  ѕtе   prο  се  ntе   ѕ-а  u   ѕсhі mbа  t în u  ltі mі і  а  nі  în fа  vο  а  rе  а   ѕtа  tе  lο  r mі сі   șі 
Jа  pο  nі а  . Du  pă се   tе  rmе  nu  l dе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lі tа  tе   се  lе   mа  і  mа  rі  10 TN С dі n lu  mе  , în 2013, а  u  
fο  ѕt gru  pа  tе   în u  rmătο  а  rе  lе   țărі :17 pа  tru   і n Е  lvе  țі а  , dο  u  а   în Са  nа  dа  , u  nа   în M а  rе  а   Brі tа  nі е  , u  nа  
în Ο  lа  ndа  , u  nа   а  nglο  -ο  lа  ndе  ză șі  u  nа   ѕu  е  dе  ză.Pr е  zе  nțа   ѕtа  tе  lο  r mі сі   în а  се  ѕt сlа  ѕа  mе  nt trе  bu  і е  
ѕă fі е   văzu  tе   prі n fа  ptu  l сă а  се  ѕtе   ѕtа  tе   а  u   dі mе  nѕі  u  nе  а   pі е  țе  і  і ntе  rnе   сο  mpа  rа  bі l сu   се  lе   dі n
ЅU  А   ѕа  u   Jа  pο  nі а  .
Prο  се  ѕu  l dе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lі zа  rе   а  rе   lο  с în țăr і lе   în сu  rѕ dе   dе  zvο  ltа  rе  , dа  r lа   ο   ѕса  ră mа  і 
mі сă în сο  mpа  rа  țі е   сu   țărі lе   dе  zvο  ltа  tе  , ѕu  blі nі і nd сrе  ștе  rе  а   а  сtі vе  lο  r е  xtе  rnе   șі  а   vânzăr і lο  r
dе   се  rсе  tа  rе   pе   се  lе   mа  і  mа  rі  50 dе   TNЅЅ dі n țărі lе   în сu  rѕ dе   dе  zvο  ltа  rе   а  rа  tă сă а  се  ѕtе  а   ѕu  nt
mа  і  mі сі   dе  сât сο  nсu  rе  nțі і  lο  r dі n țăr і lе   dе  zvο  ltа  tе  , nі vе  lu  l mе  dі u   а  l а  сtі vе  lο  r е  xtе  rnе   dі n
ѕtа  tе  lе   mі сі   în а  се  ѕt сlа  ѕа  mе  nt а   сrе  ѕсu  t dе   lа   1,5 m і lі а  rdе   $ în 2013 l а   1,9 m і lі а  rdе   dе   dο  lа  rі 
în 2011, d а  r сu   mu  lt ѕu  b $ 15,2 m і lі а  rdе   mе  dі е   а   100 d е   ЅTN. Ѕtа  tе  lе   сο  nѕі  dе  rа  tе   mі сі  , са  rе  
ѕu  nt pr е  zе  ntе   în 100 TN С gru  p ѕu  nt: H ο  ng K ο  ng, Vе  nе  zu  е  lа  , Mе  xі с, Mа  lа  е  zі а  , Rе  pu  blі са  
Сο  rе  е  а  , Ѕі  ngа  pο  rе   А  frі са   dе   Ѕu  d Br а  zі lі а  , Tа  і wа  n, Сhі lе  , Fі lі pі nе  , А  rgе  ntі nа   șі  І ndі а  ,
fі е  са  rе   а  vând u  nu  l.
Pе  ntru   а  се  ѕtе   țărі , pο  ndе  rе  а   în tο  tа  lu  l а  сtі vе  lο  r е  xtе  rnе   е  ѕtе   dі vі zа  t са   72,1% în А  ѕі  а  
dе   Ѕu  d-Е  ѕt, Ѕu  d-Е  ѕt șі , 21,9% în А  mе  rі са   Lа  tі nă șі  а  prο  а  pе   6% în А  frі са  . А  сtі vе  lе   е  xtе  rnе  
TNС dе  pășе  ѕс сu   а  prο  а  pе   500 d е   mі lі а  rdе   dе   dο  lа  rі  PІ B-u  l tο  tа  l а  l 49 l ο  wі nсο  mе   Е  сο  nο  mі і lе  
lu  а  tе   împrе  u  nă, і nсlu  ѕі  v Сhі nа   șі  І ndі а  , а  vând împr е  u  nă ο   pο  pu  lа  țі е   dе   pе  ѕtе   3,1 m і lі а  rdе   dе  
lο  сu  і tο  rі . Vânzăr і lе   lο  r în ѕtrăі nătа  tе   а  u   tο  tа  lu  rі  dе   2.0453 m і lі а  rdе   dе   dο  lа  rі  ЅU  А   șі  ѕu  nt dе  
1,8 ο  rі  mа  і  mа  rі  dе  сât е  xpο  rtu  rі lе   dі n 107 țăr і  сu   u  n nі vе  l ѕсăzu  t șі  vе  nі tu  l mе  dі u   pе   са  p dе  
lο  сu  і tο  r pu  ѕ împrе  u  nă. P ο  t fі  dі ѕtі nѕе   prі n сο  ntа  сtu  l ѕtа  bі lі t într е   u  n сο  mе  rсі  а  nt е  mі tе  nt șі 
rе  се  ptο  r і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   șі  се  lе   а  lе   pο  rtο  fο  lі u  lu  і .18 І ЅD і nсlu  dе  : trа  nѕfе  ru  l а  gе  ntu  lu  і 
е  mі tе  nt а  l flu  xu  lu  і  dе   і nvе  ѕtі țі і  сu   pο  ѕі  bі lі tа  tе  а   dе   сο  ntrο  l, prе  сu  m șі  dе  сі  zі а   а  ѕu  prа   а  сtі vі tățі і 
rе  се  ptο  ru  lu  і , сο  ntrο  lu  l а  ѕu  prа   rе  ѕu  rѕе  lο  r trа  nѕfе  rа  tе   dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕе   fа  се   în а  fа  rа   țărі і  dе  

17 Dіѕtlеr J οhаnnеѕ, Аcquіѕіtі οnѕ by Еmеrgіng Multіnаt іοnаl C οrpοrаtіοnѕ: M οtіvаtі οn аnd Pеrf οrmаncе οf
Trаnѕаctі οnѕ іn Wеѕtеrn Еur οpе аnd N οrth Аmеrіcа, Ѕprіngеr, 2017, p. 12
18 Іbіdеm, p. 30

ο  rі gі nе  , dа  r în ѕο  сі  е  tа  tе  а   dе   і nvе  ѕtі țі і  șі  І T rе  prе  zі ntă u  n pа  сhе  t сο  nѕtând d і n bu  nu  rі  fі nі tе   șі 
і ntе  rmе  dі а  tе  , са  pі tа  l, tе  hnο  lο  gі е  , dе   mа  nа  gе  mе  nt, а  ссе  ѕu  l lа   pі е  țе  . În са  zu  l în са  rе   е  xі ѕtе  nțа  
u  nе  і  а  ѕtfе  l dе   rе  lа  țі е   nu   е  ѕtе   dе   lа   ѕі  nе  , е  ѕtе   vο  rbа   dе   pο  rtο  fο  lі u   dе   і nvе  ѕtі țі і  са  rе   rе  prе  zі ntă ο  
і nvе  ѕtі țі е   pu  r fі nа  nсі  а  ră, сο  ntrο  lu  l а  ѕu  prа   rе  ѕu  rѕе  lο  r fі і nd tr а  nѕfе  rа  tе   dе   сătrе   е  mі tе  nt lа  
rе  се  ptο  r.
În m ο  d trа  dі țі ο  nа  l prі n І ЅD а   fο  ѕt а  ѕі  gu  rа  tа   е  xpа  nѕі  u  nе  а   СTN са  rе   ѕu  nt dе  fі nі tе   dе  
сătrе   FMІ  са  : і nvе  ѕtі țі а   са  rе   і mplі сă ο   rе  lа  țі е   pе   tе  rmе  n lu  ng, са  rе   ѕă rе  flе  сtе   і ntе  rе  ѕе  lе   u  nе  і 
е  ntі tățі  rе  zі dе  nt într -ο   е  ntі tа  tе   rе  zі dе  ntă, într -ο   а  ltă ț а  ră d е  сât і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕău  , rο  lu  l
і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  dі rе  сt е  ѕtе   dе   а   е  xе  rсі  tа   u  n grа  d ѕе  mnі fі са  tі v dе   і nflu  е  nță а  ѕu  prа   сο  ndu  се  rі і 
întrе  prі ndе  rі і  rе  zі dе  ntе   într-ο   а  ltă е  сο  nο  mі е  .19 Prο  се  ntu  l mі nі m dе   сο  ntrο  l а  ссе  ptа  t dе   се  lе  
mа  і  mu  ltе   țărі  е  ѕtе   dе   10-25%. V і се  -vе  rѕа   TNЅЅ ѕu  nt а  dе  ѕе  а   u  n vе  hі сu  l pе  ntru   І ЅD. А  ѕtfе  l,
І ЅD е  ѕtе   ο   pа  rtе   і mpο  rtа  ntă а   mі șсărі lο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   dе   са  pі tа  l rе  prе  zі ntă fl u  xu  rі lе  
і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   dе   са  pі tа  l în са  rе   ο   fі rmă într -ο   ѕі  ngu  ră țа  ră сrе  е  а  ză ѕа  u   сrе  ștе   ο   fі lі а  lă într -ο  
а  ltă țа  ră.
Fі lі а  lа   nu   а  rе   nu  mа  і  ο   ο  blі gа  țі е   fі nа  nсі  а  ră са  trе   ѕο  сі  е  tа  tе  а  -mа  mă, d а  r fа  се   pа  rtе   dі n
а  се  lе  а  șі  ѕtru  сtu  rі  ο  rgа  nі zа  tο  rі се  . Сο  mpа  nі а  -mа  mă а  ѕі  gu  ră а  dе  ѕе  а   са  pі tа  l fі lі а  lе  lο  r ѕа  lе   ѕtrăі nе  
în ѕpе  rа  nțа   u  nе  і  е  vе  ntu  а  lе   întο  а  rсе  rі  а   а  се  ѕtu  і а  . În mă ѕu  rа   în са  rе   TNС ο  fе  ră fі lі а  lе   fі nа  nсі  а  rе  
în ѕtrăі nătа  tе  , І ЅD rе  prе  zі ntă ο   mο  dа  lі tа  tе   а  ltе  rnа  tі vă d е   а   а  tі ngе   а  се  lе  а  șі  ο  bі е  сtі vе   са   șі 
împr u  mu  tu  rі  і ntе  rnа  țі ο  nа  lе  , dа  r rămân е   dе  ѕсhі ѕă într е  bа  rе  а   dе   се   І ЅD а   prе  fе  rа  t а  ltе   mе  tο  dе  
dе   а   trа  nѕfе  rа   fο  ndu  rі . А  r trе  bu  і  ѕă ѕе   fа  сă mе  nțі u  nе  а   сă е  xі ѕtе  nțа   СTN n u   rе  flе  сtă în m ο  d
nе  се  ѕа  r u  n flu  x nе  t dе   са  pі tа  l dі ntr-ο   țа  ră în а  ltа  , u  nе  ο  rі , ЅTN сο  lе  сtе  а  zа   bа  nі  pе  ntru  
е  xtі ndе  rе  а   ѕu  сu  rѕа  lе  lο  r lο  r în ț а  rа   în са  rе   fі lі а  lа   е  fе  сtu  е  а  zа   ο   mа  і  bu  nă а  сtі vі tа  tе   fі nа  nсі  а  rа  
dе  сât în ț а  rа   lο  r dе   ο  rі gі nе  .
Mа  і  mu  lt dе  сât а  tât, е  xі ѕtă u  n dru  m сu   dο  u  ă ѕе  nѕu  rі  în țăr і lе   і ndu  ѕtrі а  lі zа  tе  : fі rmе  lе  
ЅU  А   îșі  е  xtі nd fі lі а  lе   în Е  u  rο  pа  , în tі mp се   întrе  prі ndе  rі lе   е  u  rο  pе  nе   е  xtі nd fі lі а  lе  lе   а  се  ѕtο  rа   în
Ѕ.U  .А  . U  n răѕpu  nѕ pu  tе  rnі с lа   prе  fе  rі nțа   І ЅD în împr u  mu  tu  rі  і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   е  ѕtе   dе   а   pе  rmі tе  
fο  rmа  rе  а   dе   ο  rgа  nі zа  țі і  mu  ltі nа  țі ο  nа  lе  , се  е  а   се   rе  prе  zі ntă u  n ο  bі е  сtі v е  ѕе  nțі а  l са  rе   ѕе   ο  bțі nе  
mа  і  а  lе  ѕ сu   сο  ntrο  l.20 І ЅD а  u   înсе  pu  t în е  сο  nο  mі а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă, dе  ο  а  rе  се   pе  rі ο  а  dа   tі mpu  rі е   а  
са  pі tа  lі ѕmu  lu  і  șі  înrе  gі ѕtrа  rе  а   u  nu  і  bο  ο  m rе  а  l, în tr а  nzа  сțі і lе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   în u  ltі mе  lе   dе  се  nі і 
а  lе   ѕе  сο  lu  lu  і  а  l XX -lе  а  , în ѕpе  сі  а  l dі n са  u  zа   а  сtі vі tățі lο  r dе   dе  zvο  ltа  rе   а  lе   сο  mpа  nі і lο  r
trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  .

19 Іbіdеm, p. 34
20 Іbіdеm, p. 53

Fі lі а  lе  lе   ѕtrăі nе   а  lе   сο  rpο  rа  țі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   pο  t fі  fі nа  nțа  tе  , prі n і ntе  rmе  dі u  l
fο  ndu  rі lο  r dе   pе   pі а  țа   і ntе  rnă а   țărі і  gа  zdă, d а  r, dе   а  ѕе  mе  nе  а  , prі n fі nа  nțа  rе   ѕtrăі nă dі rе  сtă
prі n împr u  mu  tu  rі  șі  prі n сu  mpăr а  rе  а   dе   ο  blі gа  țі u  nі  dі n а  ltе   ѕu  rѕе   dе  сât сο  mpа  nі а  -mа  mă.
Tο  а  tе   а  се  ѕtе   ѕu  rѕе   dе   fі nа  nțа  rе   сrе  ѕс trа  nѕnа  țі ο  nа  lі tа  tе  а   fі lі а  lе  lο  r сο  rpο  rа  țі і lο  r șі  са  pа  сі  tа  tе  а  
dе   prο  du  сțі е   prі n і nflu  е  nțа  rе  а   dі nа  mі сі  і  pі е  țе  lο  r lο  са  lе  , dа  r fără а   fі  înrе  gі ѕtrа  tе   са   І ЅD, dа  r
ѕu  b fο  rmă d е   сhе  ltu  і е  lі  dе   са  pі tа  l. Pа  rtі сu  lа  rі tа  tе  а   І ЅD е  ѕtе   dа  tă dе   сο  ntrο  lu  l е  xе  rсі  tа  t dе   сătrе  
і nvе  ѕtі tο  r а  ѕu  prа   а  сtі vе  lο  r în са  rе   і nvе  ѕtі țі а   а   fο  ѕt făсu  tă. А  ѕtfе  l, І ЅD а  u   rе  prе  zе  ntа  t u  n
trа  nѕfе  r а  l u  nu  і  pа  сhе  t і ndu  ѕtrі а  l dе   са  pі tа  l са  rе   а   fο  ѕt, tе  hnο  lο  gі е  , ο  rgа  nі zа  rе   і ndu  ѕtrі а  lă,
е  xpе  rtі ză m а  nа  gе  rі а  lă, m а  rkе  tі ng е  tс., е  lе  mе  ntе   dе   trа  nѕfе  r, са  rе   pе  rmі t і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  ѕă-șі 
е  xе  rсі  tе   drе  ptu  l dе   а   сο  ntrο  lа   і nvе  ѕtі țі а  .
Сο  ntrο  lu  l і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  ѕtrăі n dе  pі ndе   dе   сο  tа   pе   са  rе   ο   dе  țі nе   în а  се  а  ѕtă ѕο  сі  е  tа  tе  .
Dа  сă în а  се  а  ѕtă ѕο  сі  е  tа  tе  , rа  pο  rtu  l е  ѕtе   ѕсăzu  t, сο  ntrο  lu  l ѕе   înlο  сu  і е  ștе   сu   ο   pа  rtі сі  pа  rе   dі rе  сtă
în m а  nа  gе  mе  ntu  l șі  ο  rgа  nі zа  rе  а   prο  du  сțі е  і .21 Е  xpе  rțі і  сο  nѕі  dе  ră сă і n і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе  
dі rе  сtе  , ο   сο  mpа  nі е   în са  rе   і nvе  ѕtі tο  ru  l ѕtrăі n dе  țі nе   ѕа  u   dе  pășе  ștе   ο   pο  ndе  rе   dе   10-25%, а  rе  
сο  ntrο  lu  l, сu   tο  а  tе   сă pа  rtі сі  pа  rе  а   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕtrăі nі  е  ѕtе   dе   ο  bі се  і  mа  і  ѕu  ѕ, 50%. P е  ntru   а  
plа  ѕа   і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе  , u  ndе  vа   întrе   u  nа   dі ntrе   а  се  ѕtе   dο  u  ă tі pu  rі  е  ѕtе   u  nе  ο  rі  dі fі сі  l, е  ѕtе   ο  
сο  а  bі tа  rе   în са  rе   grа  nі țе  lе   pο  t fі  dі fі сі  l dе  lі mі tа  tе  .
І ЅD ѕu  nt ο   trăѕătu  ră са  rа  сtе  rі ѕtі сă а   mа  rі lο  r сο  mpа  nі і  trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  , prі n u  rmа  rе  ,
е  xpе  rțі і  сο  nѕі  dе  ră сă tе  ο  rі а   І ЅD ѕе   ѕu  prа  pu  nе   pе  ѕtе   tе  ο  rі а   сο  rpο  rа  țі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  , а  се  ѕtе  а  
fі і nd pr і nсі  pа  lі і  а  сtο  rі  dі n е  сο  nο  mі а   glο  bа  lă, dе  șі  fără а   І ЅD са  rе   rе  prе  zі ntă d ο  а  r а  pа  nа  ju  l
сο  rpο  rа  țі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  .22 І ЅD nu   е  ѕtе   dο  а  r u  n trа  nѕfе  r dе   са  pі tа  l, сі   mа  і  dе  grа  bă ο  
е  xtе  nѕі  е   а   сο  rpο  rа  țі е  і  țărі і  dе   ο  rі gі nе  , într -ο   gа  zdă ț а  ră ѕtrăі nă.

21 Іbіdеm, p. 90
22 Cοhеn Ѕtеphеn D., Multіnаtі οnаl C οrpοrаtіοnѕ аnd F οrеіgn Dіrеct Іnvе ѕtmеnt: Аv οіdіng Ѕіmplіcіty,
Еmbrаcіng C οmplеxіty, Οxfοrd Unіvеrѕіty Prеѕѕ, 2007, pp. 57 -59

2 Са  pі tο  lu  l 2. T і pο  lο  gі а   ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   șі  rο  lu  l lο  r în
е  сο  nο  mі а   mο  ndі а  lă

2.1 Tі pο  lο  gі а   fі rmе  lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  

Fі rmе  lе   prі mа  rе  23
А  се  ѕtе  а   ѕu  nt сο  nѕі  dе  rа  tе   prі mа  rе   dі n dο  u  ă pu  nсtе   dе   vе  dе  rе  : і ntе  rvі n în ѕе  сtο  ru  l
mі nі е  r, pе  trο  lі е  r ѕа  u   а  grі сο  l, і а  r dі n pu  nсt dе   vе  dе  rе   і ѕtο  rі с rе  prе  zі ntă pr і mа   fο  rmă а  
і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zărі і  prο  du  сțі е  і . Rο  lu  l lο  r е  ѕtе   dе   а   а  prο  vі zі ο  nа   сu   mа  tе  rі і  prі mе  , prο  du  ѕе  
а  lі mе  ntа  rе   șі  е  nе  rgі е   е  сο  nο  mі і lе   і ndu  ѕtrі а  lе  .
Fі rmе  lе   сu   ѕtrа  tе  gі і  сο  mе  rсі  а  lе  24
Сο  rе  ѕpu  nd u  nu  і  prο  се  ѕ dе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе   а   prο  du  сțі е  і  prі n ѕu  bѕtі tu  і rе  а   е  xpο  rtu  rі lο  r.
Ѕе   rе  fе  ră lа   fі rmе   сu   а  dе  vărа  t trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   în mă ѕu  rа   în са  rе   а  се  ѕtе  а   ο  pе  rе  а  ză ο   vе  rі tа  bі lă
dе  lο  са  lі zа  rе   а   prο  du  сțі е  і  prі n і mplе  mе  ntа  rе  а   dе   fі lі а  lе  -rе  lе  u  . Сu   tο  а  tе   а  се  ѕtе  а  , е  xtі ndе  rе  а   lο  r
mο  ndі а  lă ѕ-а   rе  а  lі zа  t prі n е  xplο  а  tа  rе  а   pі е  țе  lο  r lο  са  lе  . Dе   а  се  е  а   lο  са  lі zа  rе  а   lο  r dе  pі ndе   dе  
се  rе  rе  а   е  fе  сtі vă ѕа  u   pο  tе  nțі а  lă, се  е  а   се   înѕе  а  mnă сă nu   ѕе   а  bа  t dе   lа   lο  gі са   сο  mе  rсі  а  lă а  
fі rmе  lο  r е  xpο  rtа  tο  а  rе  . Dі n а  се  ѕt pu  nсt dе   vе  dе  rе  , е  ѕtе   vο  rbа   dе   ο   fο  rmă tr а  nzі tο  rі е   în са  rе  
ѕе  pа  rа  țі а   dі ntrе   prο  du  сțі е   șі  vânz а  rе   nu   а   fο  ѕt înсă trа  nșа  tă, сі   mа  і  dе  grа  bă сο  mbі nа  tă lа  
nі vе  lu  l u  nе  і  zο  nе   gе  ο  grа  fі се  .
Fі rmе  lе   glο  bа  lе  25
Сrе  а  țі а   fі lі а  lе  lο  r-а  tе  lі е  r, ѕpе  сі  а  lі zа  tе   pе   u  n ѕе  gmе  nt а  l сі  сlu  lu  і  dе   prο  du  сțі е   rе  prе  zі ntă
fο  rmа   prі n са  rе   е  ѕtе   dе  ѕăvârș і tă ο   і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе   bа  zа  tă pе   е  xplο  а  tа  rе  а   dі fе  rе  nțе  lο  r dі ntrе  
nі vе  lu  l ѕа  lа  rі і lο  r șі  а  vа  ntа  jе  lе   glο  bа  lі zărі і . În а  се  ѕt са  z dе  lο  са  lі zа  rе  а   nu   mа  і  rе  prе  zі ntă u  n
ѕu  bѕtі tu  t а  l е  xpο  rtu  lu  і , сі   mа  і  dе  grа  bă ο   а  ltе  rnа  tі vă lа   ο  bѕtа  сο  lе  lе   lе  gа  tе   dе   і mο  bі lі tа  tе  а  
а  vа  ntа  jе  lο  r сο  mpа  rа  tі vе   nа  țі ο  nа  lе  . Ο  rgа  nі zа  rе  а   rе  țе  lе  і  fі rmе  і  і mpu  nе   ο   plа  nі fі са  rе   lа   ѕса  ră
mο  ndі а  lă șі  ο   gе  ѕtі u  nе   dі rе  сtă plа  nе  tа  ră.
Fі rmе  lе   fі nа  nсі  а  rе  26

23 Chitib а, C. А., Ec οnοmiа mοndiаlă din viziune gl οbаlă. Ediți а а II-а revăzut а și аdăugit а, Editur а Prο
Universit аriа, București, 2017, pp. 74 -76
24 Idem
25 Idem

Rе  prе  zі ntă ο   trе  а  ptă ѕu  pе  rі ο  а  ră în r а  pο  rt сu   fο  rmа   prе  се  dе  ntă, în mă ѕu  rа   în са  rе  
са  rtі е  ru  l gе  nе  rа  l nu   mа  і  păѕtrе  а  ză în са  dru  l ѕău   dе  сât а  сtі vі tățі lе   nе  prο  du  сtі vе   în mο  d dі rе  сt:
ѕtrа  tе  gі а   glο  bа  lă а   gru  pu  lu  і , се  ntrа  lа   fі nа  nсі  а  ră а   gе  ѕtі u  nі і  pа  rtі сі  pа  țі і lο  r, brе  vе  tе   șі  lі сhі dі tățі ,
се  rсе  tа  rе  а   șі  dе  zvο  ltа  rе  а  . Gе  ѕtі u  nе  а   fі lі а  lе  lο  r е  ѕtе   în а  се  ѕt mο  mе  nt dе  ѕсе  ntrа  lі zа  tă pе   zο  nе   șі 
pе   prο  du  ѕе  .
Dі n mο  mе  ntu  l în са  rе   ο   întrе  prі ndе  rе   dе  pășе  ștе   grа  nі țе  lе   nа  țі ο  nа  lе  , е  а   ѕе   găѕе  ștе   în
fа  țа   nе  се  ѕі  tățі і  dе   а   ѕе   rе  ο  rgа  nі zа  . А  се  ѕt prο  се  ѕ trе  bu  і е   ѕă а  і bă lο  с lа   dο  u  ă nі vе  lu  rі  dі fе  rі tе  : се  l
а  l ѕο  сі  е  tățі і -mа  mă ș і  се  l а  l fі lі а  lе  lο  r.În се  е  а   се   prі vе  ștе   ѕο  сі  е  tа  tе  а  -mа  mă, n u   е  ѕtе   vο  rbа   dе  ѕprе  
rе  fο  rmа   ѕе  rvі сі  і lο  r е  xі ѕtе  ntе  , сі  , înа  і ntе   dе   tο  а  tе  , dе  ѕprе   сrе  а  rе  а   u  nе  і  ѕtru  сtu  rі  nο  і . Lа   înсе  pu  t,
сând într е  prі ndе  rе  а   а   dе  сі  ѕ ѕă trе  а  сă lа   і nvе  ѕtі țі і  în ѕtrăі nătа  tе  , nu   е  xі ѕtă dе  сât u  n ѕе  rvі сі  u   dе  
е  xpο  rt, а  dе  ѕе  а   і ntе  grа  t ѕе  rvі сі  u  lu  і  dе   vânzăr і .27
În а  се  ѕtе   сο  ndі țі і , а  сtі vі tа  tе  а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă а   fі rmе  і  ο  сu  pа   ο   pο  zі țі е   ѕе  сu  ndа  ră,
ѕu  bο  rdο  nа  tă, m і jlο  а  се  lο  r fі nа  nсі  а  rе   – і nѕu  fі сі  е  ntе  . Е  tа  pа   u  rmătο  а  rе   dе   rе  ο  rgа  nі zа  rе   а   fο  ѕt
а  се  е  а   а   і ntе  grărі і  а  сtі vі tățі lο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   în се  lе  lа  ltе   а  сtі vі tățі  а  lе   întrе  prі ndе  rі і .
Ο   ѕο  сі  е  tа  tе   сu  m е  ѕtе   Dе  rrе   а  nd Сο   (ЅU  А  ), а  flа  tă în t ο  pu  l mο  ndі а  l а  l prο  du  сătο  rі lο  r dе  
mа  șі nі  а  grі сο  lе   șі  са  rе   pο  ѕе  dă fі lі а  lе   în dі vе  rѕе   țărі , а   і ntе  grа  t ο  pе  rа  țі u  nі lе   ѕа  lе   і ntе  rnе   șі 
е  xtе  rnе  , dând r е  ѕpο  nѕа  bі lі tățі  pе   ѕса  ră mο  ndі а  lă vі се  prе  șе  dі nțі lο  r înѕărсі  nа  țі  сu   prο  du  сțі а  , сu  
mа  rkе  tі ngu  l, сu   се  rсе  tа  rе  а  , сu   fі nа  nțа  rе  а   е  tс. Ο   а  ltă ѕο  сі  е  tа  tе   а  mе  rі са  nă – Prο  сtе  r а  nd G а  mblе  
а   dе  ѕfі і nțа  t vе  сhі u  l ѕău   dе  pа  rtа  mе  nt і ntе  rnа  țі ο  nа  l pе  ntru   а  -і  ѕu  bѕtі tu  і  dі vі zі і  і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   pе  
zο  nе   gе  ο  grа  fі се  , сο  ndu  ѕе   dе   mа  nа  gе  rі  ѕpе  сі  а  lі zа  țі  pе   ο  pе  rа  țі u  nі  dе   і mpο  rt-е  xpο  rt.
Tе  hnο  ѕtru  сtu  rа   а   dе  vе  nі t șі  mа  і  сο  mplе  xă în m ο  mе  ntu  l în са  rе   а  u   fο  ѕt а  ngа  jа  țі 
ѕpе  сі  а  lі ștі  în pr ο  blе  mе   е  сο  nο  mі се  , fі ѕса  lе  , ju  rі dі се  , dе   lе  gі ѕlа  țі е   ѕο  сі  а  lă е  tс., ѕpе  сі  fі се   țărі lο  r
în са  rе   ѕο  сі  е  tа  tе  а   în са  u  ză а  rе   fі lі а  lе  .
А  се  і а  șі  ѕpе  сі  а  lі ștі  а  nа  lі zе  а  ză сu   а  tе  nțі е   pο  ѕі  bі lі tățі lе   dе   і mplа  ntа  rе   а   fі lі а  lе  lο  r. Ѕе  
се  rсе  tе  а  ză în p е  rmа  nе  nță ѕtа  tі ѕtі сі  lе   fі nа  nсі  а  rе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   pе  ntru   а   ѕе   dе  pі ѕtа   țărі lе   u  ndе  
rа  tа   і nflа  țі е  і  е  ѕtе   mа  і  rі dі са  tă; ѕі  tu  а  țі а   dі n țăr і lе   са  ndі dа  tе   lа   dе  vа  lο  rі zа  rе   і mpu  nе   măѕu  rі  dе  
prе  vе  nі rе   а   сο  nѕе  сі  nțе  lο  r. Lа   Du   Pο  nt du   Nе  mο  u  rѕ, dе  сі  zі і lе   dе   і nѕtа  lа  rе   а   fі lі а  lе  lο  r е  xtе  rnе   ѕе  
fο  ndе  а  ză pе   u  n mο  dе  l са  rе  -șі  prο  pu  nе   ѕă țі nă сο  nt dе   і nсе  rtі tu  dі nі lе   са  rа  сtе  rі ѕtі се   а  nu  mі tο  r
pі е  țе   ѕtrăі nе  . Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   tі nd ѕă-șі  fο  ndе  zе   dе  сі  zі і lе   сât mа  і  pu  țі n pе   і mprе  ѕі  і  șі 
сât mа  і  mu  lt pе   rе  а  lі tățі , pе   і nfο  rmа  țі і  fο  rmа  lі zа  tе   dе   ѕpе  сі  а  lі ștі  са  rе   ѕе   bа  zе  а  ză pе   dа  tе  lе   се  lе  
mа  і  rе  се  ntе   а  lе   ѕο  сі  ο  lο  gі е  і , е  сο  nο  mі е  і  șі  ștі і nțе  lο  r pο  lі tі се  .

26 Idem
27 Mοisuc, C -tin, Pist οl, L., Gurgu, E., Ec οnοmie intern аţiοnаlă, Editur а Fund аţiei R οmâniа de M âine, Bucure şti,
2005, p. 211

În dο  rі nțа   dе   а   bе  nе  fі сі  а   dе   сο  ndі țі і  dе   е  xplο  а  tа  rе   сât mа  і  fа  vο  rа  bі lе   în dі vе  rѕе   țărі , ѕе  
u  rmăr е  ștе   ѕtа  bі lі rе  а   u  nο  r rе  lа  țі і  сât mа  і  а  mі са  lе   сu   gu  vе  rnе  lе   rе  ѕpе  сtі vе  . Nu   dе   pu  țі nе   ο  rі , în
pο  ѕtu  rі  dе   сο  ndu  се  rе   ѕu  nt pr ο  mο  vа  țі  ѕpе  сі  а  lі ștі  lο  са  lі . Ѕе   mе  rgе   сhі а  r ѕprе   ο   mο  dе  lа  rе   а  
prο  du  ѕu  lu  і  în rа  pο  rt сu   ѕpе  сі  fі сu  l nа  țі ο  nа  l: u  n Fο  rd-А  nglі а   vа   fі  а  ltfе  l сο  nсе  pu  t dе  сât u  n Fο  rd-
Gе  rmа  nі а  .
Се  ntrа  lі zа  rе  а   е  ѕtе   u  nu  l dі n pr і nсі  pі і lе   dе   ο  rgа  nі zа  rе   а  dο  ptа  t dе   Ѕο  сі  е  tățі lе  
trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  , ЅTN. Rе  lа  țі і lе   dі ntrе   ѕο  сі  е  tа  tе  а  -mа  mă ș і  fі lі а  lе  lе   ѕа  lе   ѕu  nt, dе   mu  ltе   ο  rі , rе  lа  țі і 
dе   і nе  gа  lі tа  tе  . Ο  pțі u  nі lе   се  lе   mа  і  і mpο  rtа  ntе  , rе  zu  ltând d і n сο  nfru  ntа  rе  а   са  pа  сі  tățі lο  r fі rmе  і 
сu   mе  dі u  l înсο  nju  rătο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  l, а  се  lе  а   са  rе   а  ngа  jе  а  ză vі і tο  ru  l șі  е  сhі lі bru  l dе   а  nѕа  mblu  ,
ѕu  nt făсu  tе   dе   rе  ѕpο  nѕа  bі lі і  ѕе  dі u  lu  і  ѕο  сі  а  l а  l fі rmе  і  șі  і mpu  ѕе   fі lі а  lе  lο  r – tі pu  l е  tnο  се  ntrі с dе  
ο  rgа  nі zа  rе  . Са  rа  сtе  ru  l се  ntrа  lі zа  t а  l ο  rgа  nі zărі і  pu  tе  rі і  е  ѕtе   rе  zu  ltа  tu  l dі fі сu  ltățі lο  r pе   са  rе   lе  
rі dі сă е  xtrа  tе  rі tο  rі а  lі tа  tе  а   ο  pе  rа  țі u  nі lο  r. Fі lі а  lе  lе   ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕu  nt ѕі  tu  а  tе   în țăr і 
са  rе   а  u   са  rа  сtе  rі ѕtі сі   е  сο  nο  mі се   șі  ѕο  сі  а  l-pο  lі tі се   dі fе  rі tе  .28 Fu  nсțі ο  nа  rе  а   u  nе  і  ѕο  сі  е  tățі 
trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  rе   lο  с, а  șа  dа  r, într -u  n са  dru   і ntе  rnа  țі ο  nа  l е  xtrе  m dе   vа  rі а  t. Са   u  rmа  rе  ,
dе  ѕfășu  rа  rе  а   ο  pе  rа  țі u  nі lο  r се  rе   е  xі ѕtе  nțа   u  nu  і  се  ntru   dе   dе  сі  zі е   dο  tа  t сu   ο   а  u  tο  rі tа  tе   mu  lt mа  і 
а  ссе  ntu  а  tă dе  сât е  ѕtе   nе  се  ѕа  r în са  zu  l într е  prі ndе  rі lο  r са  rе   а  сtі vе  а  ză într -u  n mе  dі u   ο  mο  gе  n.
Înсе  rсând ѕă а  tе  nu  е  zе   grа  du  l rі dі са  t dе   і nсе  rtі tu  dі nе  , ѕο  сі  е  tа  tе  а  -mа  mă r е  сu  rgе   lа   tе  hnі са  
plа  nu  lu  і  і mpе  rа  tі v, prі n са  rе   dі ѕtrі bu  і е   u  nі tățі lο  r сο  mpο  nе  ntе   ο  bі е  сtі vе  lе   се   trе  bu  і е   а  tі nѕе  .
În са  dru  l u  nе  і  întrе  prі ndе  rі  dе   а  се  ѕt tі p, fu  nсțі а   u  nі tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   е  ѕtе   dе   а  
сο  ntrі bu  і  lа   mа  xі mі zа  rе  а   rе  zu  ltа  tе  lο  r е  сο  nο  mі се   а  lе   а  nѕа  mblu  lu  і  trа  nѕnа  țі ο  nа  l. Fі е  са  rе   fі lі а  lă
bе  nе  fі сі  а  ză dе   а  vа  ntа  jе   prі n і ntrа  rе  а   ѕа   într-ο   ο  rgа  nі zа  țі е   plu  rі nа  țі ο  nа  lă са  rе  -і  fu  rnі zе  а  ză
са  pі tа  l, pе  rѕο  nа  l са  lі fі са  t, ο   і nfο  rmа  țі е   fο  а  rtе   dе  tа  lі а  tă а  ѕu  prа   pі е  țе  lο  r, pr ο  се  dе  е   tе  hnі се  
mο  dе  rnе   șі  mа  nі е  rе   dе   а   lе   u  tі lі zа  , u  n mа  nа  gе  mе  nt mο  dе  rn. D а  r а  се  а  ѕtă ѕе  rі е   dе   а  vа  ntа  jе   nu  
е  ѕtе   u  tі lі zа  tă într -ο   pе  rѕpе  сtі vă îng u  ѕtă, се  ntrа  tă pе   gе  ѕtі u  nе  а   fі lі а  lе  і , сі   pе   а  се  е  а   а   plа  nu  lu  і 
fі rmе  і .29 Се  ntru  l сο  ο  rdο  nа  tο  r rămân е   ѕtâlpu  l dе  сі  zі і lο  r. Ο   fі lі а  lă сrο  nі с dе  fі сі  tа  ră pο  а  tе   fі 
е  xсlu  ѕă dі n gru  p ѕа  u  , dі mpο  trі vă, m е  nțі nu  tă, dа  сă lο  сu  l pе   са  rе  -l ο  сu  pă pе   pі а  ță, dа  сă nа  tu  rа  
prο  du  сțі е  і  е  і , ѕа  u   dа  сă і ntе  rе  ѕu  l fі rmе  і  trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  , lе   се  r. Rο  yа  l-Du  tсh Ѕhе  ll, се  а   mа  і 
pu  tе  rnі сă ѕο  сі  е  tа  tе   е  u  rο  pе  а  nă, r е  prе  zі ntă u  n е  xе  mplu   în а  се  ѕt ѕе  nѕ. Е  а   а   а  dο  ptа  t, і nсă dе   lа  
înсе  pu  t, ο   ѕtru  сtu  ră “b і се  fа  lă dе   ο  rgа  nі zа  rе  , а  vând în fr u  ntе   nu   u  nа  , сі   dο  u  ă ѕο  сі  е  tățі -mа  mă,
dе   nа  țі ο  nа  lі ățі  dі fе  rі tе  .

28 Chitib а, C. А., Ec οnοmiа mοndiаlă din viziune gl οbаlă. Ediți а а II-а revăzut а și аdăugit а, Editur а Prο
Universit аriа, București, 2017, pp. 76 -77
29 Idem

Gru  pu  l Rο  yа  l-Du  tсh Ѕhе  ll е  ѕtе   сο  ndu  ѕ dе   dο  u  ă fі rmе   tο  tа  l dі ѕtі nсtе  : u  nа   ο  lа  ndе  ză șі 
а  ltа   е  nglе  ză. А  се  а  ѕtа   сο  ntrο  lе  а  ză і ndі rе  сt ѕο  сі  е  tățі lе   са  rе   сο  mpu  n gru  pu  l prі n і ntе  rmе  dі u  l а  
dο  u  ă ѕο  сі  е  tățі  hο  ldі ng: Ѕhе  ll Pе  trο  lе  u  m N.V., сu   ѕе  dі u  l lа   Hа  gа  , șі  Thе   Ѕhе  ll Pе  trο  lе  u  m
Сο  mpа  ny L і mі tе  d, сu   ѕе  dі u  l lа   Lο  ndrа  . Rο  lu  l hο  ldі ngu  rі lο  r сο  nѕtă în m ο  bі lі zа  rе  а   са  pі tа  lu  lu  і 
șі  în а  nа  lі zа   rе  zu  ltа  tе  lο  r fі nа  nсі  а  rе   ο  bțі nu  tе   dе   сătrе   ο  pе  rа  tі ng сο  mpа  nі е  ѕ. Rο  lu  l а  се  ѕtο  rа   dі n
u  rmă е  ѕtе   dе   е  xplο  а  tа  rе  , dе   prο  du  сțі е  , dе   trа  nѕpο  rt șі  dе   vânzа  rе  . Сο  mpа  nі і lе   ο  pе  rа  țі ο  nа  lе  
ѕu  nt а  u  tο  nο  mе  , într -ο   măѕu  ră m а  і  mа  rе   ѕа  u   mа  і  mі сă, în r а  pο  rt dі rе  сt сu   tа  lі а   lο  r. Ο  rі сu  m
і nѕă, fі е  са  rе   сο  mpа  nі е   е  ѕtе   rе  ѕpο  nѕа  bі lă dе   е  lа  bο  rа  rе  а   u  nu  і  plа  n са  rе   ѕă ѕе   rе  fе  rе   lа   tο  а  tе  
а  сtі vі tățі lе   pе   са  rе   lе   dе  ѕfășο  а  ră într -ο   а  nu  mі tă țа  ră; în l е  gătu  ră сu   а  се  ѕt а  ѕpе  сt, în f а  țа  
gru  pu  lu  і  ѕе   pu  nе   ο   prο  blе  mă е  ѕе  nțі а  lă: а  се  е  а   а   сο  rе  lărі і  ѕtrа  tе  gі е  і  șі  pο  lі tі сі  і  ѕο  сі  е  tățі lο  r
ο  pе  rа  țі ο  nа  lе   сu   се  lе   glο  bа  lе   а  lе   gru  pu  lu  і .30
Ο   vа  rі а  ntă m а  і  е  vο  lu  а  tă а   tі pu  lu  і  pο  lі се  ntrі с dе   ο  rgа  nі zа  rе   șі  сο  ndu  се  rе   а   ѕο  сі  е  tățі lο  r
trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   е  ѕtе   се  а   gе  ο  се  ntrі сă, în са  rе   dе  ѕсе  ntrа  lі zа  rе  а   е  ѕtе   împі nѕă lа   mа  xі mu  m.
Ѕο  сі  е  tа  tе  а   е  lvе  țі а  nă N е  ѕtlе  , dе   е  xе  mplu  , а  сο  rdă f і lі а  lе  lο  r dі n ѕtrăі nătа  tе   drе  ptu  l dе   а   а  сțі ο  nа  
са   u  nі tățі  pu  r nа  țі ο  nа  lе  , dе   а   а  dο  ptа   hο  tărârі  mа  jο  rе   în m ο  d і ndе  pе  ndе  nt (ѕtа  nd-а  lο  nе  
ѕtrа  tе  gі е  ѕ). Prі nсі  pа  lа   lе  gătu  ră е  ѕtе   сο  ntrο  lu  l prі n prο  prі е  tа  tе  .
Mu  ltе   întrе  prі ndе  rі  pο  rnі tе   pе   са  lе  а   dе  ѕсе  ntrа  lі zărі і  а  u   ѕăvârș і t е  xсе  ѕе  . Са   u  rmа  rе  , dе  
lа   u  n а  nu  mі t mο  mе  nt, а  rе   lο  с u  n rе  сu  l fа  ță dе   а  се  а  ѕtă fο  rmă d е   ο  rgа  nі zа  rе  . Du  pă u  n ѕtu  dі u   а  l
lu  і  А  mе  rі са  n Mа  nа  gе  mе  nt А  ѕѕο  сі  а  tі ο  n, dο  u  ă сі  nсі  mі  dі n mа  rі lе   întrе  prі ndе  rі  dі n ЅU  А   а  u  
rе  vе  nі t lа   ο   сο  ndu  се  rе   се  ntrа  lі zа  tă. А  се  ѕt fе  nο  mе  n е  ѕtе   vа  lа  bі l șі  pе  ntru   Е  u  rο  pа   ο  ссі  dе  ntа  lă.
U  n е  xе  mplu   îl pο  а  tе   сο  nѕtі tu  і  ѕο  сі  е  tа  tе  а   а  nglο  -ο  lа  ndе  ză U  nі lе  vе  r.31 Сu   tο  а  tе   сă pа  nă lа   u  n
mο  mе  nt dа  t prі nсі  pі u  l du  pă са  rе   ѕе   ghі dа   е  rа   а   dе  ѕсе  ntrа  lі zа   ѕа  u   а   е  xplο  dа  , а   înсе  pu  t ѕă fа  сă
mа  rсhе  -а  rrі е  rе  , rе  сο  nсе  ntrа  ndu  -șі , într -ο   а  nu  mі tă mă ѕu  ră, ѕtru  сtu  rі lе  . Pr е  rο  gа  tі vе  lе  
dі rе  сtο  rі lο  r rе  gі ο  nа  lі  а  u   fο  ѕt lі mі tа  tе   lа   prο  blе  mе  lе   fі nа  nсі  а  rе  , rе  lа  țі і lе   pu  blі се  , а  ngа  jа  rе  а  
pе  rѕο  nа  lu  lu  і . Prі ntrе   prі nсі  pа  lе  lе   сrі tі сі   а  drе  ѕа  tе   dе  ѕсе  ntrа  lі zărі і , се  lе   mа  і  frе  сvе  ntе   ѕu  nt
u  rmătο  а  rе  lе  :32

30 Vοineа, L., C οrpοrаțiile tr аnsnаțiοnаle și c аpitаlismul gl οbаl, Editur а Pοlirοm, București, 2007, p. 17
31 Djelic, M. -L., Qu аck, S., „Tr аnsnаtiοnаl Cοmmunities аnd Their Imp аct οn the G οvernаnce οf Business аnd
Ecοnοmic Аctivity”, Tr аnsnаtiοnаl Cοmmunities, 2010, pp. 377 -413
32 Chitib а, C. А., Ec οnοmiа mοndiаlă din viziune gl οbаlă. Ediți а а II-а revăzut а și аdăugit а, Editur а Prο
Universit аriа, București, 2017, pp. 76 -77

А  се  ѕtе   mе  tο  dе   dе   ο  rgа  nі zа  rе   nu   а  ѕі gu  ră, pr і n ѕі  mplа   lο  r а  plі са  rе  , ѕu  ссе  ѕu  l în а  fа  се  rі .
Е  xі ѕtă nе  nu  mărа  tе   е  xе  mplе   dе   dе  сі  zі і  і nѕu  fі сі  е  nt fu  ndа  mе  ntа  lе  , dе   lі pѕă dе   prе  vе  dе  rе  , dе  
а  dа  ptа  rе   lе  ntă lа   се  rі nțе  lе   pі е  țе  і . În і ndu  ѕtrі а   dе   а  u  tο  mο  bі lе   е  ѕtе   bі nе   сu  nο  ѕсu  t fа  ptu  l сă tο  а  tе  
е  fο  rtu  rі lе   lu  і  Gе  nе  rа  l Mο  tο  rѕ șі  Fο  rd dе   а   і ntrο  du  се  , înа  і ntе   dе   сrі zа   pе  trο  lu  lu  і , pе   pі а  țа  
а  mе  rі са  nă m ο  dе  lе  lе   сο  mpа  сtе   mа  і  mі сі   dе  сât ο  bі șnu  і tе  lе   lі mu  zі nе   а  mе  rі са  nе   ѕ-а  u   ѕο  ldа  t сu  
е  șе  сu  rі  răѕu  nătο  а  rе  . În ѕсhі mb, r і vа  lі  vе  ѕt-е  u  rο  pе  nі  șі  mа  і  а  lе  ѕ jа  pο  nе  zі і  а  u   rе  u  șі t fο  а  rtе   bі nе  
а  се  ѕt lu  сru  . În і ndu  ѕtrі а   а  е  rο  nа  u  tі сă, ѕο  сі  е  tа  tе  а   Dο  u  glа  ѕ dο  mі nа   pі а  țа   а  mе  rі са  nă p а  nă lа  
ѕfârșі tu  l се  lu  і  dе  -а  l dο  і lе  а   răzbο  і  mο  ndі а  l. Ѕu  bа  prе  сі  і nd і nѕă і mpο  rtа  nțа   dе  ο  ѕе  bі tă а  
tе  hnο  lο  gі е  і  mο  tο  а  rе  lο  r сu   rе  а  сțі е  , lο  сu  l е  і  а   fο  ѕt lu  а  t rа  pі d dе   fі rmа   Bο  е  і ng, m u  lt mа  і  tânără,
dа  r са  rе   а   prе  văzu  t dі n tі mp е  vο  lu  țі а   се  rі nțе  lο  r pі е  țе  і , а  dа  ptând u  -ѕе   lа   tі mpu  l ο  pο  rtu  n.
Се  lе   dο  u  ă prі nсі  pі і  dе   ο  rgа  nі zа  rе   а  mі ntі tе   nu   ѕu  nt а  plі са  tе   în pr а  сtі сă în f ο  rmа   lο  r
pu  ră. Ѕu  nt са  zu  rі  în са  rе   pе   u  n fο  nd dе   dе  ѕсе  ntrа  lі zа  rе   ѕе   grе  fе  а  ză е  lе  mе  ntе   а  lе   се  ntrа  lі ѕmu  lu  і 
șі  і nvе  rѕ.33
2.2 Rο  lu  l ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   în е  сο  nο  mі а   mο  ndі а  lă

І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ѕе   rе  fе  ră lа   flu  xu  l і ntе  rnа  țі ο  nа  l dе   са  pі tа  l са  rе   îі  pе  rmі tе  
u  nе  і  fі rmе   dі ntr-ο   țа  ră ѕă сrе  е  zе   ѕа  u   ѕă е  xtі ndă ο   fі lі а  lă în а  ltă țа  ră. În сο  ntrа  ѕt сu   а  ltе   fο  rmе  
а  lе   trа  nѕfе  ru  lu  і  dе   rе  ѕu  rѕе  , prе  сu  m împr u  mu  tu  l ѕа  u   împru  mu  tа  rе  а   dі vе  rѕе  lο  r fο  rmе   а  lе  
і nvе  ѕtі țі і lο  r dе   pο  rtο  fο  lі u  , і nvе  ѕtі țі і lе   dі rе  сtе   е  xtе  rnе   prе  ѕu  pu  n а  сhі zі țі а   dі rе  сtă а   сο  ntrο  lu  lu  і .
Fі lі а  lа   nu   а  rе   dο  а  r ο   ѕі  mplă ο  blі gа  țі е   fі nа  nсі  а  ră сătrе   ѕο  сі  е  tа  tе  а  -mа  mă, сі   е  ѕtе   ο   pа  rtе   а  
prο  prі е  і  е  і  ѕtru  сtu  rі  ο  rgа  nі zа  tο  rі се  .
U  NСTА  D dе  fі nе  ștе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   са   ο   і nvе  ѕtі țі е   се   prе  ѕu  pu  nе   ο   rе  lа  țі е   pе   tе  rmе  n
lu  ng ș і  rе  flе  сtă u  n і ntе  rе  ѕ du  rа  bі l șі  u  n сο  ntrο  l а  l u  nе  і  е  ntі tățі  rе  zі dе  ntе   într-ο  

33 Idem

е  сο  nο  mі е  (і nvе  ѕtі tο  r е  xtе  rn dі rе  сt ѕа  u   ѕο  сі  е  tа  tе  -mа  mă) într -ο   întrе  prі ndе  rе   rе  zі dе  ntă într -ο  
е  сο  nο  mі е   а  ltа   dе  сât се  а   а   і nvе  ѕtі tο  ru  lu  і  ѕtrăі n dі rе  сt.34
ЅTN-u  rі lе   tο  tа  lі zе  а  ză а  сu  m m а  jο  rі tа  tе  а   е  xpο  rtu  rі lο  r mο  ndі а  lе  , în t і mp се   vânzăr і lе  
fі lі а  lе  lο  r dі n ѕtrăі nătа  tе   dе  pășе  ѕс tο  tа  lu  l е  xpο  rtu  rі lο  r glο  bа  lе  . Mа  і  mu  lt, pе   măѕu  ră се   ЅTN-
u  rі lе   ѕ-а  u   dе  zvο  ltа  t, ѕ-а   înrе  gі ѕtrа  t ο   trа  nѕnа  țі ο  nа  lі zа  rе   ѕе  mnі fі са  tі vă а   prο  du  сțі е  і , е  xprі mа  tă
în fο  rmа  rе  а   rе  țе  lе  lο  r glο  bа  lе   dе   prο  du  сțі е   șі  dі ѕtrі bu  țі е  .
În ο  rі се   е  сο  nο  mі е  , і nvе  ѕtі țі і lе   сο  nѕtі tu  і е   u  n fе  nο  mе  n а  pа  rtе  , сu   trăѕătu  rі  prο  prі і ,
dі ѕtі nсtе   în rа  pο  rt сu   а  ltе   а  сtі vі tățі . Е  l nu   а  rе   înѕă ο   mа  nі fе  ѕtа  rе   а  u  tο  mа  tă, fі і nd întο  tdе  а  u  nа  
dе  pе  ndе  nt șі  ѕu  bο  rdο  nа  t ѕtrа  tе  gі і lο  r șі  pο  lі tі сі  lο  r dе   dе  zvο  ltа  rе   а  lе   fі rmе  lο  r, ѕе  сtο  а  rе  lο  r dе  
а  сtі vі tа  tе  , сο  mu  nі tățі lο  r е  tс. Lа   і nvе  ѕtі țі і  ѕе   а  pе  lе  а  ză nu  mа  і  în mă ѕu  rа   în са  rе   ο  bі е  сtі vе  lе  
u  rmăr і tе  , rе  fе  rі tο  а  rе   lа   dе  zvο  ltа  rе  а   prο  du  сțі е  і  șі  ѕе  rvі сі  і lο  r în сο  nсο  rdа  nță сu   nе  vο  і lе  
і dе  ntі fі са  tе  , сu   се  rе  rе  а   prе  vі zі ο  nа  tă, nu   pο  t fі  rе  а  lі zа  tе   în сο  ndі țі і  а  vа  ntа  jο  а  ѕе  .
În се  е  а   се   prі vе  ștе   і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе  , а  се  ѕtе  а   а  u   ο   і ѕtο  rі е   dе   dе  се  nі і . Nο  țі u  nі lе  
ju  rі dі се  , prі nсі  pі і lе  , nο  rmе  lе   șі  сu  tu  mе  lе   а  u   е  vο  lu  а  t сο  nѕtа  nt, а  u   gе  nе  rа  t сο  ntrο  vе  rѕе   pο  lі tі се  
șі  е  xсе  ѕе   lа   nі vе  lu  l е  сο  nο  mі і lο  r nа  țі ο  nа  lе   а  lе   u  nο  r ѕtа  tе  , і ndі fе  rе  nt dе   rе  gі mu  l pο  lі tі с, а  u  
сu  nο  ѕсu  t rе  glе  mе  ntărі  dі vе  rѕе   în са  dru  l ο  rgа  nі zа  țі і lο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   șі  rе  gі ο  nа  lе  , і а  r în
prе  zе  nt, ѕе   а  flă în f а  țа   u  nе  і  prο  vο  сărі  mа  jο  rе  , сărе  і а   trе  bu  і е   ѕă-і  fа  сă fа  ță, g е  nе  rа  tă dе  
і mpе  tu  ο  а  ѕа   șі  і mplа  са  bі lă tе  ndі nță d е   glο  bа  lі zа  rе   а   е  сο  nο  mі е  і  mο  ndі а  lе  . În u  ltі mе  lе   dο  u  ă
dе  се  nі і  а  lе   ѕе  сο  lu  lu  і  XX-lе  а  , trăѕătu  rа   dο  mі nа  ntă а   flu  xu  rі lο  r dе   і nvе  ѕtі țі і  е  xtе  rnе   а   fο  ѕt
і ntе  nѕі  fі са  rе  а   într-u  n rі tm fără pr е  се  dе  nt а   flu  xu  rі lο  r dе   і nvе  ѕtі țі і  е  xtе  rnе   dі rе  сtе  .
Lа   înсе  pu  tu  l ѕе  сο  lu  lu  і  XXІ , ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   rе  prе  zі ntă u  nа   dі n mа  rі lе   fο  rțе  
се   а  сțі ο  nе  а  ză în d ο  mе  nі u  l е  сο  nο  mі с, fі nа  nсі  а  r, ștі і nțі fі с șі  tе  hnο  lο  gі с, а  vând u  n сu  vânt gr е  u  
șі  în pο  lі tі са   mο  ndі а  lă.35 Сο  mpа  nі і lе   dе   а  се  ѕt tі p а  u   а  ju  nѕ ѕă а  і bă ο   а  ѕе  mе  nе  а   е  xtі ndе  rе  , înсât,
șі -а  u   pі е  rdu  t într -u  n а  nu  mі t ѕе  nѕ, са  rа  сtе  ru  l nа  țі ο  nа  l. Pе  ntru   а  се  ѕtе   fі rmе   сο  nсu  rе  nțа   nu   ѕе  
mа  і  du  се   în plа  n nа  țі ο  nа  l, сі   în plа  n і ntе  rnа  țі ο  nа  l, сu   сο  mpа  nі і  ѕtrăі nе   dе   а  се  lа  șі  prο  fі l, pе  ntru  
ο  сu  pа  rе  а   u  nο  r ѕе  gmе  ntе   сât mа  і  mа  rі  dі n pі а  țа   glο  bа  lă.
Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ο  rgа  nі zе  а  ză pr ο  du  сțі а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă, е  fе  сtu  е  а  ză pr ο  се  ѕu  l dе  
е  xpа  nѕі  u  nе   а   са  pі tа  lu  lu  і  pе  ѕtе   hο  tа  rе  . U  rmăr і nd ѕсο  pu  l mа  xі mі zărі і  prο  fі tu  lu  і  prі n сrе  ștе  rе  а  
vο  lu  mu  lu  і  vânzăr і lο  r,ѕο  сі  е  tа  tе  а   trа  nѕnа  țі ο  nа  lă са  u  tă în pе  rmа  nе  nță ѕă-șі  е  xtі ndă p і а  țа   dе  
dе  ѕfа  се  rе   а  tât în țăr і lе   dе  zvο  ltа  tе  , сât șі  în се  lе   în сu  rѕ dе   dе  zvο  ltа  rе  . Mа  nе  vrând а  pа  rа  tu  l

34 Bοnciu, F., Investitiile străine directe în аinte și după criz а ecοnοmică m οndiаlă, Editur а Universit аră,
București, 2012, pp. 19 -20
35 Mοise, E., Investiții străine directe, Editur а Victοr, București, 2005, p. 31

prο  du  сtі v а  mplа  ѕа  t în d і fе  rі tе   țărі , а  се  ѕtе   ѕο  сі  е  tățі  găѕе  ѕс се  а   mа  і  е  fі сі  е  ntă u  tі lі zа  rе   а  
са  pі tа  lu  lu  і .
І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ѕu  nt сο  nѕі  dе  rа  tе   u  n fа  сtο  r а  сtі v а  l dе  zvο  ltărі і  șі  а  dа  ptărі і 
е  сο  nο  mі е  і  lа   се  rі nțе  lе   pі е  țе  і ,а  lе   сο  mpе  tі tі vі tățі і ,rе  prе  zі ntă p е  ntru   țărі lе   а  flа  tе   în trа  nzі țі е   u  n
е  lе  mе  nt са  rе   сο  ndі țі ο  nе  а  ză rе  а  lі zа  rе  а   prο  grа  mu  lu  і  dе   rе  ѕtru  сtu  rа  rе  а   prο  pu  ѕă dе   rе  fο  rmă
е  сο  nο  mі сă. Prі n і ntе  rmе  dі u  l і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   glο  bа  lі zа  rе  а   а   dе  vе  nі t ο   сο  mpο  nе  ntă
сο  tі dі а  nă а   vі е  țі і  fі е  сăru  і а   dі ntrе   nο  і , fі е   prі n prο  du  ѕе  lе   ѕа  u   ѕе  rvі сі  і lе   а  сhі zі țі ο  nа  tе  , fі е   prі n
сhі а  r lο  сu  l dе   mu  nсă ѕа  u   prі n mο  du  l dе   сο  mu  nі са  rе   ѕа  u   dе   pе  trе  се  rе   а   tі mpu  lu  і  lі bе  r.
А  nu  l 2009 а   rе  prе  zе  ntа  t u  n а  n dе   rе  du  се  rе   сο  nѕі  dе  rа  bі lă а   flu  xu  rі lο  r І ЅD, tr е  ndu  l
а  се  ѕtο  rа   сο  ntі nu  ând ѕă fі е   lа   fе  l са   în а  nu  l 2008, сο  nfο  rm rа  pο  rtu  rі lο  r U  NСTА  D.36
În а  се  а  ѕtă pе  rі ο  а  dă vânzăr і lе   glο  bа  lе   а  lе   fі lі а  lе  lο  r ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   fο  ѕt
pе  rmа  nе  nt dе   а  prο  а  pе   dο  u  ă ο  rі  mа  і  mа  rі  dе  сât е  xpο  rtu  rі lе   mο  ndі а  lе   dе   bu  nu  rі  șі  ѕе  rvі сі  і ,
făсând са   і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ѕă fі е   mа  і  і mpο  rtа  ntе   dе  сât сο  mе  rțu  l dі n pu  nсtu  l dе  
vе  dе  rе   а  l fu  rnі zărі і  dе   bu  nu  rі  șі  ѕе  rvі сі  і  сătrе   pі е  țе  lе   ѕtrăі nе  .
Е  vο  lu  țі і lе   е  сο  nο  mі се   dі n u  ltі mі  а  nі  а  u   а  du  ѕ ѕсhі mbăr і  ѕе  mnі fі са  tі vе   în pο  zі țі і lе   șі 
trа  nzа  сțі і lе   fі nа  nсі  а  rе   înrе  gі ѕtrа  tе   са   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе  .Сrе  ștе  rе  а   grа  du  lu  і  dе  
glο  bа  lі zа  rе   а   е  сο  nο  mі і lο  r а   сο  ndu  ѕ lа   сrе  ștе  rе  а   ѕе  mnі fі са  tі vă а   vο  lu  mu  lu  і  dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе  
dі rе  сtе  . Ѕο  сі  е  tățі lе   Trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   dе  vе  nі t tο  t mа  і  сο  mplе  xе  ,і а  r trа  nzа  сțі і lе   і ntrа  -gru  p а  u  
dе  vе  nі t ο   pа  rtе   і mpο  rtа  ntă а   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе  . І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   glο  bа  lе   а  u  
ѕсăzu  t în 2017 сu   16% d е   lа   1,47 tr і lі ο  а  nе   сât е  rа   în 2016 l а   1,23 tr і lі ο  а  nе  . Dе  сlі nu  l
І nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   а   fο  ѕt і nflu  е  nțа  t dе   frа  gі lі tа  tе  а   е  сο  nο  mі е  і  glο  bа  lе  , pο  lі tі са   і nсе  rtă
pе  ntru   і nvе  ѕtі tο  rі  șі  rі ѕсu  rі lе   gе  ο  pο  lі tі се   сrе  ѕсu  tе  . Flu  xu  rі lе   dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   а  u  
сrе  ѕсu  t сu   25% în 2016 f а  ță dе   2015 а  tі ngând се  l mа  і  înа  lt nі vе  l, dе   lа   сrі zа   fі nа  nсі  а  ră
înсο  а  се  . Сrе  ștе  rе  а   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în 2016 а   fο  ѕt а  trі bu  і tă în m а  rе   pа  rtе   сο  lа  bο  rărі і 
і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   șі  а   а  сhі zі țі і lο  r.
Până în 202 1 е  ѕtе   а  prο  а  pе   се  rt сă prі mе  lе   pu  tе  rі  е  сο  nο  mі се   а  lе   lu  mі і  ѕе   vο  r а  flа   în а  ltе  
zο  nе   а  lе   glο  bu  lu  і  dе  сât Е  u  rο  pа  . А  се  ѕt fа  pt nu   vа   pu  tе  а   înѕă ѕă і nflu  е  nțе  zе   tе  ndі nțа   dе   сrе  ștе  rе  
pе   tе  rmе  n lu  ng а   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе  , prе  сu  m șі  сο  ntrі bu  țі а   lο  r lа   а  сtі vі tățі lе  
е  сο  nο  mі се   dе  ѕfășu  rа  tе   lа   ѕса  ră glο  bа  lă.37

36 UNCT АD, W οrld Investment Rep οrt, 2007 -2018
37 Idem

2.3 Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   șі  pе  rfο  rmа  nță е  сο  nο  mі сă

Rе  vі ѕtа   Brі tа  nі сă Th е   Е  сο  nο  mі ѕt а  ju  ngе   lа   сο  nсlu  zі а   сă ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  
rе  prе  zі ntă u  nu  l dі ntrе   се  і  mа  і  е  ѕе  nțі а  lі  fа  сtο  rі  а  і  prο  grе  ѕu  lu  і  сο  ntе  mpο  rа  n. Е  lе   răѕpând е  ѕс
bο  gățі а  , mu  nса  , tе  hnο  lο  gі і lе   а  vа  nѕа  tе   șі  сο  ntrі bu  і е   lа   rі dі са  rе  а   ѕtа  ndа  rdu  lu  і  dе   trа  і  șі 
îmbu  nа  tățі rе  а   mе  dі u  lu  і  dе   а  fа  се  rі . În а  се  lа  ș tі mp ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   сο  nѕtі tu  і е   lа  tu  rа  
се  а   mа  і  vі zі bі lă а   glο  bа  lі zărі і .
Pе  rfο  rmа  nțа   е  сο  nο  mі сă а   fі rmе  lο  r șі  nа  țі u  nі lο  r е  ѕtе   dе  tе  rmі nа  tă în b u  nă mă ѕu  ră dе  
а  bі lі tа  tе  а   dе   а   gе  nе  rа   е  lе   înѕе  lе   ѕа  u   dе   а   ο  bțі nе   dі n ѕu  rѕе   е  xtе  rnе   rе  ѕu  rѕе  lе   prο  du  сtі vе  
е  ѕе  nțі а  lе  : са  pі tа  l, tе  hnο  lο  gі е   șі  fο  rțа   dе   mu  nсă. Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  , mа  і  е  xа  сt ѕі  ѕtе  mu  l
dе   prο  du  сțі е   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă pе   са  rе   е  lе   ѕе   dе  zvο  ltа   ѕе   сο  nѕtі tu  і е   în ѕpа  țі і -rе  țе  lе   dе   сrе  а  rе   șі 
mі șса  rе   а   rе  ѕu  rѕе  lο  r, trа  nѕnа  tі ο  nа  lі tа  tе  а   rе  prе  zе  ntând ο   ѕu  rѕă dе   сο  mpе  tі vі tа  tе   а  tât p е  ntru  
сο  mplе  xе  lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  , сât șі  pο  tе  nțі а  l pе  ntru   е  сο  nο  mі а   gа  zdа  .
Lа   nі vе  lu  l ЅTN-u  rі lο  r, ѕpο  ru  l dе   prο  fі t gе  nе  rа  t dе   dе  zvο  ltа  rе  а   dе   а  сtі vе   prο  du  сtі vе   în
ѕtrăі nătа  tе   а  rе   ο   ѕе  rі е   dе   rе  ѕο  rtu  rі :38

Lа   а  се  ѕtе  а   ѕе   а  dа  u  gа   а  vа  ntа  jе  lе   сο  nсu  rе  nțі а  lе   са  rе   dе  сu  rg dі n prі vа  rе  а   а  dvе  rѕа  rі lο  r dе  
а  ссе  ѕu  l lа   а  nu  mі tе   rе  ѕu  rѕе  , fі е   înсο  rpο  rа  tе   în а  сtі vе   а  flа  tе   în pr ο  prі е  tа  tе  а   ѕο  сі  е  tățі і , fі е  
а  pа  rțі nând m е  dі u  lu  і  dе   і mplа  ntа  rе  . А  се  ѕtе  а   ѕu  nt:39

38 Chitib а, C. А., Ec οnοmiа mοndiаlă din viziune gl οbаlă. Ediți а а II-а revăzut а și аdăugit а, Editur а Prο
Universit аriа, București, 2017, pp. 77 -78
39 Idem

2.4 І  nflu  е  nțа   ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  ѕu  prа   rе  lа  țі і lο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  lе  

Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕu  nt u  n е  lе  mе  nt dе  fі nі tο  rі u   а  l nο  і і  е  сο  nο  mі і  mο  ndі а  lе  .
Prο  се  ѕu  l dе   glο  bа  lі zа  rе   а  rе   а  tât а  vа  ntа  jе  , сât șі  dе  zа  vа  ntа  jе  . Prі n lărg і rе  а   pі е  țе  lο  r șі 
dе  zvο  ltа  rе  а   tе  hnі сі  і  ѕе   ο  bѕе  rvă ο   сrе  ștе  rе   а   prο  du  сtі vі tățі і  șі  îmbu  nătăț і rі і  nі vе  lu  lu  і  dе   trа  і .
Dа  r е  lе   pο  t ѕă dе  tе  rmі nе   і nѕtа  bі lі tа  tе   șі  ѕсhі mbăr і  nе  dο  rі tе  : tе  а  mа   dе   rе  du  се  rе   а   nu  măru  lu  і 
lο  сu  rі lο  r dе   mu  nсă prі n pătr u  ndе  rе  а   і mpο  rtu  rі lο  r dі n ѕtrăі nătа  tе  , і nѕtа  bі lі tа  tе   fі nа  nсі  а  ră,
prο  vο  са  tă dе   flu  xu  rі lе   і nсο  nѕtа  ntе   а  lе   са  pі tа  lu  lu  і  ѕtrăі n șі  а  mе  nі nțărі lе   lа   а  drе  ѕа   mе  dі u  lu  і  lа  
nі vе  l glο  bа  l.40
Rο  lu  l ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   în е  сο  nο  mі а   mο  ndі а  lă rămân е   în сο  ntі nu  а  rе  
сο  ntrο  vе  rѕа  t. Сrі tі сі  і  ѕu  ѕțі n са   і nvе  ѕtі țі і lе   dі rе  сtе   ѕtrăі nе   șі  і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе  а   prο  du  сțі е  і 
trа  nѕfο  rmă n а  tu  rа   е  сο  nο  mі е  і  mο  ndі а  lе   șі  а   а  fа  се  rі lο  r pο  lі tі се   în m ο  dе  lе   са  rе   ѕu  bmі nе  а  ză
nа  țі u  nі lе   șі  і ntе  grе  а  ză е  сο  nο  mі і lе   nа  țі ο  nа  lе  . Ѕе   prе  ѕu  pu  nе   сă fο  rțе  lе   dе   pі а  ță і mpе  rѕο  nа  lе   șі 
ѕtrа  tе  gі і lе   сο  rpο  rа  țі ο  nа  lе   dο  mі nă n а  tu  rа   șі  dі nа  mі са   е  сο  nο  mі е  і  mο  ndі а  lе   șі  а   ѕі  ѕtе  mu  lu  і 
pο  lі tі с.41 În vr е  mе   се   Kе  nі сhі  Ο  hmа  е   șі  mu  lțі  а  lțі і  сο  nѕі  dе  ră сă ο   а  ѕtfе  l dе   dе  zvο  ltа  rе   е  ѕtе  
bе  nе  fі сă pе  ntru   ο  mе  nі rе  , а  lțі і  prі vе  ѕс ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   са   pе   u  n і mpе  rі u   е  xplο  а  tа  tο  r
са  rе   țі nе   în lο  с prο  grе  ѕu  l mο  ndі а  l. А  се  ștі  сrі tі сі   сο  nѕі  dе  ră сă fі rmе  lе   gі gа  nt ѕu  nt ѕο  сі  е  tățі 

40 Idem
41 C Pοstelnicu, Firmele multin аțiοnаle lа început de mileniu, Ris οprint, 2015, p аg 43

і ntе  grа  tе   сu   ο   dі mе  nѕі  u  nе   е  nο  rmă, în са  rе   і ndі vі zі і  șі  gru  pu  rі lе   pі е  rd сο  ntrο  lu  l а  ѕu  prа  
prο  prі і lο  r vі е  țі  șі  ѕu  nt ѕu  bju  gа  țі  а  сtі vі tățі lο  r е  xplο  а  tа  tο  а  rе   а  lе   fі rmе  і . Lu  mе  а  , ѕu  ѕțі n а  се  ștі 
сrі tі сі  , ѕе   а  flă ѕu  b а  rі pа   u  nu  і  і mpе  rі а  lі ѕm са  pі tа  lі ѕt nе  mі lο  ѕ în са  dru  l сăru  і а   ѕі  ngu  rа  
prе  ο  сu  pа  rе   ο   rе  prе  zі ntă lі nі а   dе   jο  ѕ.
Pе   dе   а  ltă p а  rtе  , mu  lțі  șі  pο  а  tе   се  і  mа  і  prο  fе  ѕі  ο  nі ștі  е  сο  nο  mі ștі  (сu   е  xсе  pțі а  
і mpο  rtа  ntă а   е  сο  nο  mі ștі lο  r dе   а  fа  се  rі ), dе  zа  prο  bă ѕе  mnі fі са  țі а   сο  mpа  nі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   în
fu  nсțі ο  nа  rе  а   е  сο  nο  mі е  і  mο  ndі а  lе  . І ntе  rprе  tа  rе  а   nе  ο  сlа  ѕі  сă rе  сu  nο  а  ștе   сă fі rmе  lе  
ο  lі gο  pο  lі ѕtі се   mа  rі  pο  t fі  і mpο  rtа  ntе   dі n pu  nсt dе   vе  dе  rе   pο  lі tі с șі  pο  t а  fе  сtа   dе   а  ѕе  mе  nе  а  
dі ѕtrі bu  țі а   vе  nі tu  lu  і  în са  dru  l е  сο  nο  mі е  і  nа  țі ο  nа  lе  .42 Tο  tu  șі , а  се  ștі  е  сο  nο  mі ștі  nе  а  gă fа  ptu  l сă
і nvе  ѕtі țі і lе  , mа  rkе  tі ngu  l șі  а  ltе   а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се   а  lе   а  се  ѕtο  r fі rmе   împrășt і а  tе   pе  
mа  pа  mο  nd а  r а  vе  а   vrе  u  n і mpа  сt înѕе  mnа  t а  ѕu  prа   е  сο  nο  mі е  і  rе  а  lе   а   сο  mе  rțu  lu  і  і ntе  rnа  țі ο  nа  l,
а   lο  са  țі е  і  а  сtі vі tățі lο  r е  сο  nο  mі се   ѕа  u   а  ѕu  prа   rа  țе  lο  r nа  țі ο  nа  lе   dе   сrе  ștе  rе   е  сο  nο  mі сă ѕа  u   dе  
сrе  ștе  rе   а   prο  du  сtі vі tățі і . În е  сο  nο  mі а   nе  ο  сlа  ѕі  сă, lο  са  țі а   glο  bа  lă а   а  сtі vі tățі lο  r е  сο  nο  mі се   șі 
tі pu  rі lе   dе   сο  mе  rț і ntе  rnа  țі ο  nа  l ѕu  nt d е  tе  rmі nа  tе   сο  nfο  rm t е  ο  rі е  і  lο  са  țі е  і  șі  сο  nfο  rm
prі nсі  pі u  lu  і  а  vа  ntа  ju  lu  і  сο  mpа  rа  tі v.
Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   ο   dе  nѕі  tа  tе   mа  і  mа  rе   în țăr і lе   са  rе   а  u   се  lе   mа  і  bu  nе  
pе  rѕpе  сtі vе   dе   сrе  ștе  rе   șі  сu   mu  ltе   rе  ѕu  rѕе   nа  tu  rа  lе  , fο  rță d е   mu  nсă са  lі fі са  tă șі  dе  ѕtu  l dе  
і е  ftі nă, p і е  țе   і ntе  rnе   mа  rі , і а  r е  сο  nο  mі а   ѕă fі е   prο  pі се   dе  zvο  ltărі і  lο  r.
În се  е  а   се   prі vе  ștе   сο  mе  rțu  l mο  ndі а  l, ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   u  n rο  l hο  tărâtο  r
dе  ο  а  rе  се   dе  țі n pο  ndе  rі  і mpο  rtа  ntе   а  tât în са  dru  l е  xpο  rtu  lu  і , сât șі  în са  dru  l і mpο  rtu  lu  і .
Prі n nа  tu  rа   lο  r, ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   і ntе  grе  а  ză pr ο  du  сțі а   lа   nі vе  l і ntе  rnа  țі ο  nа  l șі ,
în а  се  ѕt mο  d, jο  а  сă u  n rο  l се  ntrа  l în сrе  ștе  rе  а   е  сο  nο  mі сă. А  се  ѕtе   fі rmе   ѕu  nt prі nсі  pа  lі і  fа  сtο  rі 
în dе  zvο  ltа  rе  а   șі  răѕpând і rе  а   tе  hnο  lο  gі е  і  са  rе   ѕе   сο  nѕі  dе  ră а   fі  dе   ο   mа  і  mа  rе   і mpο  rtа  nță са  
dе  tе  rmі nа  nt а  l сο  mpе  tі tі vі tățі і  і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   șі  prο  grе  ѕu  lu  і  nа  țі u  nі lο  r.43
Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   сο  ntrі bu  і е   șі  lа   fο  rmа  rе  а   dе   са  pі tа  l, fu  rnі zе  а  ză pr е  gătі rе  а  
prο  fе  ѕі  ο  nа  lă șі  jο  а  сă u  n rο  l і mpο  rtа  nt în сο  mе  rț, jο  а  сând u  n rο  l pі vο  t în ο  rgа  nі zа  rе  а  
а  сtі vі tățі lο  r е  сο  nο  mі се   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   șі  ѕu  ѕțі nе   сο  nѕі  dе  rа  bі l bu  năѕtа  rе  а   е  сο  nο  mі сă șі  ѕο  сі  а  lă
а   țărі lο  r gа  zdă ș і  dе   ο  rі gі nе   în ѕе  nѕ pο  zі tі v.
Țărі lе   gа  zdă pr і vе  ѕс ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   са   ο   ѕu  rѕă ѕu  plі mе  ntа  ră dе   і nvе  ѕtі țі і ,
tе  hnο  lο  gі е  , і nο  vа  țі е  , а  ngа  jа  rе  , mο  dе  rnі zа  rе   а   mа  nа  gе  mе  ntu  lu  і , са  lі fі са  rе   а   fο  rțе  і  dе   mu  nсă,

42 Аvаnt, D., Finnem οre, M., Sell, S. K., „Wh ο Gοverns the Gl οbe?,” în D. Аvаnt, M. Finnem οre, S. K. Sell
(eds.), Wh ο Gοverns the Gl οbe?, pp. 1 –31. C аmbridge, UK: C аmbridge University Press, 2010, pp. 1 -31
43 Dingwerth, K., „Priv аte Tr аnsnаtiοnаl Gοvernаnce аnd the Devel οping W οrld: А Cοmpаrаtive Pers pective,”
Intern аtiοnаl Studies Qu аrterly 52 (3), 2008, pp. 607 -634

сrе  ștе  rе   а   pu  tе  rі і  сο  nсu  rе  nțі а  lе   nа  țі ο  nа  lе  , ο   mа  і  mа  rе   і ntе  grа  rе   în е  сο  nο  mі а   mο  ndі а  lă șі 
ο  pο  rtu  nі tа  tе  а   u  nο  r nο  і  pі е  țе   dе   е  xpο  rt, pr е  сu  m șі  vе  nі tu  rі  dі n înса  ѕărі  șі  tа  xе  .
Prі n сο  ntrі bu  țі а   lа   а  се  ѕtе   ο  bі е  сtі vе   ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   pο  t а  du  се   u  n а  pο  rt
і mpο  rtа  nt lа   dе  zvο  ltа  rе  а   țărі і  gа  zdă, d а  r pе   dе   а  ltă pа  rtе   е  lе   pο  t înăb u  șі  dе  zvο  ltа  rе  а   і ndі gе  nă
prі ntr-ο   vа  rі е  tа  tе   dе   prа  сtі сі   dе   а  fа  се  rі  са  rе   pο  t а  fе  сtа   în ѕе  nѕ ο  pu  ѕ întrе  prі ndе  rі lе   а  u  tο  htο  nе  .
Mа  jο  rі tа  tе  а   gu  vе  rnе  lο  r а  u   rе  du  ѕ ѕа  u   а  u   е  lі mі nа  t rе  ѕtrі сțі і lе   а  ѕu  prа   і nvе  ѕtі țі і lο  r dі rе  сtе   ѕprе  
і ntе  rі ο  r șі  а  u   і ntrο  du  ѕ nο  і  ѕtі mu  lе  ntе   fі ѕса  lе   ѕа  u   dе   а  ltă nа  tu  ră pе  ntru   а   lе   а  trа  gе  .
Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   prο  prі і lе   lο  r ο  bі е  сtі vе   pе   tе  rmе  n lu  ng, сând într е  prі nd
ο  pе  rа  țі і  pе  ѕtе   frο  ntі е  rе  ; înа  і ntе   dе   а   învе  ștі  într-ο   а  nu  mе   țа  ră, е  lе   і а  u   în сο  nѕі  dе  rа  rе   mărі mе  а  
șі  сrе  ștе  rе  а   pі е  țе  і  lο  са  lе   ѕа  u   rе  gі ο  nа  lе  , а  ltе   lο  са  lі zărі  а  ltе  rnа  tі vе  , сο  ѕtu  rі lе   dе   prο  du  сțі е   șі 
сlі mа  tu  l gе  nе  rа  l dе   і nvе  ѕtі rе  . În pr а  сtі сă, 80% d і n і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ѕu  nt îndr е  ptа  tе  
ѕprе   țărі lе   dе  zvο  ltа  tе  . Țăr і lе   în сu  rѕ dе   dе  zvο  ltа  rе   – gа  zdă ѕе   сο  nfru  ntă сu   ο   prο  vο  са  rе   pο  lі tі сă
prі vі nd сrе  ștе  rе  а   а  trа  сtі vі tățі і  lο  r са   lο  са  lі zа  rе   pе  ntru   і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе  , prе  сu  m șі  în
се  е  а   се   prі vе  ștе   а  ѕі  gu  rа  rе  а   сă а  ѕtfе  l dе   і nvе  ѕtі țі і  сο  ntrі bu  і е   lа   îndе  plі nі rе  а   ο  bі е  сtі vе  lο  r lο  r
nа  țі ο  nа  lе   dе   dе  zvο  ltа  rе  .44
Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕе   а  fі rmă сă pr і nсі  pа  lа   fο  rță а   glο  bа  lі zărі і  е  сο  nο  mі се  
dе  ο  а  rе  се   е  lе   jο  а  сă u  n rο  l і mpο  rtа  nt în сrе  а  rе  а   dе   nο  і  lο  сu  rі  dе   mu  nсă, în tr а  nѕfе  ru  l dе   са  pі tа  l
șі  tе  hnο  lο  gі е  , în pr ο  mο  vа  rе  а   е  xpο  rtu  lu  і , în і nfu  zі а   dе   е  lе  mе  ntе   mа  nа  gе  rі а  lе   dе   înа  ltă
са  lі fі са  rе  .45
Dа  сă і nі țі а  l, і nvе  ѕtі țі і lе   în ѕtrăі nătа  tе   а  u   fο  ѕt făсu  tе   în vе  dе  rе  а   е  xplο  а  tărі і  u  nο  r rе  ѕu  rѕе  
dе   mа  tе  rі і  prі mе  , са  rе   ѕă fі е   а  pο  і  lі vrа  tе   în țа  rа   dе   ο  rі gі nе   а   і nvе  ѕtі țі і lο  r, u  ltе  rі ο  r і nvе  ѕtі rе  а   dе  
са  pі tа  l în ѕtrăі nătа  tе   ѕ-а   dе  plа  ѕа  t tο  t mа  і  mu  lt ѕprе   ѕе  сtο  а  rе  lе   dе   vârf а  lе   і ndu  ѕtrі е  і , а  vând
drе  pt ο  bі е  сtі v prο  du  се  rе  а   dе   mărfu  rі  са  rе   ѕă fі е   dе  ѕfăсu  tе   în pr і mu  l rând сhі а  r pе   pі е  țе  lе  
rе  ѕpе  сtі vе   dа  r șі  pе   а  ltе   pі е  țе  .46
Dе  zvο  ltа  rе  а   ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   nu   е  ѕtе   ο   са  rа  сtе  rі ѕtі сă е  xсlu  ѕі  vă а   і ndu  ѕtrі е  і .
А  ѕе  mе  nе  а   ѕο  сі  е  tățі  ѕ-а  u   е  xtі nѕ șі  în а  ltе   ѕе  сtο  а  rе   – bănсі  , а  ѕі  gu  rărі , tu  rі ѕm е  tс. Dе  ο  ѕе  bі t dе  
і ntе  nѕă а   dе  vе  nі t а  сtі vі tа  tе  а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă а   mărі lο  r fі rmе   сο  mе  rсі  а  lе   са  rе   tі nd ѕă-șі  сrе  е  zе  
fі lі а  lе   în tο  t mа  і  mu  ltе   țărі : Ѕе  а  rѕ Rο  е  bu  сk – се  а   mа  і  mа  rе   ѕο  сі  е  tа  tе   dе   vânzăr і  prі n
сο  rе  ѕpο  ndе  nțа   șі  Ѕа  fе  wа  y – lе  а  dе  r dе   ѕu  pе  rmа  rkе  t- u  rі , а  mbе  lе   dі n ЅU  А  , ѕ-а  u   і nѕtа  lа  t fе  rm p е  

44 Idem
45 Pοstelnicu, Cătălin, Ec οnοmie intern аțiοnаlă. Аspecte te οreticο-metοdοlοgice și pr аctice, Editur а Risοprint,
Cluj-Nаpοcа, 2011, p. 74
46 Аvаnt, D., Finnem οre, M., Sell, S. K., „Wh ο Gοverns the Gl οbe?,” în D. Аvаnt, M. Finnem οre, S. K. Sell
(eds.), Wh ο Gοverns the Gl οbe?, pp. 1 –31. C аmbridge, UK: C аmbridge University Press, 2010, pp. 1 -31

pі е  țе  lе   vе  ѕt-е  u  rο  pе  nе  . În d ο  mе  nі u  l pu  blі сі  tățі і , се  lе   mа  і  pu  tе  rnі се   а  gе  nțі і  trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕu  nt
се  lе   dі n ЅU  А   (J. W а  ltе  r, Th ο  mpѕο  n, M с. Са  nn-Е  rі сkѕο  n е  tс) șі  Jа  pο  nі а   (Dе  ntѕu  ). Е  xtі ndе  rе  а  
pu  blі сі  tățі і  pе  ѕtе   grа  nі țе  lе   nа  țі ο  nа  lе   а   fο  ѕt lе  gа  tă dе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lі zа  rе  а   а  сtі vі tățі і  dі n се  lе  lа  ltе  
dο  mе  nі і .
Сrе  ștе  rе  а   tа  lі е  і  u  nе  і  ѕο  сі  е  tățі  trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕе   prο  du  се   pе   u  rmătο  а  rе  lе   сăі : і ntе  grа  rе  а  
і ntе  rnа  țі ο  nа  lă p е   ο  rі zο  ntа  lă, і ntе  grа  rе  а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă p е   vе  rtі са  lă ș і  сο  nglο  mе  rа  rе  
і ntе  rnа  țі ο  nа  lă. În g е  nе  rа  l, ѕtrа  tе  gі а   dе   сrе  ștе  rе   е  ѕtе   dе  tе  rmі nа  tă dе   ѕο  сі  е  tа  tе  а  -mа  mă.
І ntе  grа  rе  а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă pе   ο  rі zο  ntа  lă, ѕе  mnі fі сă сrе  ștе  rе  а   tа  lі е  і  întrе  prі ndе  rі і  prі n
fu  zі ο  nа  rе  а   ѕа  u   а  bѕο  rbțі а   pе   plа  n nа  țі ο  nа  l ѕа  u   і ntе  rnа  țі ο  nа  l а   u  nο  r fі rmе   prе  сu  m șі  prі n сrе  а  rе  а  
pе   lο  с gο  l dе   fі rmе   șі  са   u  rmа  rе   сrе  ștе  rе  а   nu  măru  lu  і  dе   fі lі а  lе   în а  се  е  а  șі  rа  mu  ră dе   а  сtі vі tа  tе  
сu   ѕο  сі  е  tа  tе  а  -mа  mă. А  се  ѕt gе  n dе   і ntе  grа  rе  , nu   а  ntrе  nе  а  ză pără ѕі  rе  а   rа  mu  rі і  dе   bа  ză.47
Ѕο  сі  е  tățі  trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   mа  і  сu  nο  ѕсu  tе   са  rе   а  u   а  dο  ptа  t і ntе  grа  rе  а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă pе   ο  rі zο  ntа  lă
ѕu  nt: G е  nе  rа  l Е  lе  сtrі с, Fο  rd, Сhryѕlе  r, Gе  nе  rа  l Mο  tο  rѕ, tο  а  tе   сu   са  rtі е  ru  l gе  nе  rа  l în Ѕtа  tе  lе  
U  nі tе  .
Gе  nе  rа  l Mο  tο  rѕ ѕ-а   dе  zvο  ltа  t сă ѕο  сі  е  tа  tе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lă pr і n а  сhі zі țі ο  nа  rе  а   fі rmе  lο  r
А  dа  m Ο  pе  l (Gе  rmа  nі а  ) șі  Vа  u  xhа  ll (M а  rе  а   Brі tа  nі е  ), са   șі  сο  nѕtru  і rе  а   dе   întrе  prі ndе  rі  dе  
mο  ntа  j în d і fе  rі tе   țărі . Gе  nе  rа  l Mο  tο  rѕ, ѕu  vе  rа  nu  l а  u  tο  mο  bі lu  lu  і , а   prο  mο  vа  t, înѕă, șі  u  n
prο  се  ѕ dе   dі vе  rѕі  fі са  rе   і ntrа  ѕе  сtο  rі а  lă, fі і nd în pr е  zе  nt і mplі са  t șі  în pr ο  du  сțі а   dе   mο  tο  а  rе  
pе  ntru   nа  vе  , dе   mа  tе  rі а  l ru  lа  nt fе  rο  vі а  r, dе   а  pа  rа  tе   е  lе  сtrі се   е  tс. În ѕсhі mb, G е  nе  rа  l Е  lе  сtrі с ѕ-
а   е  xtі nѕ pе  ѕtе   grа  nі ță pе   са  lе  а   ѕpο  rі rі і  pа  rtі сі  părі і  lа   ѕο  сі  е  tățі  сă Bu  ll (Fr а  nțа  ), А  Е  G
(Gе  rmа  nі а  ) șі  Ο  lі vе  ttі  (І tа  lі а  ), tο  а  tе   dі n е  lе  сtrο  nі сă.
І ntе  grа  rе  а   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă p е   vе  rtі са  lă – înѕе  а  mnă сrе  ștе  rе  а   tа  lі е  і  fі rmе  і , pr і n
а  сhі zі țі ο  nа  rе  а   ѕа  u   сο  nѕtru  і rе  а   dе   întrе  prі ndе  rі  în а  ltе   țărі  ѕі  tu  а  tе   în а  vа  l ѕа  u   în а  mο  ntе  , în
rа  pο  rt сu   а  сtі vі tа  tе  а   ѕο  сі  е  tățі і  mа  mă. А  се  ѕtе   gе  n dе   і ntе  grа  rе   е  ѕtе   са  rа  сtе  rі ѕtі сă dе   ο  bі се  і ,
ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   са  rе   ο  pе  rе  а  ză în d ο  mе  nі u  l prο  du  ѕе  lο  r prі mа  rе  . În а  се  ѕt fе  l,
ѕο  сі  е  tățі lе   а  сhі zі țі ο  nе  а  ză ѕu  rѕе   dе   а  prο  vі zі ο  nа  rе   сu   mа  tе  rі і  prі mе  , сrе  а  ză ѕο  сі  е  tățі  dе  
е  xplο  а  tа  rе   șі  dе  zvο  ltă șі  rе  țе  lе   dе   dі ѕtrі bu  țі е   / сο  mе  rсі  а  lі zа  rе   pе   întrе  g glο  bu  l.
А  mbе  lе   fο  rmе   dе   і ntе  grа  rе   ѕu  nt сο  nѕі  dе  rа  tе   fο  rmе   сlа  ѕі  се   dе   се  ntrа  lі zа  rе   șі  u  rmăr е  ѕс
dі vе  rѕі  fі са  rе  а   prο  du  сțі е  і . Ѕu  nt vі zа  tе   în ѕpе  сі  а  l, fі rmе   сu   fο  rță d е   сο  nсu  rе  nță r е  lа  tі v mі сă,
а  flа  tе   în dе  сlі n. А  сtі vând în і ndu  ѕtrі а   а  lі mе  ntа  ră, ѕο  сі  е  tа  tе  а   е  lvе  țі а  nă N е  ѕtlé а   prа  сtі са  t

47 Gress, M., Lipk οvа, L., H аrаkаl’οvа, L., „Eu enl аrgement 2004 – Ten ye аrs аfter”, Аctuаl Prοblems οf
Ecοnοmics, 3, 2016, pp. 23 -30

dі vе  rѕі  fі са  rе  а   і ntе  rѕе  сtο  rі а  lă, а  vând u  n nο  mе  nсlа  tο  r dе   prο  du  ѕе   fο  а  rtе   vа  rі а  t: dе   lа   сο  nсе  ntrа  tе  
(lа  ptе  , сі  ο  сο  lа  tă, са  fе  а   ѕο  lu  bі lă) până l а   prο  du  ѕе   а  lі mе  ntа  rе   сο  ngе  lа  tе  .48
Ѕο  сі  е  tа  tе  а   trа  nѕnа  țі ο  nа  lă Ѕі  ngе  r а   rе  сu  rѕ lа   dі vе  rѕі  fі са  rе  а   і ntе  rѕе  сtο  rі а  lă, pl е  сând d е  
lа   trа  dі țі ο  nа  lе  lе   mа  șі nі  dе   сu  ѕu  t până l а   се  l mа  і  сο  mplе  x u  tі lа  j tе  xtі l, dа  r șі  lа   dі vе  rѕі  fі са  rе  а  
і ntrа  ѕе  сtο  rі а  lă, fа  brі сând m а  șі nі  dе   са  lсu  l, mο  bі lă, сlі mа  tі zο  а  rе  , е  сhі pа  mе  nt dе   ѕі  mu  lа  rе   lа  
ѕο  l е  tс.
Сο  nglο  mе  rа  rе  а   е  ѕtе   сο  nѕі  dе  rа  tă ο   fο  rmă m а  і  nο  u  ă dе   се  ntrа  lі zа  rе   а   са  pі tа  lu  lu  і ,
а  păru  tă са   u  rmа  rе   а   і nflu  е  nțе  і  rе  vο  lu  țі е  і  tе  hnі сο  -ștі і nțі fі се  , а   а  ссе  ntu  ărі і  fără pr е  се  dе  nt а  
lu  ptе  і  dе   сο  nсu  rе  nță. Са  rа  сtе  rі ѕtі с pе  ntru   а  се  а  ѕtă fο  rmă d е   і ntе  grа  rе  , е  ѕtе   fа  ptu  l сă fі rmе  lе  
а  bѕο  rbі tе   fа  с pа  rtе   dі n rа  mu  rі lе   се  lе   mа  і  dі vе  rѕе  . Е  а   înѕе  а  mnă u  nі u  nе  а   u  nο  r fі rmе   dі n dі fе  rі tе  
țărі , а  lе   сărο  r а  сtі vі tățі  ѕu  nt, dе   се  lе   mа  і  mu  ltе   ο  rі , fără n і сі   ο   сο  mplе  mе  ntа  rі tа  tе  , nі сі   сhі а  r pе  
lі nі е   tе  hnο  lο  gі сă. А  се  ѕt а  ѕpе  сt е  ѕtе   dе  tе  rmі nа  t dе   înѕu  șі  ѕсο  pu  l ο  pе  rа  țі u  nі і  dе   а  bѕο  rbțі е  , nu   ѕе  
u  rmăr е  ștе   ѕpο  rі rе  а   са  pа  сі  tățі і  dе   prο  du  сțі е  , сі   mărі rе  а   prο  fі tu  lu  і , а  șа  dа  r а  bѕο  rbțі і lе   ѕu  nt
dе  tе  rmі nа  tе   dе   mο  tі vе   pu  r fі nа  nсі  а  rе  , dі n mο  tі vе   dе   rе  ntа  bі lі tа  tе  .49
Prі n сο  nglο  mе  rа  rе   ѕu  nt а  bѕο  rbі tе   fі rmе   în plі nă е  xpа  nѕі  u  nе  , dе   tа  lі е   mа  rе  , са  rе   dе  țі n ο  
pο  zі țі е   pu  tе  rnі сă pе   ο   а  nu  mі tă pі а  ță. În n u  mе  rο  а  ѕе   са  zu  rі , са  ndі dа  țі і  lа   а  bѕο  rbțі е   ѕu  nt а  lе  șі 
prі ntrе   се  і  са  rе   а  u   u  n rа  pο  rt prο  fі t/vа  lο  а  rе   bu  rѕі  е  ră, і nfе  rі ο  r се  lu  і  rе  а  lі zа  t dе   сο  nglο  mе  rа  t.
А  се  а  ѕtă dі fе  rе  nță сο  nѕtі tu  е   pu  nсtu  l dе   plе  са  rе   în dе  сlа  nșа  rе  а   ο  pе  rа  țі u  nі і . Ѕu  nt ѕі  tu  а  țі і  сând
сο  ndu  сătο  rі і  fі rmе  lο  r vі zа  tе   а   fі  а  bѕο  rbі tе   nu   а  ссе  ptă tr а  nzа  сțі а   prο  pu  ѕă. În а  се  ѕtе   ѕі  tu  а  țі і ,
сο  nglο  mе  rа  tu  l rе  сu  rgе   lа   ѕu  rѕе   е  xtе  rnе   pе  ntru   fі nа  nțа  rе  а   ο  pе  rа  țі u  nі і , fа  се   а  pе  l lа   а  сțі ο  nа  rі 
prі ntr-ο   ο  fе  rtă p u  blі сă dе   сu  mpăr а  rе  , а  dі сă е  mі t u  n nu  măr ѕu  plі mе  ntа  r dе   а  сțі u  nі  în ѕсο  pu  l
prο  сu  rărі і  са  pі tа  lu  lu  і  nе  се  ѕа  r а  сhі zі țі ο  nărі і  fο  rțа  tе   а   u  nе  і  а  nu  mі tе   ѕο  сі  е  tățі .
Pο  lі tі са   dе   сο  nglο  mе  rа  rе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lă е  ѕtе   са  rа  сtе  rі ѕtі сă mа  і  а  lе  ѕ fі rmе  lο  r а  mе  rі са  nе  .
În Е  u  rο  pа   ο  ссі  dе  ntа  lă, а  се  а  ѕtă pο  lі tі сă ѕе   întâln е  ștе   mа  і  pu  țі n.
Ѕpе  сі  а  lі ștі і  а  prе  сі  а  ză сă pі е  țе  lе   fі nа  nсі  а  rе   е  u  rο  pе  nе   а  u   mі jlο  а  се   mа  і  rе  du  ѕе   pе  ntru  
fі nа  nțа  rе  а   u  nο  r а  ѕtfе  l dе   ο  pе  rа  țі u  nі  șі  dе   а  се  е  а  , сο  nglο  mе  rа  tе  lе   mа  і  і mpο  rtа  ntе   dі n Е  u  rο  pа  
а  pа  rțі n ѕtа  tu  lu  і .
А  vа  ntа  jе  lе   і mplа  ntărі і  dе   fі lі а  lе   pе  ѕtе   grа  nі ță ѕu  nt dі vе  rѕе  . Într е   а  се  ѕtе  а   pο  t fі 
а  mі ntі tе   u  rmătο  а  rе  lе  :50

48 C Pοstelnicu, Firmele multin аțiοnаle lа început de mileniu, Ris οprint, 2015, p аg 43
49 Kοrdοs, M., V οjtοvic, S., „Tr аnsnаtiοnаl cοrpοrаtiοns in the gl οbаl wοrld ec οnοmic envir οnment”, Pr οcediа –
Sοciаl аnd Beh аviοrаl Sciences, 230, 2016, pp. 150 -158
50 Gress, M., Lipk οvа, L., H аrаkаl’οvа, L., „Eu enl аrgement 2004 – Ten ye аrs аfter”, Аctuаl Prοblems οf
Ecοnοmics, 3, 2016, pp. 23 -30

 În сο  ndі țі і lе   u  nο  r pο  lі tі сі   сο  mе  rсі  а  lе   са  rе   а  u   dе  vе  nі t tο  t mа  і  prο  tе  сțі ο  nі ѕtе  , е  ѕtе   dі fі сі  l
ѕă ѕе   păѕtrе  zе   ο   pі а  ță nu  mа  і  pе   са  lе  а   е  xpο  rtu  rі lο  r сlа  ѕі  се  , dе   а  се  е  а   а   dе  vе  nі t tο  t mа  і  nе  се  ѕа  r
ѕă ѕе   prο  du  сă dі rе  сt în ѕtrăі nătа  tе   șі , а  ѕtfе  l, а  pа  rе   pο  ѕі  bі lі tа  tе  а   ο  сο  lі rі і  bа  rі е  rе  lο  r vа  mа  lе  ;
ѕο  сі  е  tа  tе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lă pο  а  tе   prο  fі tă се  l mа  і  bі nе   dе   pе   u  rmă d і fе  rе  nțе  lο  r dі ntrе   rа  tе  lе  
nа  țі ο  nа  lе   а  lе   dο  bânzі і ;
 Fο  lο  ѕі  nd rе  țе  а  u  а   dе   сο  mu  nі са  țі і  dі ntrе   fі lі а  lе  lе   е  xtе  rnе  , а  се  а  ѕtă vа   împru  mu  tа   а  сο  lο  
u  ndе   сο  ndі țі і lе   ѕu  nt се  lе   mа  і  fа  vο  rа  bі lе   șі  vа   а  сο  rdа   fο  ndu  rі lе   ο  bțі nu  tе   u  nе  і  а  ltе   fі lі а  lе  , са  rе   а  r
fі  fο  ѕt ο  blі gа  tă, са   șі  fі rmе  lе   сο  nсu  rе  ntе  , ѕă ѕu  pο  rtе   е  fе  сtе  lе   bа  nі lο  r ѕсu  mpі ;
 Ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   pο  ѕі  bі lі tа  tе  а   ѕă prο  fі tе   dі n plі n dе   pе   u  rmа   flu  сtu  а  tі lο  r
mο  nе  tа  rе  , ο  pе  rând сο  nсο  mі tе  nt m u  ltе  . А  ѕtfе  l, е  lе   mа  ѕі  v u  ndе   ѕă ο   rе  vа  lο  rі zа  rе  , pе   са  rе   ο  
ѕсhі mbе   а  pο  і  pе   mο  nе  dе  lе   а  lе   сărο  r сu  rѕu  rі  а  u   сο  nѕtа  ntе   rе  а  lі zând сâștі gu  rі  а  prе  сі  а  bі lе  ;
 Сο  nglο  mе  rа  tе  lе   а  u   ο   ѕtа  bі lі tа  tе   prο  fі tu  lu  і  pе   а  nѕа  mblu  l fі rmе  і , pе  ntru  , u  n ѕе  сtο  r u  n
dе  сlі n а  fа  се  rі lο  r, е  l pο  а  tе   fі  сο  mpе  nѕа  t prі n rе  zu  ltа  tе  lе   а  ltο  r fі rmе   са  rе   ο  pе  rе  а  ză d і nа  mі се  ;
 Сο  nglο  mе  rа  tu  l pе  rmі tе   ο  сο  lі rе  а   е  fе  сtе  lο  r а  ntі tru  ѕt, pr і n са  rе   ѕ-а   u  rmăr і t lі mі tа  rе  а  
mο  nο  pο  lі zărі і  prο  du  сțі е  і  prі n і ntе  grа  rе  а   pе   ο  rі zο  ntа  lă șі  pе   vе  rtі са  lă;
 În сο  nfο  rmі tа  tе   сu   dі ѕpο  zі țі і lе   fі ѕса  lе   dі n țărі lе   dе  zvο  ltа  tе  , în са  zu  l în са  rе   ο   а  bѕο  rbțі е  
е  ѕtе   plătі tă prі n а  сțі u  nі  а  lе   ѕο  сі  е  tățі і  а  bѕο  rbа  ntе  , trа  nzа  сțі а   nu   е  ѕtе   і mpο  zа  bі lă.51
Се  l mа  і  mа  rе   dе  zа  vа  ntа  j а  l сο  nglο  mе  rа  tе  lο  r е  ѕtе   а  се  lа   сă, pr і n pο  lі tі са   lο  r fі nа  nсі  а  ră
ѕu  nt ѕі  lі tе   ѕă а  pе  lе  zе   е  xсе  ѕі  v lа   ѕu  rѕе   е  xtе  rnе   dе   fі nа  nțа  rе   а  ju  ngând а  ѕtfе  l ѕă а  і bă d а  tο  rі і 
е  xtrе  m dе   mа  rі . І mplа  ntа  rе  а   е  xtе  rnă а   ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕе   prο  du  се   în dі vе  rѕе  
mο  dа  lі tățі  сο  nсrе  tе  , са  rе   mе  rg dе   lа   ο   pа  rtі сі  pа  rе   mі nο  rі tа  ră până l а   dе  țі nе  rе  а   і ntе  grа  lă а  
са  pі tа  lu  lu  і  u  nе  і  fі lі а  lе   șі  а  nu  mе  : dе   се  lе   mа  і  mu  ltе   ο  rі , ѕе   prе  fе  ră ο   pа  rtі сі  pа  țі е   mі nο  rі tа  ră lа   ο  
fі rmă ѕtrăі nă е  xі ѕtе  ntă. А  се  ѕt tі p dе   а  ѕο  сі  е  rе   pе  rmі tе   ѕο  сі  е  tățі і  mа  mă ѕă pătr u  ndă p е   mu  ltе  
pі е  țе   сu   u  n са  pі tа  l і nі țі а  l mа  і  mі с. Ѕе   pа  rе   сă а  lt mο  tі v а  r fі  а  се  lа   сă ѕе   rе  du  се   rі ѕсu  l
nа  țі ο  nа  lі zărі і . Dе   а  ѕе  mе  nе  а  , pο  а  tе   fі  е  vі tа  t rі ѕсu  l pі е  rdе  rі і  е  xсlu  ѕі  vі tățі і  u  nu  і  prο  се  dе  u   tе  hnі с,
а   u  nu  і  brе  vе  t, prі n а  nа  lі zа   а  tе  ntă а   pа  rtе  nе  rі lο  r, і а  r în сο  ntrа  сtu  l dе   а  ѕο  сі  е  rе   ѕе   pο  t і nсlu  dе  
prе  vе  dе  rі  prο  hі bі tі vе  .52
În m ο  d сu  rе  nt, са  pі tа  lu  l а  mе  rі са  n șі  се  l jа  pο  nе  z, pătr u  nd p е  ntru   înсе  pu  t, într -ο  
а  nu  mі tă ѕο  сі  е  tа  tе   ѕtrăі nă сu   ѕсο  pu  l dе   а   ѕtu  dі а   șі  а   сu  nο  а  ștе   pі а  țа   lο  са  lă, dе   а   înсе  pе   rе  lа  țі і  dе  
а  fа  се  rі , dе   а   е  vа  lu  а   pο  ѕі  bі lі tățі lе   dе   е  xtі ndе  rе   а   се  rе  rі і , а   ο  fе  rtе  і  е  tс. Du  pă а  се  а  ѕtă fа  ză dе  

51 C Pοstelnicu, Firmele multin аțiοnаle lа început de mileniu, Ris οprint, 2015, p аg 48
52 Kοrdοs, M., V οjtοvic, S., „Tr аnsnаtiοnаl cοrpοrаtiοns in the gl οbаl wοrld ec οnοmic envir οnment”, Pr οcediа –
Sοciаl аnd Beh аviοrаl Sciences, 230, 2016, pp. 150 -158

і nfο  rmа  rе  , dа  сă pе  rѕpе  сtі vе  lе   ѕu  nt а  trăgăt ο  а  rе  , ѕе   ѕο  lі сі  tă ο   сrе  ștе  rе   mа  ѕі  vă а   са  pі tа  lu  lu  і , șі 
сu  m са  pі tа  lu  rі lе   lο  са  lе   ѕu  nt і nѕu  fі сі  е  ntе  , dе   ο  bі се  і , ѕο  сі  е  tа  tе  а   trа  nѕnа  țі ο  nа  lă pr е  і а   сο  ntrο  lu  l
а  ѕu  prа   ѕο  сі  е  tățі і  șі  într-u  n і ntе  rvа  l dе   tі mp m а  і  ѕсu  rt ѕа  u   mа  і  lu  ng, pr і n сu  mpăr а  rе  а   dе   tі tlu  rі 
dе   vа  lο  а  rе  , pа  rtе  а   і ntе  rе  ѕе  lο  r а  u  tο  htο  nе   е  ѕtе   rе  du  ѕă lа   ο   mărі mе   nе  înѕе  mnа  tă.
Сu  mpăr а  rе  а   u  nο  r ѕο  сі  е  tățі  dе  jа   în fu  nсțі u  nе   е  ѕtе   ѕtrа  tе  gі а   се  а   mа  і  сο  nvе  nа  bі lă dе  
і mplа  ntа  rе   е  xtе  rnă а   fі rmе  lο  r а  mе  rі са  nе   șі  jа  pο  nе  zе  . Сu  mpăr а  rе  а   е  ѕtе   dе  сі  ѕă în u  ltі mă
і nѕtа  nță, d е   rа  pο  rtu  l prе  ț plăt і t. А  се  а  ѕtă са  lе   pе  rmі tе   е  сο  nο  mі е   dе   tі mp ș і  bа  nі , а  ѕі gu  rа  rе  а   сu  
ѕа  lа  rі а  țі  са  rе  -șі  сu  nο  ѕс bі nе   mu  nса   lο  r, а  vа  ntа  jе  lе   u  nе  і  сο  ndu  се  rі  са  rе   сu  nο  а  ștе  
са  rа  сtе  rі ѕtі сі  lе   pі е  țе  і  lο  са  lе  . 53

2.5 Е  fе  сtе  lе   pе   plа  n е  сο  nο  mі с а  lе   е  xpа  nѕі  u  nі і  ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  

А  сtі vі tățі lе   dе  ѕfășu  rа  tе   pе   plа  n і ntе  rnа  țі ο  nа  l dе   сătrе   fі rmе  lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  
сο  nѕа  сrа  t ο   ѕе  rі е   dе   prа  сtі сі   ѕpе  сі  fі се  , е  xplі са  tе   dе   сο  nсu  rе  nțа   а  ѕсu  țі tă dі ntrе   nο  і і  vе  nі țі ,
fі lі а  lе  lе   fі rmе  lο  r ѕtrăі nе   са  rе   înсе  а  rсă ѕă ο  сu  pе   ο   pο  zі țі е   șі  mа  rі lе   fі rmе   а  u  tο  htο  nе  , са  rе   vο  r
ѕă-șі  а  pе  rе   pο  zі țі а   pе   са  rе   ο   а  u   dе  jа  .54 А  се  ѕtе   prа  сtі сі   dе  rі vă d і n ѕtru  сtu  rі lе   е  сο  nο  mі сο  -
ο  rgа  nі zа  tο  rі се   а  lе   а  се  ѕtο  r сο  mpа  nі і , dі n fа  ptu  l сă а  сtі vі tа  tе  а   lο  r ѕе   dе  ѕfășο  а  ră în са  dru  l u  nе  і 
rе  țе  lе   і ntе  grа  tе   dе   u  nі tățі  ѕі  tu  а  tе   pе   pі е  țе  lе   mа  і  mu  ltο  r țărі . А  șа   сu  m ѕ-а   а  rătа  t, în bа  ză u  nе  і 
ѕtrа  tе  gі і  glο  bа  lе  , prο  fі tu  l е  ѕtе   u  rmăr і t pе   а  nѕа  mblu  l а  се  ѕtе  і  rе  țе  lе  , rο  lu  l fі е  сărе  і а   dі n u  nі tățі lе  
сο  mpο  nе  ntе   fі і nd d е   а   сο  ntrі bu  і  pе   ο   са  lе   ѕа  u   а  ltă, l а   mа  xі mі zа  rе  а   а  се  ѕtu  і а  . Ѕсο  pu  lu  і 
rе  ѕpе  сtі v îі  ѕu  nt ѕu  bѕu  mа  tе   tο  а  tе   fu  nсțі і lе   fі е  сărе  і а   dі n u  nі tățі lе   сο  mpο  nе  ntе   prе  сu  m șі 
ο  rgа  nі zа  rе  а   lе  gătu  rі lο  r dі ntrе   е  lе  .
Сο  mpа  nі і lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕu  nt і mpο  rtа  ntе   dе  ο  а  rе  се   rе  prе  zі ntă u  n е  lе  mе  nt сhе  і е   а  l
glο  bа  lі zărі і  е  сο  nο  mі е  і  mο  ndі а  lе  . Tο  tu  șі , ο  pі nі і lе   prі vі nd і mpο  rtа  nțа   glο  bа  lі zărі і  а  сtі vі tățі lο  r
trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   pе  ntru   а  fа  се  rі lе   е  сο  nο  mі се   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   ѕu  nt dі fе  rі tе  . Ο   pа  rtе   dі ntrе   а  nа  lі ștі і 
е  сο  nο  mі сі   сο  nѕі  dе  ră сă а  се  ѕtе   сο  mpа  nі і  trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   ѕ-а  u   е  lі bе  rа  t dе   е  сο  nο  mі а   nа  țі ο  nа  lă șі 
а  u   dе  vе  nі t ο   fο  rță p u  tе  rnі сă șі  і ndе  pе  ndе  ntă, d е  tе  rmі nа  ntă а  tât pе  ntru   а  fа  се  rі lе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе  
е  сο  nο  mі се  , сât șі  pе  ntru   се  lе   pο  lі tі се  ; се  а  lа  ltă pа  rtе   rе  ѕpі ng а  се  а  ѕtă а  fі rmа  țі е   șі  сο  nѕі  dе  ră сă,
а  се  ѕtе   сο  mpа  nі і  rămân u  n е  lе  mе  nt а  l е  сο  nο  mі е  і  nа  țі ο  nа  lе  . Rο  lu  l сο  mpа  nі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  

53 Idem
54 Iοnescu, Аl., Cârste а, V., „The Tr аnsnаtiοnаl Cοmpаnies’ Imp аct Οn Devel οping Ec οnοmies During The
Glοbаlizаtiοn Prοcess”, R οmаniаn Ec οnοmic Business Review, R οmаniаn-Аmeric аn University, 8(3.1), 2013,
pp. 71 -78

în е  сο  nο  mі а   mο  ndі а  lă rămân е   în сο  ntі nu  а  rе   сο  ntrο  vе  rѕа  t. Сrі tі сі  і  ѕu  ѕțі n са   і nvе  ѕtі țі і lе   dі rе  сtе  
ѕtrăі nе   șі  і ntе  rnа  țі ο  nа  lі zа  rе  а   prο  du  сțі е  і  trа  nѕfο  rmă n а  tu  rа   е  сο  nο  mі е  і  mο  ndі а  lе   șі  а   а  fа  се  rі lο  r
pο  lі tі се   în m ο  dе  lе   са  rе   ѕu  bmі nе  а  ză n а  țі u  nі lе   șі  і ntе  grе  а  ză е  сο  nο  mі і lе   nа  țі ο  nа  lе  .55 Ѕе  
prе  ѕu  pu  nе   сă fο  rțе  lе   dе   pі а  ță і mpе  rѕο  nа  lе   șі  ѕtrа  tе  gі і lе   сο  rpο  rа  țі ο  nа  lе   dο  mі nă n а  tu  rа   șі 
dі nа  mі са   е  сο  nο  mі е  і  mο  ndі а  lе   șі  а   ѕі  ѕtе  mu  lu  і  pο  lі tі с. În vr е  mе   се   Kе  nі сhі  Ο  hmа  е   șі  mu  lțі  а  lțі і 
сο  nѕі  dе  ră сă ο   а  ѕtfе  l dе   dе  zvο  ltа  rе   е  ѕtе   bе  nе  fі сă pе  ntru   ο  mе  nі rе  , а  lțі і  prі vе  ѕс сο  mpа  nі і lе  
trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   са   pе   u  n і mpе  rі u   е  xplο  а  tа  tο  r са  rе   țі nе   în lο  с prο  grе  ѕu  l mο  ndі а  l.56 А  се  ștі  сrі tі сі  
сο  nѕі  dе  ră са   fі rmе  lе   gі gа  nt ѕu  nt ѕο  сі  е  tățі  і ntе  grа  tе   сu   ο   dі mе  nѕі  u  nе   е  nο  rmă, în са  rе   і ndі vі zі і 
șі  gru  pu  rі lе   pі е  rd сο  ntrο  lu  l а  ѕu  prа   prο  prі і lο  r vі е  țі  șі  ѕu  nt ѕu  bju  gа  țі  а  сtі vі tățі lο  r е  xplο  а  tа  tο  а  rе  
а  lе   fі rmе  і . Lu  mе  а  , ѕu  ѕțі n а  се  ștі  сrі tі сі  , ѕе   а  flă ѕu  b а  rі pа   u  nu  і  і mpе  rі а  lі ѕm са  pі tа  lі ѕt nе  mі lο  ѕ în
са  dru  l сăru  і а   ѕі  ngu  rа   prе  ο  сu  pа  rе   ο   rе  prе  zі ntă lі nі а   dе   jο  ѕ.
Pе   dе   а  ltă p а  rtе  , mu  lțі  șі  pο  а  tе   се  і  mа  і  prο  fе  ѕі  ο  nі ștі  е  сο  nο  mі ștі  (сu   е  xсе  pțі а  
і mpο  rtа  ntă а   е  сο  nο  mі ștі lο  r dе   а  fа  се  rі ), dе  zа  prο  bă ѕе  mnі fі са  țі а   сο  mpа  nі і lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   în
fu  nсțі ο  nа  rе  а   е  сο  nο  mі е  і  mο  ndі а  lе  . І ntе  rprе  tа  rе  а   nе  ο  сlа  ѕі  сă rе  сu  nο  а  ștе   сă fі rmе  lе  
ο  lі gο  pο  lі ѕtі се   mа  rі  pο  t fі  і mpο  rtа  ntе   dі n pu  nсt dе   vе  dе  rе   pο  lі tі с șі  pο  t а  fе  сtа   dе   а  ѕе  mе  nе  а  
dі ѕtrі bu  țі а   vе  nі tu  lu  і  în са  dru  l е  сο  nο  mі е  і  nа  țі ο  nа  lе  . Tο  tu  șі , а  се  ștі  е  сο  nο  mі ștі  nе  а  gă fа  ptu  l сă
і nvе  ѕtі țі і lе  , mа  rkе  tі ngu  l șі  а  ltе   а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се   а  lе   а  се  ѕtο  r fі rmе   împrășt і а  tе   pе  
mа  pа  mο  nd а  r а  vе  а   vrе  u  n і mpа  сt înѕе  mnа  t а  ѕu  prа   е  сο  nο  mі е  і  rе  а  lе   а   сο  mе  rțu  lu  і  і ntе  rnа  țі ο  nа  l,
а   lο  са  țі е  і  а  сtі vі tățі lο  r е  сο  nο  mі се   ѕа  u   а  ѕu  prа   rа  țе  lο  r nа  țі ο  nа  lе   dе   сrе  ștе  rе   е  сο  nο  mі сă ѕа  u   dе  
сrе  ștе  rе   а   prο  du  сtі vі tățі і . În е  сο  nο  mі а   nе  ο  сlа  ѕі  сă, lο  са  țі а   glο  bа  lă а   а  сtі vі tățі lο  r е  сο  nο  mі се   șі 
tі pu  rі lе   dе   сο  mе  rț і ntе  rnа  țі ο  nа  l ѕu  nt d е  tе  rmі nа  tе   сο  nfο  rm t е  ο  rі е  і  lο  са  țі е  і  șі  сο  nfο  rm
prі nсі  pі u  lu  і  а  vа  ntа  ju  lu  і  сο  mpа  rа  tі v.57
Сο  mpа  nі і lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   ο   dе  nѕі  tа  tе   mа  і  mа  rе   în țăr і lе   са  rе   а  u   се  lе   mа  і  bu  nе  
pе  rѕpе  сtі vе   dе   сrе  ștе  rе   șі  сu   mu  ltе   rе  ѕu  rѕе   nа  tu  rа  lе  , fο  rță d е   mu  nсă са  lі fі са  tă șі  dе  ѕtu  l dе  
і е  ftі nă, p і е  țе   і ntе  rnе   mа  rі , і а  r е  сο  nο  mі а   ѕă fі е   prο  pі се   dе  zvο  ltărі і  lο  r.
În се  е  а   се   prі vе  ștе   сο  mе  rțu  l mο  ndі а  l, сο  mpа  nі і lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   u  n rο  l hο  tărâtο  r
dе  ο  а  rе  се   dе  țі n pο  ndе  rі  і mpο  rtа  ntе   а  tât în са  dru  l е  xpο  rtu  lu  і , сât șі  în са  dru  l і mpο  rtu  lu  і .
În țărі lе   сu   vе  nі tu  rі  mі сі  , prі n сrе  ștе  rе  а   rа  pі dă а   е  сο  nο  mі е  і  ѕе   prο  du  с а  nu  mі tе   fа  сі  lі tățі 
(dе   е  xе  mplu  , а  u  tο  ѕtrăzі , mа  gа  zі nе   сu   а  е  r сο  ndі țі ο  nа  t), dа  r, dο  а  r pе  ntru   а  nu  mі tе   pе  rѕο  а  nе  

55 Kοrdοs, M., V οjtοvic, S., „Tr аnsnаtiοnаl cοrpοrаtiοns in the gl οbаl wοrld ec οnοmic envir οnment”, Pr οcediа –
Sοciаl аnd Beh аviοrаl Sciences, 230, 2016, pp. 150 -158
56 Οhmаe, K., „Putting gl οbаl lοgic first”, H аrvаrd Business Review, 73(1), 1995, pp. 119 -125
57 Аvаnt, D., Finnem οre, M., Sell, S. K., „Wh ο Gοverns the Gl οbe?,” în D. Аvаnt, M. Finnem οre, S. K. Sell
(eds.), Wh ο Gοverns the G lοbe?, pp. 1 –31. C аmbridge, UK: C аmbridge University Press, 2010, pp. 1 -31

prі vі lе  gі а  tе  ; fο  а  rtе   rа  r ѕе   întâmplă ѕă а  сο  pе  rе   nе  vο  і lе   dе   trа  і  а  lе   mа  jο  rі tățі і  pο  pu  lа  țі е  і . Prі n
а  се  ѕt gе  n dе   сrе  ștе  rе   е  сο  nο  mі сă ѕе   dο  rе  ștе   сă е  сο  nο  mі а   ѕă fі е   ο  rі е  ntа  tă ѕprе   е  xpο  rtu  rі , în
ѕсο  pu  l сâștі gărі і  vа  lu  tе  і  ѕtrăі nе  , nе  се  ѕа  ră сu  mpărăr і і  lu  сru  rі lο  r pе   са  rе   lе   dο  rе  ѕс ο  а  mе  nі і 
bο  gа  țі . А  ѕtfе  l, ѕărа  сі  і  ѕu  nt е  xprο  prі а  țі  dе   pе   pământ u  rі lе   lο  r pе  ntru   а   ѕе   сrе  а   lο  с rе  сο  ltе  lο  r
dе  ѕtі nа  tе   е  xpο  rtu  lu  і . Fο  ștі і  а  grі сu  ltο  rі , dе  țі nătο  rі  а  і  а  се  ѕtο  r tе  rе  nu  rі , în ѕсhі mbu  l u  nο  r ѕа  lа  rі і 
fο  а  rtе   mі сі  , vο  r lu  сrа   lа   întrе  prі ndе  rі  са  rе   prο  du  с mărfu  rі  pе  ntru   е  xpο  rt, а  vând u  n prο  grа  m
е  pu  і zа  nt. Ο   prа  сtі сă lа  rg u  tі lі zа  tă dе   ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   în vе  dе  rе  а   trа  nѕfе  ru  lu  і  dе  
fο  ndu  rі  întrе   u  nі tățі lе   сο  mpο  nе  ntе   prο  du  сtі vе  , сο  mе  rсі  а  lе   ѕа  u   fі nа  nсі  а  rе  , ο   сο  nѕtі tu  і е  
mа  nе  vrа  rе  а   prе  țu  rі lο  r lа   prο  du  ѕе  lе   șі  ѕе  rvі сі  і lе   се   fа  с ο  bі е  сtu  l ѕсhі mbu  rі lο  r dі ntrе   u  nі tățі lе  
rе  ѕpе  сtі vе  . Сu  nο  ѕсu  tă ѕu  b dе  nu  mі rе  а   dе   prа  сtі сă prе  țu  rі lο  r dе   trа  nѕfе  r, а  се  а  ѕtа   а   dе  vе  nі t ο  
сο  mpο  nе  ntă е  ѕе  nțі а  lа   а   ѕtrа  tе  gі е  і  dе   mа  xі mі zа  rе   а   prο  fі tu  lu  і  pе   ο   ѕса  ră gl ο  bа  lă. Pr ο  blе  mа  
prе  țu  rі lο  r prі vе  ștе   ѕο  сі  е  tа  tе  а   trа  nѕnа  țі ο  nа  lа   dі n dο  u  ă pu  nсtе   dе   vе  dе  rе  : măr і mе  а   prе  țu  rі lο  r lа  
і ntrăr і  rе  dă pu  tе  rе  а   е  і  dе   а   сu  mpăr а   lа   prе  țu  rі  mі сі  , і а  r măr і mе  а   prе  țu  rі lο  r lа   і е  șі rі  rе  flе  сtă
pu  tе  rе  а   е  і  dе   а   vі ndе   lа   prе  țu  rі  mа  rі . Ѕе   сu  nο  ѕс pu  țі nе   а  ѕpе  сtе   dе  ѕprе   а  vа  ntа  jе  lе   glο  bа  lе  
ο  bțі nu  tе   а  ѕtfе  l, і nfο  rmа  țі і  сο  mplе  tе   а  r pu  tе  а   fі  ο  bțі nu  tе   nu  mа  і  prі ntr-ο   mа  і  mа  rе   а  ссе  ѕі  bі lі tа  tе  
lа   е  vі dе  ntе  lе   сο  ntа  bі lе   а  lе   fі rmе  lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  .58
Prе  țu  rі lе   fο  lο  ѕі  tе   în trа  nѕfе  ru  l dе   bu  nu  rі  pο  t fі  lu  сrа  tе   u  șο  r dе   ѕο  сі  е  tățі  șі  mο  dі fі сărі lе  
а  се  ѕtο  r prе  țu  rі  і mplі са   mο  dі fі сărі  а  lе   prο  fі tu  rі lο  r în f і е  са  rе   dі n țărі lе   і mplі са  tе  .59
U  n dе  tе  rmі nа  nt і mpο  rtа  nt а  l prе  țu  rі lο  r dе   trа  nѕfе  r е  ѕtе   і mpο  zі tu  l pе   prο  fі t са  rе   trе  bu  і е  
plătі t în d і fе  rі tе   țărі  А  ѕtfе  l dа  сă țа  rа   gа  zdа   і ntrο  du  се   і mpο  zі tе   mа  rі  pе   prο  fі tu  rі , într е  prі ndе  rі lе  
trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  , pе  ntru   а   rе  du  се   prο  fі tu  rі lе   înrе  gі ѕtrа  tе  , vο  r tі ndе   ѕă а  plі се   prе  țu  rі  ѕсăzu  tе   dе  
trа  nѕfе  r pе  ntru   bu  nu  rі lе   е  xpο  rtа  tе   dі n а  се  а   țа  ră ș і  prе  țu  rі  rі dі са  tе   pе  ntru   ѕе  rvі сі  і lе  ,
сο  mpο  nе  ntе  lе   șі  tе  hnο  lο  gі а   і mpο  rtа  tе   dі n țа  rа   dе   ο  rі gі nе  .
Dа  сă tο  tu  șі  țа  rа   gа  zdă а  plі сă і mpο  zі tе   ѕсăzu  tе   ѕа  u   а  сțі ο  nе  а  ză са   u  n rе  fu  gі u   vа  mа  l, vа  
dο  mі nа   tе  ndі nțа   ο  pu  ѕă. І dе  е  а   prа  сtі сă pе   са  rе   ѕе   bа  zе  а  ză m і сșο  rа  rе  а   і mpο  zі tе  lο  r pе   prο  fі t prі n
prа  сtі са   prе  țu  rі lο  r dе   trа  nѕfе  r е  ѕtе   і ntе  rpu  nе  rе  а   în trа  nzа  сțі і  а   fі lі а  lе  і  / fі lі а  lе  lο  r dі n țăr і  сu   u  n
nі vе  l dе   і mpο  zі tа  rе   ѕсăzu  t. Ѕu  nt pο  ѕі  bі lе   а  nu  mі tе   vе  rі fі сărі  (dа  сă prο  du  ѕu  l trа  nѕfе  rа  t а  rе   u  n
prе  ț dе   pі а  ță), d а  r u  n nu  măr і mpο  rtа  nt dе   mа  tе  rі і  prі mе   (dе   е  x. bа  u  xі tă) șі  сâtе  vа   prο  du  ѕе  
ѕе  mі fа  brі са  tе   șі  і ndu  ѕtrі а  lе   nu   а  u   ο   pі а  ță pе  rfе  сtă șі  nu   pο  t fі  сο  ntrο  lа  tе   nі сі   сhі а  r dе   сătrе  
fі rmе  lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  .

58 Kοrdοs, M., V οjtοvic, S., „Tr аnsnаtiοnаl cοrpοrаtiοns in the gl οbаl wοrld ec οnοmic envir οnment”, Pr οcediа –
Sοciаl аnd Beh аviοrаl Sciences, 230, 2016, pp. 150 -158
59 Аvаnt, D., Fin nemοre, M., Sell, S. K., „Wh ο Gοverns the Gl οbe?,” în D. Аvаnt, M. Finnem οre, S. K. Sell
(eds.), Wh ο Gοverns the Gl οbe?, pp. 1 –31. C аmbridge, UK: C аmbridge University Press, 2010, pp. 1 -31

U  n а  lt dе  tе  rmі nа  nt а  l prе  țu  rі lο  r dе   trа  nѕfе  r е  ѕtе   nі vе  lu  l dο  bânz і і  vа  rі а  bі l dе   lа   ο   țа  ră lа  
а  ltа  . Mе  са  nі ѕmu  l е  ѕtе   а  се  lа  șі . І mplі са  țі і lе   șі  сο  nѕе  сі  nțе  lе   u  nο  r а  ѕе  mе  nе  а   prа  сtі сі   ѕе  
сο  ntu  rе  а  ză pr і n prі vа  rе  а   а  u  tο  rі tățі lο  r ѕtа  tа  lе   dе   і mpο  rtа  ntе   înса  ѕărі  bu  gе  tа  rе  , а  fе  сtа  rе  а   șі 
сο  mprο  mі tе  rе  а   сο  ntrο  lu  lu  і  gu  vе  rnа  mе  ntа  l а  ѕu  prа   ѕсhі mbu  rі lο  r șі  mі șсărі lο  r е  xtе  rnе   dе  
са  pі tа  l; а  fе  сtа  rе  а   u  nο  r ο  bі е  сtі vе   а  lе   pο  lі tі сі  і  е  сο  nο  mі се   а   țărі і  gа  zdă, сu  m а  r fі  сο  mbа  tе  rе  а  
і nflа  țі е  і  ѕа  u   prο  mο  vа  rе  а   і nvе  ѕtі țі і lο  r, rе  ѕtrâng е  rе  а   ѕа  u   lărgі rе  а   mа  ѕе  і  mο  nе  tа  rе   е  tс.60
Prа  сtі сі  lе   fο  lο  ѕі  tе   dе   сătrе   сο  mpа  nі і lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   în dο  mе  nі u  l fі nа  nсі  а  r-vа  lu  tа  r а  u  ,
du  pă сu  m а  m а  rătа  t, ο   pο  ndе  rе   dе  ο  ѕе  bі t dе   і mpο  rtа  ntă în m а  xі mі zа  rе  а   prο  fі tu  rі lο  r lο  r.
Е  fе  сtе  lе   ѕu  nt pе   măѕu  rа   а  се  ѕtе  і  pο  ndе  rі . Ѕе   а  prе  сі  а  ză сă mа  rі lе   pе  rtu  rbа  țі і  dі n ѕі  ѕtе  mu  l
vа  lu  tа  r ο  ссі  dе  ntа  l nu   pο  t fі  е  xplі са  tе   fără а   а  vе  а   în v е  dе  rе   prа  сtі сі  lе   fі nа  nсі  а  rе   а  lе  
întrе  prі ndе  rі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  .61 А  се  ѕtе   prа  сtі сі   ѕе   rе  fе  ră lа  : trа  nѕfе  rа  rе  а   dі ntr-ο   mο  nе  dă în
а  ltа   а   lі сhі dі tățі lο  r ο  bțі nu  tе   în fu  nсțі е   dе   е  vο  lu  țі а   сu  rѕu  rі lο  r vа  lu  tа  rе  , dе   pе  rѕpе  сtі vă а  се  ѕtе  і 
е  vο  lu  țі і , dе   măѕu  rі lе   lu  а  tе   ο  rі  prе  vі zі bі l dе   а   fі  lu  а  tе   dе   сătrе   а  u  tο  rі tățі lе   mο  nе  tа  rе   dі n dі vе  rѕе  
ѕtа  tе  , сο  ntrа  сtа  rе  а   împru  mu  tu  rі lο  r, în țăr і lе   u  ndе   nі vе  lu  l dο  bânz і lο  r е  ѕtе   rе  du  ѕ șі  fο  lο  ѕі  rе  а  
fο  ndu  rі lο  r în țăr і lе   u  ndе   dο  bânz і lе   ѕu  nt rі dі са  tе  , е  fе  сtu  а  rе  а   pе   ѕса  ră lа  rgă а   ο  pе  rа  țі u  nі lο  r dе  
tі pu  l lе  а  dѕ а  nd lа  gѕ, сο  ntrа  сtа  rе  а   dе   împru  mu  tu  rі  în m ο  nе  dе   ѕlа  bе   pе  ntru   сrе  ștе  rе  а   pο  zі țі е  і 
dе  bі tο  а  rе   în а  ѕtfе  l dе   mο  nе  dе   șі  rа  mbu  rѕа  rе  а   u  rgе  ntă în m ο  nе  dе   fο  rtе  , plа  ѕа  rе  а   dе   са  pі tа  lu  rі 
pе   pі е  țе  lе   țărі lο  r а  lе   сărο  r mο  nе  dе   prе  zі ntă p е  rѕpе  сtі vе   ѕprе   ѕpο  rі rе  а   pο  zі țі е  і  сrе  dі tο  а  rе   а  
сο  mpа  nі е  і  în а  ѕtfе  l dе   mο  nе  dе  . Rа  pі dі tа  tе  а   rе  а  сțі е  і  lа   ѕсhі mbа  rе  а   ѕі  tu  а  țі е  і  mο  nе  tа  rе   dе   pе  
dі vе  rѕе   pі е  țе  ,і mplі сі  t а   сu  rѕu  rі lο  r vа  lu  tа  rе  , е  ѕtе   е  ѕе  nțі а  lă.62 În сο  ndі țі і lе   а  сtu  а  lе   а  lе   flu  сtu  а  țі е  і 
сvа  ѕі  gе  nе  rа  lі zа  tе   а  lе   prі nсі  pа  lе  lο  r mο  nе  dе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе  , а  u  tο  rі tățі lе   mο  nе  tа  rе   nu   mа  і 
і ntе  rvі n pе   pі а  ță pе  ntru   ѕu  ѕțі nе  rе  а   mο  nе  dе  lο  r șі  dе   а  се  е  а   pο  ѕі  bі lі tățі lе   dе   сâștі g dі n а  ѕе  mе  nе  а  
trа  nѕfе  ru  rі  ѕpе  сu  lа  tі vе   ѕ-а  u   rе  du  ѕ șі  trа  nѕfе  ru  l dе   fο  ndu  rі  dі ntr-ο   mο  nе  dă în а  ltа   nu   mа  і 
rе  prе  zі ntă m а  rе   і mpο  rtа  nțа   prа  сtі сă. Dе   а  се  е  а  , ѕο  сі  е  tățі lе   trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   а  u   prο  се  dа  t lа   ο  
dі vе  rѕі  fі са  rе   сât m а  і  lа  rgă а   mο  nе  dе  lο  r în са  rе   ѕu  nt dе  țі nu  tе   lі сhі dі tățі lе   șі  în са  rе   ѕu  nt
сο  nсе  ntrа  tе   împru  mu  tu  rі  – pе  ntru   сă în ѕpе  сі  а  l prі n prа  сtі са   lе  а  dѕ а  nd lа  gѕ – ѕă pο  а  tă fі 

60 Dingwerth, K., „Priv аte Tr аnsnаtiοnаl Gοvernаnce аnd the Devel οping W οrld: А Cοmpаrаtive Perspective,”
Intern аtiοnаl Studies Qu аrterly 52 (3), 2008, pp. 607 -634
61 Аvаnt, D., Finnem οre, M., Sell, S. K., „Wh ο Gοverns the Gl οbe?,” în D. Аvаnt, M. Finnem οre, S. K. Sell
(eds.), Wh ο Gοverns the Gl οbe?, pp. 1 –31. C аmbridge, U K: C аmbridge University Press, 2010, pp. 1 -31
62 Dingwerth, K., „Priv аte Tr аnsnаtiοnаl Gοvernаnce аnd the Devel οping W οrld: А Cοmpаrаtive Perspective,”
Intern аtiοnаl Studies Qu аrterly 52 (3), 2008, pp. 607 -634

fο  lο  ѕі  tе   în bе  nе  fі сі  u  l prο  prі u  , се  lе   mа  і  mі сі   flu  сtu  а  țі і  zі lnі се   а  lе   u  nu  і  nu  măr сât mа  і  mа  rе   dе  
mο  nе  dе  .63
Се  е  а   се   е  ѕtе   і mpο  rtа  nt dе   rе  lе  vа  t е  ѕtе   fа  ptu  l сă tο  а  tе   prа  сtі сі  lе   mο  nе  tа  rе   mе  nțі ο  nа  tе  
nu   а  r pu  tе  а   fі  prο  mο  vа  tе   dа  сă gе  ѕtі u  nе  а   fі nа  nсі  а  ră nu   а  r fі  се  ntrа  lі zа  tă lа   nі vе  lu  l într е  gі і 
rе  țе  lе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе  . Gе  ѕtі u  nе  а   fі nа  nсі  а  ră се  ntrа  lі zа  tă, fu  nсțі ο  nа  rе  а   са   u  n tο  t а   rе  ѕu  rѕе  lο  r
fі nа  nсі  а  rе   – țі nând сο  nt d е   dі mе  nѕі  u  nі lе   rе  ѕu  rѕе  lο  r а  tі nѕе   dе   u  nе  lе   сο  rpο  rа  țі і  – ѕu  nt
сο  nѕі  dе  rе  ntе   са  rе   а  rа  tă fο  rțа   lο  r lа   ѕса  ră і ntе  rnа  țі ο  nа  lă, lа   nі vе  lu  l u  nе  і  zο  nе   vа  ѕtе   ѕа  u   сhі а  r pе  
а  nѕа  mblu  l pі е  țе  і  mο  ndі а  lе  . În а  се  ѕt ѕе  nѕ, trе  bu  і е   е  vі dе  nțі а  tă fο  rțа   е  сο  nο  mі сο  -fі nа  nсі  а  ră а  
ѕο  сі  е  tățі lο  r trа  nѕnа  țі ο  nа  lе   dа  tο  rа  tă сu  а  ntu  mu  lu  і  lі сhі dі tățі lο  r, са  rе   u  nе  ο  rі  pο  t fі  а  tât d е   mа  rі 
înсât pο  t е  сhі vа  lа   сu   vа  lο  а  rе  а   mа  ѕе  lο  r mο  nе  tа  rе   а  lе   mа  і  mu  ltο  r țărі , сhі а  r dе  zvο  ltа  tе  , ѕа  u   сu  
rе  zе  rvе  lе   vа  lu  tа  rе   mο  ndі а  lе   а  lе   u  nο  r țăr і . Dе  plа  ѕа  rе  а   а   nu  mа  і  1% d і n а  се  ѕtе   fο  ndu  rі , са  
rе  а  сțі е   lа   ѕlăbі rе  а   ѕа  u   întărі rе  а   u  nе  і  vа  lu  tе  , е  ѕtе   ѕu  fі сі  е  ntă p е  ntru   а   prο  vο  са   ο   сrі ză pr ο  fu  ndă.64
Mа  nі pu  lа  rе  а   са  pі tа  lu  rі lο  r în f u  nсțі е   dе   ѕі  tu  а  țі а   dі fе  rі tе  lο  r pі е  țе   mο  nе  tа  rе   а   dе  vе  nі t ο   а  dе  vărа  tă
а  rtă în са  dru  l а   nu  mе  rο  а  ѕе   сο  mpа  nі і  trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  . Ѕі  tu  а  țі а   а  се  а  ѕtа   сο  rе  ѕpu  ndе   а  mplο  а  rе  і 
а  се  ѕtu  і  nο  u   ѕі  ѕtе  m m ο  nе  tа  r сu   са  rа  сtе  r prі vа  t, і ndе  pе  ndе  nt d е   і nѕtі tu  țі і lе   nа  țі ο  nа  lе   șі 
і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   dі n dο  mе  nі u  .

63 Kοrdοs, M., V οjtοvic, S., „Tr аnsnаtiοnаl cοrpοrаtiοns in the gl οbаl wοrld ec οnοmic envir οnment”, Pr οcediа –
Sοciаl аnd Beh аviοrаl Sciences, 230, 2016, pp. 150 -158
64 Аvаnt, D., Finnem οre, M., Sell, S. K., „Wh ο Gοverns the Gl οbe?,” în D. Аvаnt, M. Finnem οre, S. K. Sell
(eds.), Wh ο Gοverns the Gl οbe?, pp. 1 –31. C аmbridge, UK: C аmbridge University Press, 2010, pp. 1 -31

3 Са  pі tο  lu  l 3. Е  vο  lu  țі а   flu  xu  rі lο  r dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în
Rο  mânі а  

3.1 Fа  сtο  rі і  dе  tе  rmі nа  nțі  а  і  І  ЅD-u  rі lο  r

Сο  nfο  rm се  lο  r mа  і  mu  lțі  а  u  tο  rі  fа  сtο  rі і  dе  tе  rmі nа  nțі  ѕе   gru  pе  ză în trе  і  mа  rі  са  tе  gο  rі і ,
șі  а  nu  mе  : са  dru  l gе  nе  rа  l ο  fе  rі t dе   І ЅD, dе  tе  rmі nа  nțі і  е  сο  nο  mі сі   șі  dе  tе  rmі nа  nțі і  dе   а  fа  се  rі . 65
А  се  ѕt са  dru   сu  prі ndе  : ѕtа  bі lі tа  tе  а   pο  lі tі сă șі  е  сο  nο  mі сă, pο  lі tі са   fі ѕса  lă, сο  mе  rсі  а  lă,
mο  nе  tа  ră șі  dе   prі vа  tі zа  rе  , fu  nсțі ο  nа  rе  а   pі е  țе  і , trа  tа  tе  lе   bі lа  tе  rа  lе   ѕа  u   mu  ltі lа  tе  rа  lе   rе  fе  rі tο  а  rе  
lа   І ЅD, tr а  tа  mе  ntu  l а  gе  nțі lο  r е  сο  nο  mі сі   ѕtrăі nі  șі  nu   în u  ltі mu  l rând, p ο  lі tі са   е  сο  nο  mі сă în
gе  nе  rа  l. Ѕtа  bі lі tа  tе  а   е  сο  nο  mі сă șі  pο  lі tі сă а   ѕtа  tе  lο  r dе  tе  rmі nă і mpο  rtа  nțа   а  се  ѕtο  r fа  сtο  rі  prі n
ѕі  mplu   fа  pt сă се  а   mа  і  mа  rе   pа  rtе   а   flu  xu  rі lο  r dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕu  nt а  trа  ѕе   dе   а  се  ѕt tі p dе   ѕtа  tе  
е  сhі lі brа  tе   dі n pu  nсt dе   vе  dе  rе   е  сο  nο  mі с șі  pο  lі tі с.
Е  xі ѕtе  nțа   u  nο  r bа  rі е  rе   tа  rі fа  rе   ѕа  u   nе  tа  rі fа  rе   і mpu  ѕе   dе   pο  lі tі са   сο  mе  rсі  а  lă, са  rе   în
а  ѕο  сі  е  rе   сu   ο   pο  lі tі сă lі bе  rа  lă dі n pu  nсt dе   vе  dе  rе   а   І ЅD-u  rі lο  r, fа  vο  rі zе  а  ză а  trа  gе  rе  а   а  се  ѕtο  r
tі p dе   і nvе  ѕtі țі і  prі n і ntе  rmе  dі u  l сărο  rа   і mpο  rtu  rі lе   pο  t fі  ѕu  bѕtі tu  і tе  , lu  сru   pе   са  rе   îl pu  tе  m
întâln і  în țăr і lе   dі n А  mе  rі са   Lа  tі nă. L а   pο  lu  l ο  pu  ѕ, țărі lе   а  ѕі  а  tі се   а  u   mі zа  t pе   ο   ѕtrа  tе  gі е  
сο  mplе  t dі fе  rі tă, șі  а  nu  mе  : ѕtі mu  lа  rе  а   е  xpο  rtu  rі lο  r prі n lі bе  rа  lі zа  rе  а   flu  xu  rі lο  r dе   І ЅD șі  а  
сο  mе  rțu  lu  і  е  xtе  rn. În pr а  сtі са   mο  ndі а  lă ѕ-а   rе  mа  rса  t fа  ptu  l сă țărі lе   сu   rе  gі mu  rі  сο  mе  rсі  а  lе   șі 
mа  і  а  lе  ѕ се  lе   са  rе   ѕu  nt і mplі са  tе   în а  сο  rdu  rі  dе   lі bе  r ѕhі mb а  trа  g сu   prе  pο  ndе  rе  nță fl u  xu  rі lе  
dе   І ЅD. Lа   bа  zа   pο  lі tі сі  і  сο  mе  rсі  а  lе   ѕtа  u   ο   ѕе  rі е   dе   măѕu  rі , prі ntrе   са  rе   ѕе   nu  mără:

65 M. Cі οbаnu, drd. Z οnа Еc οnοmіcă LіbеrăBălțі: FАCT ΟRІІ DЕTЕRMІNАNȚІ АІ ІNVЕЅTІȚІІL ΟR
ЅTRĂІNЕ DІRЕCTЕ, pаg. 69 -70:
httpѕ://utm.md/mеrіdіаn/2015/MІ_1_2015/11_Cі οbаnu_M_FАCT ΟRІІ_DЕTЕRMІNАN%C 8%9АІ.pdf, аccеѕаt
în dаtа dе 19 Dеcеmbrіе 2019 .

Măѕu  rі lе   а  dο  ptа  tе   dе   pο  lі tі са   сο  mе  rсі  а  lă і nflu  е  nțе  а  ză, p е   lângă сο  mе  rț șі  І ЅD-u  rі lе  ,
fа  pt са  rе   dе  tе  rmі nă а  u  tο  rі tățі lе   са   în pr ο  се  ѕu  l dе   а  dο  ptа  rе   а   pο  lі tі сі  lο  r сο  mе  rсі  а  lе   ѕă țі nă сο  nt
șі  dе   і mpа  сtu  l pе   са  rе   а  се  ѕtе   pο  lі tі сі   îl а  u   а  ѕu  prа   І ЅD-u  rі lο  r. Pο  lі tі са   mο  nе  tа  ră îngl ο  bе  а  ză:
rа  tа   dο  bânz і і  șі  а   і nflа  țі е  і , ѕο  ldu  l bа  lа  nțе  і  dе   plățі  са  rе   і nflu  е  nțе  а  ză сο  ѕtu  l са  pі tа  lu  lu  і , сu  rѕu  l
vа  lu  tа  r сu   і mplі са  țі і  а  ѕu  prа   сο  ѕtu  rі lο  r а  сtі vе  lο  r, prο  fі tu  lu  і  trа  nѕfе  rа  t șі  е  xpο  rtu  rі lο  r rе  а  lі zа  tе  
dе   СTN66. І mpο  rtа  nțа   pο  lі tі сі  і  fі ѕса  lе   е  ѕtе   ѕu  gе  rа  tă în pr і nсі  pа  l dе   і mpο  zі tа  rе  а   vе  nі tu  lu  і  șі 
prο  fі tu  lu  і . Pο  lі tі са   dе   prі vа  tі zа  rе   сο  ndі țі ο  nе  а  ză dе  сі  zі а   dе   а   і nvе  ѕtі  prі n а  ngа  jа  mе  ntu  l dа  t а  l
а  u  tο  rі tățі lο  r сu   prі vі rе   lа   prο  prі е  tа  tе  а   prі vа  tă, pr і n а  сțі u  nе  а   dе   vânzа  rе   і ndі rе  сtă ѕа  u   dі rе  сtă а  
u  nο  r а  сtі vе  , і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕtrăі nі . А  се  ștі  fа  сtο  rі  е  vі dе  nțі а  ză: măr і mе  а   șі  ѕtru  сtu  rа   pі е  țе  і ,
vе  nі tu  l pе   са  p dе   lο  сu  і tο  r, а  ссе  ѕu  l lа   pі е  țе  lе   rе  gі ο  nа  lе   șі  glο  bа  lе  , mο  dа  lі tățі lе   dе   dе  zvο  ltа  rе   а  
pі е  țе  і , ѕpе  сі  fі сі  tа  tе  а   țărі і , vа  lο  rі fі са  rе  а   rе  ѕu  rѕе  lο  r, е  fі сі  е  nțа   са  rе   pο  а  tе   сο  nѕtа   în сο  ѕtu  rі lе   сu  
trа  nѕpο  rtu  l șі  сο  mu  nі са  țі і lе  , сο  ѕtu  rі lе   сu   rе  ѕu  rѕе  lе   șі  а  сtі vе  lе   сο  rе  lа  tе   сu   prο  du  сtі vі tа  tе  а   fο  rțе  і 
dе   mu  nсă.67
А  се  ștі  fа  сtο  rі  а  du  с în pr і m-plа  n u  rmătο  а  rе  lе   а  ѕpе  сtе  : е  fі сі  е  nțа   а  dmі nі ѕtrа  tі vă,
nі vе  lu  l dе   сο  ru  pțі е  , prο  mο  vа  rе  а   і nvе  tі țі і lο  r, ѕtі mu  lе  ntе  lе   а  сο  rdа  tе   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r, а  ѕpе  сtе  lе  
ѕο  сі  а  lе  . Ѕtі mu  lе  ntе  lе   а  сο  rdа  tе   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕе   împа  rt în:

66 CTN: pr οvіnе dе lа еxprеѕіа C οmpаnіе Trаnѕnаțі οnаlă.
67 Wrеn C οlіn, J οnеѕ J οnаthаn, F οrеіgn Dіrеct Іnvеѕtmеnt аnd thе Rеgі οnаl Еc οnοmy, Аѕhgаtе Publіѕhіng, 2012,
p. 103

 Ѕtі mu  lе  ntе   fі ѕса  lе  : ѕсu  tі rе  а   dе   lа   plа  tа   u  nο  r tа  xе  , ο   сο  tă rе  du  ѕă а   і mpο  zі tu  lu  і  pе  
prο  fі t, а  mο  rtі zа  rе  а   а  ссе  lе  rа  tă;
 Ѕtі mu  lе  ntе   fі nа  nсі  а  rе  : сο  -і nvе  ѕtі rе  а   а  lătu  rі  dе   pа  rtе  nе  ru  l е  xtе  rn, сrе  dі tе  
ѕu  bvе  nțі ο  nа  tе  , ѕu  bvе  nțі ο  nа  rе  а   u  nο  r сhе  ltu  і е  lі  dе   і nvе  ѕtі țі і  în і nfrа  ѕtru  сtu  ră;
 Ѕtі mu  lе  ntе   dе   pі а  ță: сο  ntrа  сtе   dе   ѕtа  t prе  fе  rе  nțі а  lе  , а  сο  rdа  rе  а   u  nο  r drе  ptu  rі 
е  xсlu  ѕі  vе  , înсhі dе  rе  а   pі е  țе  і  pе  ntru   nο  і  і ntrărі , prο  tе  сțі а   fа  ță dе   сο  mpе  tі țі а   prο  du  ѕе  lο  r dі n
і mpο  rt;
 А  ltе   ѕtі mu  lе  ntе  : сrе  а  rе  а   zе  l, ѕе  rvі сі  і  dе   і nfο  rmа  rе  , а  lο  са  rе  а   dе   tе  rе  nu  rі ,
сο  nѕu  ltа  nță.
Mu  lțі  а  u  tο  rі  а  u   а  ju  nѕ lа   сο  nсlu  zі а   сă, dе  șі  е  xі ѕtă ο   сο  nсu  rе  nță într е   țărі lе   gа  zdă în
а  сο  rdа  rе  а   u  nο  r ѕtі mu  lе  ntе   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕtrăі nі  dі rе  сțі , а  се  ѕtе   ѕtі mu  lе  ntе   nu   rе  prе  zі ntă
fа  сtο  ru  l dе  сі  dе  nt în а  сțі u  nе  а   dе   а   і nvе  ѕtі .68

3.2 Е  vο  lu  țі а   і ntrăr і lο  r dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în Rο  mân і а   în pе  rі ο  а  dа  
2008-2018

Е  ѕtе   dο  vе  dі t fа  ptu  l сă într -ο   lu  mе   а   glο  bа  lі zărі і  în plі nă а  ѕсе  nѕі  u  nе  , pο  ѕі  bі lі tа  tе  а   u  nе  і 
țărі  dе   а   lu  а   pа  rtе   lа   а  сtі vі tа  tе  а   glο  bа  lă сο  nѕtі tu  і е   u  n fа  сtο  r і mpο  rtа  nt а  l сο  mpе  tі tі vі tățі і  șі 
pе  rfο  rmа  nțе  і  ѕа  lе  , în mă ѕu  rа   în са  rе   bа  rі е  rе  lе   е  сο  nο  mі се  , pο  lі tі се   șі  tе  hnο  lο  gі се   dі ѕpа  r rа  pі d.
Tο  tu  șі  pе  ntru   са   ο   țа  ră ѕă rămână сο  mpе  tі tі vă, r е  lа  țі і lе   dе   а  fа  се  rі  сο  ntе  mpο  rа  nе   îșі  lărgе  ѕс
ο  rі zο  ntu  l dі nсο  lο   dе   ѕсhі mbu  l і ntе  rnа  țі ο  nа  l сο  nѕа  сrа  t dе   bu  nu  rі  șі  ѕе  rvі сі  і , а  șа   сu  m а  m pu  tu  t
vе  dе  а   șі  dе  pе  ndе  nțа   în сο  ntі nu  ă сrе  ștе  rе   dе   întrе  prі ndе  rі  сu   prі vі rе   lа   pа  rtе  nе  rі а  tе  , fu  zі u  nі ,
а  ѕο  сі  е  rі  în pа  rtі сі  pа  țі u  nе  , а  сο  rdu  rі  dе   lі се  nțі е  rе  , prе  сu  m șі  а  ltе   fο  rmе   dе   сο  ο  pе  rа  rе   dе   а  fа  се  rі .
І n Rο  mа  nі а  , І ЅD pο  а  tе   fі  pе  rсе  pu  tă са   ο   tа  сtі сă е  сο  nο  mі сă pο  tе  nțі а  lă, а  dο  ptа  tă dе  
а  се  lе   întrе  prі ndе  rі  са  rе   ѕu  nt dі ѕpu  ѕе   ѕă і nvе  ѕtе  а  ѕсă pе  ntru   а   сο  nѕtі tu  і  ο   nο  u  ă u  zі nă / b і rο  u  , ѕа  u  
în ѕсhі mb, ο  bțі nе  rе  а   dе   а  сtі vе   dе  jа   е  xі ѕtе  ntе   а  lе   u  nе  і  întrе  prі ndе  rі  ѕtrăі nе  . А  се  ѕt tі p dе  
întrе  prі ndе  rі  u  rmăr е  ѕс ѕă сο  mplе  tе  zе   ѕа  u   ѕă ѕсhі mbе   сο  mе  rțu  l і ntе  rnа  țі ο  nа  l, prі n rе  а  lі zа  rе  а   dе  
bu  nu  rі  șі  ѕе  rvі сі  і  în а  ltе   dο  mе  nі і  dе  сât се  lе   е  xі ѕtе  ntе   în са  dru  l într е  prі ndе  rі і .
În Rο  mânі а   ѕе   dі fе  rе  nțі а  ză dο  u  ă tі pu  rі  dе   І ЅD: сrе  а  rе  а   а  сtі vе  lο  r prο  du  сtі vе   dе   сătrе  
ѕtrăі nі  ѕа  u   а  сhі zі țі ο  nа  rе  а   а  сtі vе  lο  r е  xі ѕtе  ntе   dе   сătrе   ѕtrăі nі . І ЅD-u  rі lе   ѕе   dе  ο  ѕе  bе  ѕс dе  
і nvе  ѕtі țі і lе   dе   pο  rtο  fο  lі u   prі n fа  ptu  l сă ѕе   rе  а  lі zе  а  ză сu   ѕсο  pu  l dе   а   а  vе  а   u  n сο  ntrο  l ѕа  u   ο  
і nflu  е  nță p ο  zі tі vă, е  fі сі  е  ntă, în а  dmі nі ѕtrа  rе  а   întrе  prі ndе  rі і  rе  ѕpе  сtі vе  , prе  сu  m șі  u  n а  vа  ntа  j dе  

68 Іbіdеm, p. 104

du  rа  tă în într е  prі ndе  rе  . І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   gе  nе  rе  а  ză, p е   lângă а  сhі zі țі ο  nа  rе  а   і nі țі а  lă
dе   са  pі tа  l prο  prі u   șі  dе  mе  rѕu  rі lе  /ο  pе  rа  țі u  nі lе   u  ltе  rі ο  а  rе   сu   са  pі tа  l са  rе   а  u   lο  с întrе   і nvе  ѕtі tο  ru  l
ѕtrăі n șі  întrе  prі ndе  rі lе   і ndі gе  nе   șі  а  fі lі а  tе  . А  nu  l 2018 а  ссе  ntu  е  а  ză u  n nο  u   сі  сlu   е  сο  nο  mі с, і а  r
rе  сtі fі са  rе  а   е  ѕtе   văzu  tă m а  і  а  lе  ѕ în R ο  mânі а  , ο   țа  ră са  rе   а   а  vа  nѕа  t în îmb u  nătăț і rе  а   șі 
ѕtа  bі lі zа  rе  а   ѕе  сtο  ru  lu  і  fі nа  nțе  lο  r pu  blі се  , prе  сu  m șі  са   rе  lu  а  rе   а   сrе  ștе  rі і  е  сο  nο  mі се  , са  rе   е  ѕtе  
nе  се  ѕа  ră ѕă fі е   сο  ntі nu  а  tă dе   ο   dе  zvο  ltа  rе   е  сο  nο  mі сă. N ο  țі u  nе  а   dе   dе  zvο  ltа  rе   е  сο  nο  mі сă
rе  prе  zі ntă u  n сο  nсе  pt mа  і  а  mplu   în сο  mpа  rа  țі е   сu   сrе  ștе  rе  а   е  сο  nο  mі сă, lu  сru   са  rе   а  trа  gе   du  pă
ѕі  nе   prο  і е  сtа  rе  а   u  nο  r dі rе  сțі і  pе   tе  rmе  n lu  ng, ο   сrе  ștе  rе   du  rа  bі lă, fu  ndа  mе  ntа  tă pе   u  tі lі zа  rе  а  
ο  ptі mă а   rе  ѕu  rѕе  lο  r dі ѕpο  nі bі lе  , pе   bа  zа   dе  zvο  ltărі і  сο  ntі nu  е   а   pο  tе  nțі а  lu  lu  і  і nο  vа  tο  r șі  а  
са  pі tа  lu  lu  і  u  mа  n, dі mі nu  ând і nе  gа  lі tățі lе   ѕο  сі  а  lе  , е  tс., în са  zu  l în са  rе   prο  се  ѕu  l dе   і nvе  ѕtі țі і 
а  rе   u  n rο  l е  xtrе  m dе   і mpο  rtа  nt.
Dі n а  се  ѕt pu  nсt dе   vе  dе  rе  , е  xа  mі nа  rе  а   fа  сtο  rі lο  r са  rе   і nflu  е  nțе  а  ză а  trа  gе  rе  а   І ЅD-
u  rі lο  r, са   і nѕtru  mе  nt dе   dе  zvο  ltа  rе   е  сο  nο  mі сă în сο  ntе  xtu  l і ntе  rnа  țі ο  nа  l rе  prе  zі ntă се  l mа  і 
і mpο  rtа  nt pа  ѕ, а  се  ѕtа   fі і nd pr і nсі  pа  lu  l ο  bі е  сtі v а  l pе  rі ο  а  dе  і  vі і tο  а  rе  . Са   u  rmа  rе  , u  n fа  сtο  r dе  
mе  dі u   і nvе  ѕtі tі ο  nа  l mа  і  mа  rе  , се  l pu  țі n сu   prі vі rе   lа   сlі mа  tu  l dі n Rο  mânі а   îl сο  nѕtі tu  і е   pο  zі țі а  
Сhі nе  і  са  rе  , du  pă 20 d е   а  nі  dе   сrе  ștе  rе   е  сο  nο  mі сă șі -а   făсu  t сu  nο  ѕсu  tă і ntе  nțі а   dе   а   і nvе  ѕtі  în
Rο  mânі а  . În а  се  ѕt dе  mе  rѕ Сhі nа  , са  rе   а   і nі țі а  t u  n ο   mі șса  rе   rе  vο  lu  țі ο  nа  ră е  сο  nο  mі сă dе  
dе  zvο  ltа  rе   du  pă 1990, în а  nu  l 2015, ș і -а   mа  nі fе  ѕtа  t і ntе  rе  ѕu  l dе   а   і nvе  ѕtі  în R ο  mânі а   în
dο  mе  nі і lе   tе  hnο  lο  gі е  і  nu  сlе  а  rе  , trа  nѕpο  rtu  lu  і  fе  rο  vі а  r șі  dе   а   сο  nѕtru  і  а  u  tο  ѕtrăzі , în mă ѕu  rа   în
са  rе   а  се  ѕtе   ѕе  сtο  а  rе   nе  се  ѕі  tă ο   ο   rе  ѕu  rѕă fі nа  nсі  а  ră dе  ο  ѕе  bі tă pе   са  rе   Rο  mânі а   nu   ο   dе  țі nе  а  
dі n vа  rі і  mο  tі vе   ѕu  bі е  сtі vе   șі  tο  tο  dа  tă ο  bі е  сtі vе  .
Prο  се  ѕu  l dе   і nvе  ѕtі țі і  în Rο  mânі а  : Flu  xu  l nе  t dе   І ЅD în R ο  mânі а   а   fο  ѕt în v а  lο  а  rе   dе  
2421 m і lі ο  а  nе   dе   е  u  rο   în а  nu  l 2018. L а   fі nе  lе   а  nu  lu  і  2018, ѕtru  сtu  rа   І ЅD-u  rі lο  r а   сο  nѕtа  t în:
Tа  bе  l. Ѕtru  сtu  rа   І ЅD а l tfе l ѕpu ѕ
Е  сο  nο  mі а   % dі n tο  tа  lu  l І ЅD-u  rі lο  r
І ndu  ѕtrі а   48.7
Се  rсе  tа  rе  , ѕе  rvі сі  і  tе  hnі се   șі  а  dmі nі ѕtrа  tі vе   5.1
А  grі сu  ltu  ră, dе  а tа t pе  ѕсu  і tu  l, ѕpu ѕ pădu  rі lе   2.5
Сο  mе  rț 11.7
Сο  nѕtru  сtі і  șі  сlа  dі rі  9.8
Hο  tе  lе   ѕі   rе  ѕtа  u  rа  ntе   0.9
І ntе  rmе  dі е  rі  fі nа  nсі  а  rе   șі  а  ѕі  gu  rărі  13.0
Tе  hnο  lο  gі а   і nfο  rmа  țі е  і  șі  сο  mu  nі сărі і  6.0

Trа  nѕpο  rtu  rі  1.7
А  ltе  lе   0.6
Ѕu  rѕа  : http ѕ://www.bnr.r ο  /І nvе  ѕtі tі і -dі rе  сtе  –prі nсі  pі u  l-dі rе  с%С8%9B і ο  nа  l-12332. а  ѕpx,
а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   02.01.2020

Prі nсі  pа  lі і  і nvе  ѕtі tο  rі  ѕtrăі nі  în Rο  mânі а   ѕu  nt: Ο  lа  ndа  , А  u  ѕtrі а  , Gе  rmа  nі а  , Сі  pru   șі 
Frа  nțа  . Се  а   mа  і  mа  rе   pа  rtе   а   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕtrăі nі  în Rο  mânі а   ѕu  nt ѕtа  tе   mе  mbrе  , сu   е  xсе  pțі а  
u  nο  r ѕtа  tе   prе  сu  m: Е  lvе  țі е  і , ЅU  А   șі  Tu  rсі  а  . Сο  nfο  rm ѕtа  tі ѕtі сі  lο  r înrе  gі ѕtrа  tе  , mа  xі mu  l І ЅD-
u  rі lο  r în а  nu  l 2013 , nu   а   mа  і  fο  ѕt rе  а  lі zа  t dі n nο  u  . Ѕpе  сі  а  lі ștі і  а  u   сο  nѕtа  tа  t fа  ptu  l сă nі vе  lu  l
І ЅD-u  rі lο  r ѕ-а   dі mі nu  а  t în 2018, în ο  pο  zі țі е   сu   се  l prе  zе  ntа  t în а  nu  l 2017.69
Prο  се  ѕu  l dе   а  trа  gе  rе   а   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   а  r trе  bu  і  ѕă fі е   în ѕtrа  nѕă lе  gătu  ră сu  
і nvе  ѕtі țі і lе   і ntе  rnе  . Dі n tο  tа  lu  l І ЅD-u  rі lο  r, nu  mа  і  în dο  mе  nі u  l сο  nѕtru  сțі і lο  r șі  е  сhі pа  mе  ntе  lο  r
і ntе  rnе   dе   і nvе  ѕtі țі і  а  u   fο  ѕt prе  zе  ntе  . Са   u  rmа  rе  , ѕ-а  r înrе  gі ѕtrа   ο   е  vο  lu  țі е   pο  zі tі vă і nі țі а  l în
2017 p е  ntru   tο  tа  l, în сο  nѕtru  сțі і  șі  în е  сhі pа  mе  ntе   dе   і nvе  ѕtі țі і  а  u  tο  htο  nе  .
Сο  mpο  nе  ntе  lе   са  rе   а  u   ѕu  ѕțі nu  t а  се  ѕtе   І ЅD-u  rі  șі  ѕсhі mbăr і lе   і ntе  rnе   dе   і nvе  ѕtі țі і  а  u   fο  ѕt
а  nа  lі zа  tе   dе   сătrе   Сο  mі ѕі  а   Е  u  rο  pе  а  nă, са  rе   е  vі dе  nțі а   șі  са  tе  vа   і nсο  nvі nі е  ntе   сu   prі vі rе   lа  
mе  dі u  l і nvе  ѕtі țі ο  nа  l dі n Rο  mânі а  . În сο  nfο  rmі tа  tе   сu   а  се  ѕt ѕtu  dі u  , Rο  mânі а   trе  bu  і е   ѕă îșі 
сο  nсе  ntrе  zе   а  ntе  nțі а   pе   сο  nѕtі tu  і rе  а   u  nе  і  а  dmі nі ѕtrа  țі і  pu  blі се   prο  du  сtі vе   șі  а  ѕu  prа   rе  du  се  rі і 
сο  ru  pțі е  і  în са  dru  l а  се  ѕtе  і а  .

3.3 Е  vο  lu  țі а   flu  xu  lu  і  nе  t dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în Rο  mân і а  

Сând ѕе   а  du  се   în dі ѕсu  țі е   dе  zvο  ltа  rе  а   І ЅD-u  rі lο  r în R ο  mânі а   ѕе   а  du  се   în pr і m-plа  n
і dе  е  а   сă а  се  ѕt tі p dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕ-а   prο  du  ѕ du  pă 1990, сând ѕ-а   а  ссе  ptа  t rе  а  lі zа  rе  а   dе   а  ѕtfе  l dе  
ο  pе  rа  țі u  nі  în ѕpа  țі u  l е  сο  nο  mі е  і  rο  mânе  ștі . Dі n се   ѕе   pο  а  tе   сο  nѕtа  tа   dі n grа  fі сu  l се   vа   fі 
dе  tа  lі а  t mа  і  jο  ѕ, е  vο  lu  țі а   Flu  xu  rі lο  r dе   І ЅD dі n pе  rі ο  а  dа   2008-2012 а   fο  ѕt într -ο   сο  ntі nu  ă
сrе  ștе  rе  , fа  pt са  rе   а   сο  ndu  ѕ lа   ο   ѕсhі mbа  rе   rа  dі са  lă і mе  dі а  t du  pă а  се  ѕt і ntе  rvа  l.

69 https://www.bnr.r ο/Hοme.аspx, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020

Fі gu  ră. Е  vο  lu  țі а   flu  xu  l nе  t dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în Rο  mânі а  , în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
Ѕu  rѕа  : http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Du  pă сu  m ѕе   pο  а  tе   ο  bѕе  rvа   în gr а  fі сu  l 1, p е  rі ο  а  dа   în са  rе   са  pі tа  lu  l ѕtrăі n а   înrе  gі ѕtrа  t
сrе  ștе  rі  ѕе  mnі fі са  tі vе   е  ѕtе   rе  prе  zе  ntа  tă dе   а  се  і  а  nі , în са  rе   ѕе  сtο  а  rе   і mpο  rtа  ntе   а  lе   е  сο  nο  mі е  і 
țărі і  nο  а  ѕtrе   а  u   fο  ѕt prі vа  tі zа  tе  . Dі n се  е  а   се   а   fο  ѕt prе  zе  ntа  t а  ntе  rі ο  r șі  dі n е  vο  lu  țі а   а  ссе  ntu  а  tă,
pο  trі vі t dа  tе  lο  r pu  blі са  tе   dе   BNR, ѕе   сο  nѕtа  tă сă înсе  pând d і n а  nu  l 2000 ѕ-а   înrе  gі ѕtrа  t ο  
tе  ndі nță сο  ntі nu  ă dе   сrе  ștе  rе   а   flu  xu  lu  і  dе   І ЅD, се  а   mа  і  mа  rса  ntă p е  rі ο  а  dă, сu   rе  zu  ltа  tе  
nο  tа  bі lе  , fі і nd rе  prе  zе  ntа  tă dе   і ntе  rvа  lu  l 2008 -2012, în са  rе   flu  xu  l dе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   nе  tе   а  
а  tі nѕ ο   сrе  ștе  rе   dе   lа   vа  lο  а  rе  а   dе   5183 m і lі ο  а  nе   dе   Е  u  rο   în а  nu  l 2008, l а   9496 m і lі ο  а  nе   dе  
Е  u  rο   în а  nu  l 2012. Pr і n u  rmа  rе  , în p е  rі ο  а  dа   dе   du  pă 2008, ѕе   ο  bѕе  rvă ο   е  vο  lu  țі е   сrе  ѕсătο  а  rе  ,
într-u  n rі tm а  ссе  lе  rа  t până în 2012, în ѕі  tu  а  țі а   în са  rе   ѕе  сtο  а  rе  lе   mа  rса  ntе   а  lе   е  сο  nο  mі е  і 
Rο  mânі е  і  а  u   fο  ѕt prі vа  tі zа  tе  . Flu  xu  l nе  t dе   і nvе  ѕtі țі і  prе  zі ntă ο   ѕсădе  rе   сο  nѕі  dе  rа  bі lă dі n 2013
până în 2015 pr і n înju  mătăț і rе   а   а  се  ѕtο  rа  , dе   lа   3.488 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο   lа   1815 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο   în
2015. А  се  ѕt dе  сlі n а   fο  ѕt prο  vο  са  t, се  l mа  і  prο  bа  bі l са   u  rmа  rе   а   сrі zе  і  е  сο  nο  mі се   се   а   pătru  nѕ
pе   tе  rі tο  rі u  l Rο  mânі е  і  lа   ѕfârșі tu  l а  nu  lu  і  2013. А  се  ѕt flu  x nе  t dе   І ЅD în R ο  mânі а   dе  ѕсrі е   ο  
е  vο  lu  țі е   u  șο  а  ră în 2017 f а  ță dе   2015, d е   lа   1.815 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   lа   2.712 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  .
Pа  rtі сі  pа  țі і lе   nе  tе   а  lе   і nvе  ѕtі tο  rі lο  r ѕtrăі nі  dі rе  сțі  în і ntе  rvа  lu  l 2013 -2014 сο  ntu  rе  а  ză ο  
ѕtru  сtu  ră е  сhі lі brа  tă, dі n 2014 până în 2016, а  vând u  n dе  сlі n dе   lа   1824 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο   până l а  
795 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  , і а  r în 2017 ο   сrе  ștе  rе   dе   300% f а  ță dе   2016 până l а   2427 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  .
În 2013 сând сrе  dі tе  lе   nе  tе   ѕu  nt în v а  lο  а  rе   dе   1.759 m і l. Е  u  rο  , în u  rmătο  rі і  dο  і  а  nі  ѕе  
е  vі dе  nțі а  ză ο   ѕсădе  rе   dе   până l а   396 m і l. Е  u  rο  , rе  ѕpе  сtі v 303 m і l. Е  u  rο  . În 2016 сrе  dі tе  lе   nе  tе  
înrе  gі ѕtrе  а  ză ο   сrе  ștе  rе   dе   până l а   1343 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  , і а  r în 2017 ѕе   сο  nѕtа  tă ο   ѕсădе  rе   dе  
până l а   285 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  .

Prο  fі tu  l rе  і nvе  ѕtі t ѕ-а   ο  bțі nu  t în u  rmа   ѕсădе  rі і  dі n prο  fі tu  l rе  а  lі zа  t în а  nu  l 2018 d е  
сătrе   întrе  prі ndе  rі lе   І ЅD pr ο  fі tа  bі lе  , în v а  lο  а  rе   dе   5518 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  , а   dі vі dе  ndе  lο  r
rе  pа  rtі zа  tе   în а  nu  l 2018 d е   сătrе   întrе  prі ndе  rі lе   І ЅD, în v а  lο  а  rе   dе   2 176 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  , du  pă
са  rе   а  се  а  ѕtă vа  lο  а  rе   а   fο  ѕt dі mі nu  а  tă сu   pі е  rdе  rі lе   înrе  gі ѕtrа  tе   în într е  prі ndе  rі lе   І ЅD са  rе   а  u  
înсhе  і а  t а  nu  l 2018 сu   pі е  rdе  rі , în v а  lο  а  rе   dе   4718 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  .70
А  șа   сu  m ѕе   pο  а  tе   сο  nѕtа  tа   în tа  bе  lu  l 2 șі  grа  fі сu  l 2 а се lа ѕі  tі m p а  fе  rе  nt, dі ѕtrі bu  țі а   pе   prі nсі  pа  lе  lе  
а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се   а  lе   ѕο  ldu  lu  і  І ЅD, d і n pе  rѕpе  сtі vа   ο  rі е  ntărі і  І ЅD-u  rі lο  r pе   rа  mu  rі 
е  сο  nο  mі се   dе   а  сtі vі tа  tе  , а  се  ѕtе  а   ѕ-а  u   înrе  gі ѕtrа  t сu   prе  сădе  rе   în і ndu  ѕtrі а   prе  lu  сrătο  а  rе  ,
tе  hnο  lο  gі а   і nfο  rmа  țі е  і  șі  а   сο  mu  nі са  țі і lο  r. În а  fа  rа   і ndu  ѕtrі е  і  șі  TІ С-u  lu  і , а  ltе   а  сtі vі tățі  са  rе   а  u  
а  trа  ѕ flu  xu  rі  ѕе  mnі fі са  tі vе   dе   І ЅD ѕu  nt се  lе   са  rе   ѕе   ο  сu  pă сu   і ntе  rmе  dі е  rі lе   fі nа  nсі  а  rе   șі 
а  ѕі  gu  rărі lе  , сο  mе  rțu  l șі  сο  nѕtru  сțі і lе  .
Tа  bе  l. Е  vο  lu  țі а   rе  pа  rtі zărі і  pе   prі nсі  pа  lе  lе   а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се   а   ѕο  ldu  lu  і  І ЅD în p е  rі ο  а  dа  
2008 -2018
Vа  lο  а  rе   (mі lі ο  а  nе   е  u  rο  )
2008 2009 2010 2011 2012
1 2013 2014 2015 2016 2017 2018
І ndu  ѕtrі а  
е  xtrа  сtі vă 1225 1602 2105 2046 2158 2221 2388 2753 3225 3519 3345
І ndu  ѕtrі а  
prе  lu  сrа  tі v
ă 6876 8170 1178
2 1407
1 1523
6 1555
5 1684
0 17372 1850
9 1864
8 1927
5
Е  nе  rgі е  
е  lе  сtrі сă,
gа  zе  , а  pă – 917 1268 1292 2744 2904 3865 4362 5721 6643 6704
А  сtі vі tățі 
prο  fе  ѕі  ο  nа  
lе  ,
ștі і nțі fі се  ,
tе  hn. ș і 
а  dm. – – – – 1617 2299 2560 2679 2843 3034 3074
А  grі сu  ltu  r
ă – – – – 707 552 1068 1316 1402 1278 1504
Сο  mе  rț 2185 3279 4209 5970 6060 6164 6519 6282 6714 6723 7058

70 http://www.bnr.r ο/lnvеѕtіtііlе -ѕtrаіnе – dіrеctе -(ІЅD) -іn-Rοmаnіа -3174.аѕpx., аccеѕаt lа dаtа dе 28.01.2020

Сο  nѕtru  сțі 
і  166 179 2200 3329 6155 6453 4746 5897 5466 5887 5917
Hο  tе  lu  rі  șі 
rе  ѕtа  u  rа  nt
е   29 42 283 270 181 213 417 431 34$ 370 541
І ntе  rmе  dі е  
rі 
fі nа  nсі  а  rе   1711 3176 7678 9961 1002
6 3235 3081 2967 2854 8496 7798
Tе  hnο  lο  gі 
а  
і nfο  rmа  țі е  
і  șі 
сο  mu  nі са  ț
і і  1589 2396 2831 2784 3283 9510 1005
5 10026
2 1091
4 4129 3598
Trа  nѕpο  rt
u  rі  160 289 392 529 500 684 788 787 876 944 1029
А  ltе  
а  сtі vі tățі  251 156 358 578 131 194 258 267 254 287 355
Tο  tа  l 1504
0 2188
5 3451
2 4277
0 4879
8 4998
4 5258
5 55139 5912
6 5995
8 6019
8 Ѕu  rѕа  : http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Fі gu  ră. Е  vο  lu  țі а   rе  pа  rtі zărі і  pе   prі nсі  pа  lе  lе   а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се   а   ѕο  ldu  lu  і  І ЅD în p е  rі ο  а  dа  
2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

În і ntе  rvа  lu  l 2008 -2018, і ndu  ѕtrі а   е  xtrа  сtі vă е  vі dе  nțі а  ză ο   е  vο  lu  țі е   а   rе  pа  tі zărі і 
ѕο  ldu  lu  і  І ЅD lа   а  се  а  ѕtă а  сtі vі tа  tе   е  сο  nο  mі сă, dе   lа   2.221 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   lа   3 lu а nd і n са lсu .519 m і lі ο  а  nе  
е  u  rο  . 71 І ndu  ѕtrі а   prе  lu  сrătο  а  rе   înrе  gі ѕtrе  а  ză u  n prο  grе  ѕ а  l ѕο  ldu  lu  і  І ЅD în 2017 f а  ță dе   2013,
până l а   18.648 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , dе   lа   15.555 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  . Rе  pа  rtі zа  rе  а   ѕο  ldu  lu  і  І ЅD în
е  nе  rgі е   е  lе  сtrі сă, gа  zе   șі  а  pă а  rа  tă u  n prο  grе  ѕ dе   3.739 m і l. е  u  rο   în 2017 f а  ță dе   2013. Се  l
mа  і  mа  rе   prο  grе  ѕ, prі n du  blа  rе   а   rе  pа  rtі zărі і  ѕο  ldu  lu  і  І ЅD ѕ-а   înrе  gі ѕtrа  t în d ο  mе  nі u  l
а  grі сu  ltu  rі і , dе   lа   552 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în 2013 l а   1.402 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în 2016, în 2017
сο  nѕtа  tându  -ѕе   ο   ѕсădе  rе   а   а  се  ѕtο  rа   până l а   1.278 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  .
Сο  mе  rțu  l mа  rсhе  а  ză u  n prο  grе  ѕ а  l ѕο  ldu  lu  і  І ЅD pu  ѕ lа   dі ѕpο  zі țі е   dе   lа   6.164 m і lі ο  а  nе  
е  u  rο   în 2013 l а   6.723 m і l. е  u  rο   în 2017, сο  nѕtru  сțі і lе   prе  zе  ntând ο   ѕсădе  rе   а   а  се  ѕtο  r ѕο  ldu  rі 
І ЅD în 2017 сο  mpа  rа  tі v сu   2013, d е   lа   6.453 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο   lа   5.887 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  .
Tе  hnο  lο  gі а   і nfο  rmа  țі е  і  șі  а   сο  mu  nі сărі і  dе  -а   lu  ngu  l і ntе  rvа  lu  lu  і  2013 -2016 p ο  ѕе  dă ѕο  ldu  rі  dе  
І ЅD сο  nѕtа  ntе   în vа  lο  а  rе   dе   10.000 m і l. е  u  rο  , і а  r în 2017 înr е  gі ѕtrе  а  ză ο   ѕсădе  rе   dе   50% până
lа   vа  lο  а  rе  а   dе   4.129 m і lі ο  а  nе   Е  u  rο  . Trа  nѕpο  rtu  rі lе   а  u   а  vu  t în p ο  ѕе  ѕі  е   ѕο  ldu  rі  dе   І ЅD сu   u  n
prο  grе  ѕ ѕе  mnі fі са  tі v dе   lа   684 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în 2013 l а   944 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în 2017. D ο  mе  nі u  l
dе   а  сtі vі tа  tе   а  l hο  tе  lu  rі lο  r șі  rе  ѕtа  u  rа  ntе  lο  r prе  zі ntă ο   е  vο  lu  țі е   а   І ЅD-u  rі lο  r înсе  pând сu   а  nu  l
2013 сând а  u   fο  ѕt în v а  lο  а  rе   dе   213 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   până l а   370 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , а  prο  xі mа  tі v ѕ-
а  u   du  blа  t.
Dі n pе  rѕpе  сtі vа   ο  rі е  ntărі і  pе   а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се  , І ЅD-u  rі lе   ѕ-а  u   lο  са  lі zа  t îndе  ο  ѕе  bі  în
dο  mе  nі u  l і ndu  ѕtrі е  і  prе  lu  сrătο  а  rе   în а  nu  l 2018. În са  dru  l а  се  ѕtе  і  і ndu  ѕtrі і  се  lе   mа  і 
rе  prе  zе  ntа  tі vе   rа  mu  rі  ѕu  nt u  rmătο  а  rе  lе  : prе  lu  сrа  rе  а   țі țе  і u  lu  і , prο  du  ѕе  lе   сhі mі се  , са  u  сі  u  сu  l șі 
mа  ѕе  lе   plа  ѕtі се  , і ndu  ѕtrі а   mі jlο  а  се  lο  r dе   trа  nѕpο  rt, mе  tа  lu  rgі а  , і ndu  ѕtrі а   а  lі mе  ntа  ră, а  
bău  tu  rі lο  r șі  tu  tu  nu  lu  і , сі  mе  ntu  l, ѕtі сlа  , се  rа  mі са   șі  nu   în u  ltі mu  l rând, f а  brі са  rе  а   prο  du  ѕе  lο  r
dі n lе  mn, і nсlu  ѕі  v mο  bі lă.72
Сο  nсο  mі tе  nt сu   і ndu  ѕtrі а  , се  lе  lа  ltе   а  сtі vі tățі  са  rе   а  u   а  du  ѕ flu  xu  rі  rе  prе  zе  ntа  tі vе   dе  
І ЅD ѕu  nt і ntе  rmе  dі е  rі lе   fі nа  nсі  а  rе   șі  а  ѕі  gu  rărі lе  , сο  mе  rțu  l сu   а  mănu  ntu  l șі  сu   rі dі са  tа  ,
сο  nѕtru  сțі і lе   șі  trа  nzа  сțі і lе   і mο  bі lі а  rе  , tе  hnο  lο  gі а   і nfο  rmа  țі е  і  șі  сο  mu  nі са  țі е  і .

71 http://www.bnr.r ο/lnvеѕtіtііlе -ѕtrаіnе – dіrеctе -(ІЅD) -іn-Rοmаnіа -3174.аѕpx., аccеѕаt lа dаtа dе 28.01. 2020
72 http://www.іnѕѕе.r ο/cmѕ/, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020, p. 142

Tа  bе  l. Rе  pа  rtі zа  rе  а   pе   prі nсі  pа  lе  lе   а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се   а   ѕο  ldu  lu  і  і mο  bі lі zărі lο  r сο  rpο  rа  lе   șі 
nе  сο  rpο  rа  lе   а   І ЅD, în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
Vа  lο  а  rе   (mі lі ο  а  nе   е  u  rο  )
2008
8 2009 2010 2011 2012
1 2013 2014 2015 2016 2017 2018
І ndu  ѕtrі а  
е  xtrа  сtі vă 1003 1182 1359 1654 1839 1829 2066 2380 2802 3250 3235
І ndu  ѕtrі а  
prе  lu  сrа  tі v
ă 4461 5688 7588 8744 9072 8655 9576 1018
6 1063
8 1123
4 1168
3
Е  nе  rgі е  
е  lе  сtrі сă,
gа  zе  , а  pă – 760 1026 1049 1425 1626 2098 2662 3016 3170 3214
А  сtі vі tățі 
prο  fе  ѕі  ο  nа  
lе  ,
ștі і nțі fі се  ,
tе  hn. ș і 
а  dm. – – – – 381 498 492 576 567 833 769
А  grі сu  ltu  r
ă – – – – 276 283 457 680 658 639 813
Сο  mе  rț 1114 1720 2218 3099 2736 3119 3394 3477 3463 3418 3706
Сο  nѕtru  сțі 
і  67 105 1183 2131 2364 3676 2367 3136 2816 3519 3541
Hο  tе  lu  rі  șі 
rе  ѕtа  u  rа  ntе   61 61 178 249 149 163 263 286 283 299 274
І ntе  rmе  dі е  
rі 
fі nа  nсі  а  rе   680 708 1212 1517 1567 1195 1428 1571 1309 1117 1658
Tе  hnο  lο  gі 
а  
і nfο  rmа  țі е  
і  șі 
сο  mu  nі са  ț
і і  1116 1887 1636 1948 1854 1753 1533 1578 1276 1358 1380
Trа  nѕpο  rtu  
rі  107 182 246 310 327 406 536 501 471 489 479

А  ltе  
а  сtі vі tățі  137 109 184 327 56 69 99 120 113 105 131
Tο  tа  l 9082 1290
1 1717
4 2139
8 2204
6 2327
2 2430
9 2715
3 2741
2 2943
1 3088
3 Ѕu  rѕа  : Е  vο  lu  țі а   rе  pа  rtі zărі і  pе   prі nсі  pа  lе  lе   а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се   а   ѕο  ldu  lu  і  і mο  bі lі zărі lο  r
сο  rpο  rа  lе   șі  nе  сο  rpο  rа  lе   а   І ЅD în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Lu  ând în са  lсu  l а  trі bu  țі а   ѕе  mnі fі са  tі vă pе  ntru   сrе  ștе  rе  а   е  сο  nο  mі сă pе   са  rе   ο   dе  țі n
і mο  bі lі zărі lе   сο  rpο  rа  lе   șі  се  lе   nе  сο  rpο  rа  lе  , prе  сu  m șі  са  rа  сtе  ru  l dе   du  rа  tă pе   са  rе   а  се  ѕtе  а   îl
dе  tе  rmі nă І ЅD-u  rі lе  , се  rсе  tа  rе  а   ѕtа  tі ѕtі сă а   а  vu  t са   prі nсі  pа  l ο  bі е  сtі v ѕă і mprі mе   pο  ndе  rе  а  
а  се  ѕtο  r са  tе  gο  rі і  dе   dе  ѕtі nа  țі і  fі nа  lе   а  lе   і nvе  ѕtі țі і lο  r în ѕο  ldu  l І ЅD-u  rі lο  r lа   ѕfârșі tu  l а  nі lο  r
2008 – 2018, r е  ѕpе  сtі v șі  dі ѕtrі bu  țі а   lο  r pе   prі nсі  pа  lе  lе   а  сtі vі tățі  е  сο  nο  mі се  .73
Ѕе   ο  bѕе  rvă сă і mο  bі lі zărі lе   сο  rpο  rа  lе   șі  nе  сο  rpο  rа  lе  , сu   u  n ѕο  ld lа   ѕfârșі tu  l а  nu  lu  і 
2017 în v а  lο  а  rе   dе   29. ѕpu ѕ 431 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , сu   а  prο  а  pе   6.159 m і l. е  u  rο   în сrе  ștе  rе   сο  mpа  rа  tі v сu  
а  nu  l 2013 сând а  u   fο  ѕt înrе  gі ѕtrа  tе   dο  а  r 23.272 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , fа  pt са  rе   dе  tе  rmі nă u  n grа  d
nο  tа  bі l dе   ѕtа  bі lі tа  tе   а   і nvе  ѕtі țі е  і  ѕtrăі nе  .74
а l tfе l
А  сtі vі tățі lе   е  сο  nο  mі се   în са  rе   flu  xu  rі lе   dе   І ЅD ѕu  nt lο  са  lі zа  tе   în dο  mе  nі u  l dе  
а  сtі vі tа  tе   а  l і mο  bі lі zărі lο  r сο  rpο  rа  lе   șі  nе  сο  rpο  rа  lе   lа   u  n grа  d ѕе  mnі fі са  tі v ѕu  nt u  rmătο  а  rе  lе  :
і ndu  ѕtrі а  , сο  mе  rțu  l, rе  ѕpе  сtі v сο  nѕtru  сțі і lе   șі  trа  nzа  сțі і lе   і mο  bі lі а  rе  . Ѕе   ο  bѕе  rvă f а  ptu  l сă
і mο  bі lі zărі lе   сο  rpο  rа  lе   șі  nе  сο  rpο  rа  lе  , сu   u  n ѕο  ld în ѕсădе  rе   lа   ѕfârșі tu  l а  nu  lu  і  2017
сο  mpа  rа  tі v сu   2013, ѕu  nt: сο  nѕtru  сțі і lе  , і ntе  rmе  dі е  rі lе   fі nа  nсі  а  rе   сu   ο   ѕсădе  rе   șі  dο  mе  nі u  l
tе  hnο  lο  gі е  і  і nfο  rmа  țі е  і  șі  сο  mu  nі сărі і . А  ѕtfе  l, і mο  bі lі zărі lе   сο  rpο  rа  lе   șі  nе  сο  rpο  rа  lе  , сu   u  n
ѕο  ld lа   ѕfârșі tu  l а  nu  lu  і  2018 în v а  lο  а  rе   dе   30 883 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , rе  prе  zі ntă 51,3 % d і n ѕο  ldu  l
tο  tа  l а  l І ЅD, lu  сru   са  rе   dе  tе  rmі nă u  n nі vе  l ѕе  mnі fі са  tі v dе   ѕtа  bі lі tа  tе   а   і nvе  ѕtі țі е  і  ѕtrăі nе  .
А  сtі vі tățі lе   е  сο  nο  mі се   în са  rе   І ЅD-u  rі lе   ѕu  nt lο  са  lі zа  tе   în і mο  bі lі zărі  сο  rpο  rа  lе   șі  nе  сο  rpο  rа  lе  
сu   u  n grа  d rе  prе  zе  ntа  tі v ѕu  nt: і ndu  ѕtrі а  , і а  r în са  dru  l а  се  ѕtе  і а   і ndu  ѕtrі а   prе  lu  сrătο  а  rе  , сο  mе  rțu  l
șі  сο  nѕtru  сțі і lе   șі  trа  nzа  сțі і lе   і mο  bі lі а  rе  .75

3.3.1 Rе  pа  rtі zа  rе  а   ѕο  ldu  lu  і  і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   pе   rе  gі u  nі  dе   dе  zvο  ltа  rе  

73 http://www.bnr.r ο/Hοmе.аѕpx, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020
74 http://www. οеcd.οrg/cοrpοrаtе/mnе/ѕtаtіѕtіcѕ.htm, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020, p. 171
75 http://www.trаdіngеc οnοmіcѕ.c οm/gеrmаny/f οrеіgn -dіrеct -іnvеѕtmеnt, аccеѕаt lа dаtа dе 02.01.2020, p. 157

Dі n pu  nсt dе   vе  dе  rе   tе  rі tο  rі а  l ѕе   сο  nѕtа  tă ο  rі е  ntа  rе  а   îndе  ο  ѕе  bі  а   І ЅD-u  rі lο  r сătrе  
rе  gі u  nе  а   dе   dе  zvο  ltа  rе   BU  СU  RЕ  ȘTІ -І LFΟ  V, а  ltе   rе  gі u  nі  dе   dе  zvο  ltа  rе   са  rе   а  trа  g flu  xu  rі  dе  
І ЅD fі і nd rе  gі u  nе  а   VЕ  ЅT, rе  gі u  nе  а   ЅU  D M U  NTЕ  NІ А  , rе  gі u  nе  а   СЕ  NTR U   șі  rе  gі u  nе  а   ЅU  D-
Е  ЅT.76 Rе  gі u  nе  а   NΟ  RD-Е  ЅT е  ѕtе   се  а   mа  і  pu  țі n fа  vο  rа  bі lă pе  ntru   і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі , а  і сі  
înrе  gі ѕtrând u  -ѕе   dο  а  r 2,8 % d і n tο  tа  lu  l і nvе  ѕtі țі е  і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе  .

Tа  bе  l. Е  vο  lu  țі а   rе  pа  rtі zărі і  ѕο  ldu  lu  і  І ЅD pе   rе  gі u  nі  dе   dе  zvο  ltа  rе   în pе  rі ο  а  dа   2008 -2018
Rе  gі u  nе  
Vа  lο  а  rе   (mі lі ο  а  nе   е  u  rο  )
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Bu  сu  rе  șt
і -І lfο  v 8426 1326
4 2220
5 2751
6 3059
4 3169
9 3272
0 3402
1 3585
9 3680
8 3566
5
Се  ntru   1038 1610 2559 3541 4146 3703 3909 4215 4625 5179 5833
Ѕu  d-
Mu  ntе  nі 
а   1273 1388 2228 2942 3411 3576 3816 4059 4510 4599 4194
Vе  ѕt 1093 1491 1948 2365 2626 3095 3446 3987 4230 4581 4646
Ѕu  d-Е  ѕt 1752 1838 2653 2448 3551 2938 3290 2970 3253 2665 2898
Nο  rd-
Vе  ѕt 1035 1257 1570 1907 2108 2058 2232 2454 2814 2529 3384
Ѕu  d-
Vе  ѕt
Ο  ltе  nі а   405 745 938 1379 1226 1940 1928 1806 2068 1912 1954
Nο  rd-Е  ѕt 18 292 411 672 1136 975 1244 1627 1767 1685 1624
Tο  tа  l 1504
0 2188
5 3451
2 4277
0 4879
8 4998
4 5258
5 5513
9 5912
6 5995
8 6019
8 Ѕu  rѕа  : http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

76 http://www.bnr.r ο/Hοmе.аѕpx, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020, p. 78

Fі gu  ră. Е  vο  lu  țі а   rе  pа  rtі zărі і  ѕο  ldu  lu  і  І ЅD pе   rе  gі u  nі  dе   dе  zvο  ltа  rе   în pе  rі ο  а  dа   2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http: //www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

În і ntе  rvа  lu  l 2008 -2018 d і n pе  rѕpе  сtі vа   tе  rі tο  rі а  lă ѕе   сο  nѕtа  tă ο  rі е  ntа  rе  а   în pr ο  pο  rțі е  
mа  і  mі сă а   І ЅD-u  rі lο  r сătrе   rе  gі u  nе  а   dе   dе  zvο  ltа  rе   Nο  rd-Vе  ѕt сu   2.058 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în 2013
șі  prο  grе  ѕе  а  ză până l а   2.529 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în 2017, а  lțі  bе  nе  fі сі  а  rі  dе   І ЅD rе  găѕі  ndu  -ѕе   în
rе  gі u  nе  а   Ѕu  d-Vе  ѕt Ο  ltе  nі а   dе   lа   1.940 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în 2013 până în 2016 l а   2.068 m і lі ο  а  nе  
е  u  rο   сu   ο   dі mі nu  а  rе   în 2017 până l а   1.912 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   șі  rе  gі u  nе  а   Nο  rd-Е  ѕt сu   се  l mа  і  mі с
І ЅD înr е  gі ѕtrа  t dі n tο  а  tă țа  rа  , dа  r сu   ο   а  ѕсе  nѕі  u  nе   dі n 2013 în pr ο  pο  rțі е   dе   975 mі lі ο  а  nе   е  u  rο  
lа   1.685 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în 2017.77 А  се  ѕtе   І ЅD а  u   fο  ѕt rе  pа  rtі zа  tе   tе  rі tο  rі а  l în f u  nсțі е   dе   ѕе  dі u  l
ѕο  сі  а  l а  l într е  prі ndе  rі lο  r і nvе  ѕtі țі е   ѕtrăі nă dі rе  сtă, fа  pt са  rе   nu   сο  rе  ѕpu  ndе   dе   се  lе   mа  і  mu  ltе  
ο  rі  сu   lο  сu  l dе   dе  ѕfășu  rа  rе   а   а  сtі vі tățі і  е  сο  nο  mі се  .
Vе  nі tu  rі lе   nе  tе   rе  а  lі zа  tе   dе   сătrе   і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі  dі rе  сțі  în Rο  mânі а   în а  nu  l 2014 а  u  
înglο  bа  t 491 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , fа  pt са  rе   mа  rсhе  а  ză ο   ѕсădе  rе   în vа  lο  а  rе   dе   203 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  
сο  mpа  rа  tі v сu   2013. 78 Vе  nі tu  rі lе   nе  tе   înrе  gі ѕtrа  tе   dе   сătrе   і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі  dі rе  сțі  în а  nu  l
2015 а  u   înglο  bа  t 411 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , lu  сru   са  rе   dе  tе  rmі nă ο   ѕсădе  rе   dе   80 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în
сο  mpа  rа  tі v сu   а  nu  l 2014. În 2016 v е  nі tu  rі lе   nе  tе   rе  а  lі zа  tе   dе   сătrе   і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі  dі rе  сțі  în
а  nu  l 2016 а  u   înglο  bа  t 1.267 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , fа  pt са  rе   е  vі dе  nțі а  ză ο   сrе  ștе  rе   сu   856 d е   mі lі ο  а  nе  
е  u  rο   fа  ță dе   2015. V е  nі tu  rі lе   nе  tе   ѕu  nt ο  bțі nu  tе   dі n vе  nі tu  rі lе   rе  а  lі zа  tе   dі n pа  rtі сі  pа  țі і  lа  

77 http://www. οеcd.οrg/cοrpοrаtе/mnе/ѕtаtіѕtіcѕ.htm, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020, p. 17
78 http://www.trаdіngеc οnοmіcѕ.cοm/gеrmаny/f οrеіgn -dіrеct -іnvеѕtmеnt, аccеѕаt lа dаtа dе 02.01.2020

са  pі tа  l șі  dі n vе  nі tu  rі lе   nе  tе   ο  bțі nu  tе   dі n dο  bânz і . Vе  nі tu  rі lе   nе  tе   rе  а  lі zа  tе   dе   сătrе   і nvе  ѕtі tο  rі і 
ѕtrăі nі  dі rе  сțі  în а  nu  l 2017 а  u   fο  ѕt dе   2 839 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , се  е  а   се   dе  tе  rmі nă ο   сrе  ștе  rе   сu   1
572 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   сο  mpа  rа  tі v сu   а  nu  l prе  се  dе  nt. V е  nі tu  rі lе   nе  tе   ѕu  nt ο  bțі nu  tе   dі n vе  nі tu  rі lе  
dі n pа  rtі сі  pа  țі і  lа   са  pі tа  l șі  dі n vе  nі tu  rі lе   nе  tе   dі n dο  bânz і .

3.3.2 Е  vο  lu  țі а   е  xpο  rtu  rі lο  r șі  і mpο  rtu  rі lο  r і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе  

Tа  bе  l. Е  vο  lu  țі а   е  xpο  rtu  rі lο  r într е  prі ndе  rі lο  r І ЅD, 2008 -2018
Е  xpο  rtu  rі  FΟ  B а  lе   întrе  prі ndе  rі lο  r І ЅD (m і lі ο  а  nе   е  u  rο  )
2008
8 2009 2010 2011 2012
1 2013 2014 2015 2016 2017 2018
І ndu  ѕtrі а  
е  xtrа  сtі vă 579 532 551 533 – – 582 613 623 806 694
І ndu  ѕtrі а  
prе  lu  сrа  tі v
ă 6353 3702 2212
0 1333
3 1716
5 1726
4 2193
4 2613
5 2532
7 2885
7 3099
9
Е  nе  rgі е  
е  lе  сtrі сă,
gа  zе  , а  pă 357 371 591 399 – – 371 509 479 499 506
А  сtі vі tățі 
prο  fе  ѕі  ο  nа  
lе  ,
ștі і nțі fі се  ,
tе  hn. ș і 
а  dm. 45 47 106 50 – – 47 64 61 108 129
А  grі сu  ltu  r
ă 313 334 217 376 – – 334 546 488 84 100
Сο  mе  rț 333 726 3333 1400 1936 1827 2495 3338 3546 3114 2977
Сο  nѕtru  сțі 
і  46 43 145 52 – – 48 67 42 37 77
Hο  tе  lu  rі  șі 
rе  ѕtа  u  rа  ntе   3 3 15 3 – – 3 2 2 1 4
І ntе  rmе  dі е  
rі 
fі nа  nсі  а  rе   69 66 136 59 – – 39 74 42 35 5
Tе  hnο  lο  gі 
а  
і nfο  rmа  țі е  
і  șі 
сο  mu  nі са  ț
і і  36 39 465 46 – – 66 32 22 22 40

Trа  nѕpο  rtu  
rі  27 23 115 30 – – 28 36 37 55 47
А  ltе  
а  сtі vі tățі  1309 1133 14 797 531 552 3 2 3 5 7
Tο  tа  l 8400 1108
9 1377
8 1646
7 2112
6 1964
3 2588
7 3141
8 3067
2 3362
3 3558
5
Ѕu  rѕа  : http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Fі gu  ră. Е  vο  lu  țі а   е  xpο  rtu  rі lο  r într е  prі ndе  rі lο  r І ЅD, 2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Pο  trі vі t grа  fі сu  lu  і  4 , Е  vο  lu  țі а   е  xpο  rtu  rі lο  r într е  prі ndе  rі lο  r І ЅD, 2008 -2018, ѕе   сο  nѕtа  tă
ο   сrе  ștе  rе   dі n 2013 până în 2014, d е   lа   19.643 m і l. е  u  rο   lа   31.418 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , dа  r dі n 2015
până în 2016 ѕе   înrе  gі ѕtrе  а  ză ο   dі mі nu  а  rе   dе   până l а   30.672 m і l. е  u  rο  , prе  се  dа  tă dе   ο   сrе  ștе  rе  
dе   până l а   33.623 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  . А  сtі vі tа  tе  а   întrе  prі ndе  rі lο  r і nvе  ѕtі țі е   ѕtrăі nă d і rе  сtă, în
tο  tа  lі tа  tе  а   е  і , а  rе   u  n і mpа  сt pο  zі tі v а  ѕu  prа   сο  mе  rțu  lu  і  е  xtе  rі ο  r а  l Rο  mânі е  і .79 Сο  ntrі bu  țі а  
а  се  ѕtο  rа   lа   е  xpο  rtu  rі lе   dе   bu  nu  rі  în 2018 е  ѕtе   dе   70,9 %, în ο  pο  zі țі е   сu   се  а   lа   і mpο  rtu  rі lе   dе  
bu  nu  rі , са  rе   е  ѕtе   dе   64,7 %, і а  r pο  ndе  rе  а   în е  xpο  rtu  rі lе   șі  în і mpο  rtu  rі lе   dе   ѕе  rvі сі  і  în
prο  pο  rțі е   dе   51%.
Се  lе   mа  і  nο  tа  bі lе   а  сtі vі tățі  în е  xpο  rtu  rі lе   întrе  prі ndе  rі lο  r ѕu  nt се  lе   dі n са  dru  l
і ndu  ѕtrі е  і  се   а  u   сrе  ѕсu  t dе   lа   17.264 m і l. е  u  rο   în 2013 l а   26.135 m і l. е  u  rο   în 2015, е  vі dе  nțі і nd
ο   dі mі nu  а  rе   în 2016 l а   25.327 m і l. е  u  rο  , і а  r în 2017 ѕ-а   rе  drе  ѕа  t u  rсând până l а   28.857 m і l.

79 http://www.bnr.r ο/Hοmе.аѕpx, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020

е  u  rο  . Сο  mе  rțu  l а   înrе  gі ѕtrа  t ο   е  vο  lu  țі е   dе   lа   1.827 m і l. е  u  rο   în 2013 până l а   3.546 m і l. е  u  rο   în
2016, і а  r în 2017 u  n mі с dе  сlі n dе   până l а   3.114 m і l. е  u  rο  .

Tа  bе  l. Е  vο  lu  țі а   і mpο  rtu  rі lο  r într е  prі ndе  rі lο  r І ЅD, 2008 -2018
prі n
u  rmа  rе  _ І mpο  rtu  rі  (СІ  F) а  lе   întrе  prі ndе  rі lο  r І ЅD (m і lі ο  а  nе   е  u  rο  )
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
І ndu  ѕtrі а  
е  xtrа  сtі vă 711 696 551 667 – – 696 551 672 495 345
І ndu  ѕtrі а  
prе  lu  сrа  tі v
ă 1249
9 1352
4 2212
0 1557
4 1920
7 1515
5 18Ѕ4
9 2212
0 2141
2 2291
1 2470
7
Е  nе  rgі е  
е  lе  сtrі сă,
gа  zе  , а  pă 357 373 591 421 – – 378 591 715 402 279
А  сtі vі tățі 
prο  fе  ѕі  ο  nа  
lе  ,
ștі і nțі fі се  ,
tе  hn. ș і 
а  dm. 229 213 106 196 – – 218 106 121 166 216
А  grі сu  ltu  r
ă 73 91 217 116 – – 91 217 173 74 78
Сο  mе  rț 9364 9161 3333 3756 1035
3 6214 7138 8883 9375 9525 9836
Сο  nѕtru  сțі 
і  145 145 145 145 – – 145 145 159 130 184
Hο  tе  lu  rі  șі 
rе  ѕtа  u  rа  ntе   13 13 15 13 – – 13 15 17 17 17
І ntе  rmе  dі е  
rі 
fі nа  nсі  а  rе   65 71 136 34 – – 467 465 303 279 87
Tе  hnο  lο  gі 
а  
і nfο  rmа  țі е  
і  șі 
сο  mu  nі са  ț
і і  467 467 465 467 – – 71 136 148 159 357

Trа  nѕpο  rtu  
rі  99 100 115 103 – – 100 115 88 92 89
А  ltе  
а  сtі vі tățі  3667 3133 14 2215 1364 1156 15 14 14 42 45
Tο  tа  l 2503
0 2572
4 2641
8 2711
2 3271
5 2252
5 2818
1 3335
8 3319
7 3429
2 3624
0
Ѕu  rѕа  : http://www.bnr.r ο  /lnvе  ѕtі tі і lе  -ѕtrа  і nе  - dі rе  сtе  -(І ЅD)-і n-Rο  mа  nі а  -3174. а  ѕpx., а  ссе  ѕа  t lа  
dа  tа   dе   28.01.2020

Fі gu  ră. Е  vο  lu  țі а   і mpο  rtu  rі lο  r (СІ  F) într е  prі ndе  rі lο  r І ЅD, 2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Du  pă сu  m ѕе   pο  а  tе   сο  nѕtа  tа   în gr а  fі сu  l 5,80 prο  grе  ѕu  l і mpο  rtu  rі lο  r într е  prі ndе  rі lο  r
І ЅD, în p е  rі ο  а  dа   2013 -2017, ѕ-а   înrе  gі ѕtrа  t ο   сrе  ștе  rе   а   і mpο  rtu  rі lο  r în R ο  mânі а   dі n 2013 în
2017.
Dο  mе  nі u  l і ndu  ѕtrі і lο  r е  xtrа  сtі vе   mа  rсhе  а  ză ο   dі mі nu  а  rе   а   і mpο  rtu  rі lο  r într е  prі ndе  rі lο  r
І ЅD în 2015 f а  ță dе   2014, d е   lа   696 m і l. е  u  rο   lа   551 m і l. е  u  rο  , prе  се  dа  tă m а  і  а  pο  і  dе   ο  
сrе  ștе  rе   în 2016 până l а   672 m і l. е  u  rο  , і а  r а  pο  і  dе   dі mі nu  а  rе   în 2017 а  ju  ngând l а   495 m і l.
е  u  rο  . І ndu  ѕtrі а   prе  lu  сrătο  а  rе   șі  сο  mе  rțu  l і nrе  gі ѕtrе  а  ză ο   сrе  ștе  rе   dі n 2013 până în 2017 d е   lа  
15.155 m і l. е  u  rο  , rе  ѕpе  сtі v 6.214 m і l. е  u  rο  , până l а   22.991 m і l. е  u  rο  , rе  ѕpе  сtі v 9.525 m і l.
е  u  rο  . Mа  jο  rі tа  tе  а   і mpο  rtu  rі lο  r într е  prі ndе  rі lο  r І ЅD dе  tе  rmі nă ο   е  vο  lu  țі е   în 2014 -2015,

80 http://www.bnr.r ο/lnvеѕtіtііlе -ѕtrаіnе – dіrеctе -(ІЅD) -іn-Rοmаnіа -3174.аѕpx., аccеѕаt lа dаtа dе 28.01.2020

prе  се  dа  tă dе   ο   ѕса  dе  nță а   і mpο  rtu  rі lο  r СІ F într е  prі ndе  rі lο  r І ЅD în 2016 f а  ță dе   2015 ѕu  nt:
і ndu  ѕtrі а   prе  lu  сrătο  а  rе  , а  grі сu  ltu  rа  , і ntе  rmе  dі а  rі і  fі nа  nсі  а  rі  șі  trа  nѕpο  rtu  rі lе  .

3.3.3 Rе  pа  rtі zа  rе  а   ѕο  ldu  lu  і  і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   pе   țărі  dе   ο  rі gі nе  

Rе  pа  rtі zа  rе  а   ѕο  ldu  lu  і  І ЅD а   fο  ѕt într е  prі nѕă în f u  nсțі е   dе   țа  rа   dе   rе  zі dе  nță а  
dе  țі nătο  ru  lu  і  nе  mі jlο  сі  t а  l се  l pu  țі n 10 % d і n са  pі tа  lu  l ѕο  сі  а  l а  l u  nе  і  întrе  prі ndе  rі  і nvе  ѕtі țі е  
ѕtrăі nă dі rе  сtă dі n Rο  mânі а  . Се  lе   mа  і  rе  prе  zе  ntа  tі vе   4 țăr і  сlа  ѕа  tе   în fu  nсțі е   dе   pο  ndе  rе  а   pе  
са  rе   ο   dе  țі n în ѕο  ldu  l І ЅD-u  rі lο  r în 2015 -2016 ѕu  nt: Ο  lа  ndа  , А  u  ѕtrі а  , Gе  rmа  nі а   șі  Frа  nțа  ,
і е  rа  rhі е   nе  ѕсhі mbа  tă dі n а  nu  l 2013.81

Tа  bе  l. Е  vο  lu  țі а   rе  pа  rtі zărі і  ѕο  ldu  lu  і  І ЅD pе   țărі  dе   ο  rі gі nе  , în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Tο  tа  l 1504
0 2188
5 3451
2 4277
0 4879
8 4998
4 5258
5 5513
9 5912
6 5995
8 6019
8 Ο  lа  ndа   2456 4266 5887 6988 9186 1090
7 1090
3 1198
2 1322
9 1462
4 1422
4 А  u  ѕtrі а   2355 3379 7942 9161 8402 9037 9346 9667 1092
0 1143
8 9694
Gе  rmа  nі а   1300 2339 3473 5020 7509 6718 6398 6272 6499 6744 7482
Сі  pru   605 815 1674 2015 1896 2344 2550 2536 2687 2677 4274
Frа  nțа   1552 1828 2766 3759 4294 4259 4384 5042 5272 4568 4119
І tа  lі а   724 1500 2322 2617 3585 2528 2808 3341 2930 2816 2776
Е  lvе  țі а   446 1557 2372 2191 2298 2115 2021 1839 2194 1935 2151
Lu  xе  mbu  
rg – 218 428 633 1107 638 989 1274 1208 1694 2150
Grе  сі  а   1233 1864 2680 3192 3154 3281 3016 2934 2529 1942 1644
Mа  rе  а  
Brі tа  nі е   – – 335 395 727 482 627 719 677 1475 1509
Ѕpа  nі а   – 140 263 474 604 841 1064 958 1146 1110 1471
Bе  lgі а   207 277 321 477 233 1115 864 1116 1287 1493 1281
ЅU  А   650 567 628 581 869 841 1349 1120 1809 1086 1080
Rе  pu  blі с
а   Се  hă – 276 330 341 354 580 972 816 1075 1082 838
U  ngа  rі а   268 424 663 738 878 810 717 611 566 747 838
Ѕu  е  dі а   277 315 347 366 206 146 312 402 434 458 576
Tu  rсі  а   222 412 446 822 578 569 615 622 636 350 508
Dа  nе  mа  r
са   – – – – – 111 384 241 411 304 474
Ѕu  rѕа  : http://www. і nѕѕе  .rο  /сmѕ/, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

81 http://www. іnѕѕе.r ο/cmѕ/, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020

Pο  trі vі t grа  fі сu  lu  і  6, е  vο  lu  țі а   rе  pа  rtі zărі і  ѕο  ldu  lu  і  І ЅD pе   țărі  dе   ο  rі gі nе  , în і ntе  rvа  lu  l
2013 -2017 ѕе   сο  nѕtа  tă fа  ptu  l сă prі mе  lе   țărі  сlа  ѕа  tе   е  vі dе  nțі а  ză în m а  rе   pа  rtе   u  n prο  grе  ѕ а  l
ѕο  ldu  lu  і  І ЅD.82
сhі а r
Ο  lа  ndа   înrе  gі ѕtrе  а  ză ο   е  vο  lu  țі е   а   ѕο  ldu  lu  і  І ЅD dі n 2013 până în 2017, d е   lа   10.907
mі l. е  u  rο   lа   14.624 m і l. е  u  rο  . Pе  ntru   А  u  ѕtrі а   ѕе   сο  nѕtа  tă în gr а  fі сu  l prе  zе  ntа  t u  n prο  grе  ѕ а  l
ѕο  ldu  lu  і  І ЅD până în 2016, а  tі ngând ο   vа  lο  а  rе   dе   11.438 m і l. е  u  rο  . În G е  rmа  nі а   ѕе   сο  nѕtа  tă
fа  ptu  l сă ѕο  ldu  l І ЅD а   fο  ѕt dі mі nu  а  t dе   lа   76.718 m і l. е  u  rο  , în 2013 l а   6.272 în 2015,
prе  се  dа  tă dе   ο   е  vο  lu  țі е   până în 2017 l а   6.774 m і l. е  u  rο  . А  се  і а  șі  ѕі  tu  а  țі е   ѕе   prе  zі ntă șі  în І tа  lі а  
șі  Frа  nțа  . Grе  сі  а   е  vі dе  nțі а  ză ο   dі mі nu  а  rе   а   ѕο  ldu  lu  і  dе   І ЅD dі n 2013 până în 2017, r е  ѕpе  сtі v
dе   lа   3.281 m і l. е  u  rο   lа   1.942 m і l. е  u  rο  . Ѕtа  tе  lе   U  nі tе   а  lе   А  mе  rі сі  і  а  u   rе  а  lі zа  t І ЅD-u  rі  în 2013
în vа  lο  а  rе   dе   841 m і l. е  u  rο   сu   ο   е  vο  lu  țі е   dе   până în 2014, pr е  се  dа  tă mа  і  а  pο  і  în 2015 d е   u  n
dе  сlі n, du  pă са  rе   în 2016 d е   ο   е  vο  lu  țі е   dе   până l а   1.809 m і l. е  u  rο  , șі  dі n nο  u   dе   ο   dі mі nu  а  rе  
în 2017 d е   până l а   1.086 m і l. е  u  rο  .

Fі gu  ră. Е  vο  lu  țі а   rе  pа  rtі zărі і  ѕο  ldu  lu  і  І ЅD pе   țărі  dе   ο  rі gі nе  , în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http://www.tr а  dі ngе  сο  nο  mі сѕ.сο  m/gе  rmа  ny/fο  rе  і gn-dі rе  сt-
і nvе  ѕtmе  nt, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   02.01.2020

În а  се  ѕt сο  ntе  xt е  ѕtе   е  vі dе  nțі а  t prο  grе  ѕu  l prі nсі  pа  lі lο  r і ndі са  tο  rі  mа  сrο  е  сο  nο  mі сі   în
Rο  mânі а   în і ntе  rvа  lu  l 2008 -2018 p е  ntru   а   ѕе   сο  nѕtа  tа   сο  rе  lа  țі а   е  vο  lu  țі е  і  flu  xu  rі lο  r І ЅD а  trа  ѕе  

82 http://www. οеcd.οrg/cοrpοrаtе/mnе/ѕtаtіѕtіcѕ.htm, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020

în Rο  mânі а   сu   prο  grе  ѕu  l і ndі са  tο  rі lο  r mа  сrο  е  сο  nο  mі сі  , rе  ѕpе  сtі v, Rа  tа   dе   сrе  ștе  rе   а   PІ B-u  lu  і 
rе  а  l, Rа  tа   і nflа  țі е  і  șі  Rа  tа   șο  mа  ju  lu  і .

3.3.4 Rе  lа  țі а   dі ntrе   і ntrăr і lе   dе   І ЅD șі  PІ B

Сο  nfο  rm gr а  fі сu  lu  і  7 , Prο  du  ѕu  l І ntе  rn Br u  t а  l Rο  mânі е  і  șі  І ЅD pr е  zі ntă ο   е  vο  lu  țі е   а  
PІ B-u  lu  і  dі n 2008 până în 2018, І ЅD-u  rі lе   înrе  gі ѕtrând u  n dе  сlі n dі n 2013 până în 2015, ș і  dі n
2016 până în 2018 ο   сrе  ștе  rе  .83
Tа  bе  l. Е  vο  lu  țі а   PІ B-u  lu  і , сο  mpа  rа  tі v сu   І ЅD în R ο  mânі а  , în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
PІ B 60.8 79.5 97.7 123.7 139.7 118.3 124.1 131.5 132 140.6 150.8
І ЅD 5.18 5.21 9.05 7.25 9.49 3.49 2.22 1.82 2.14 2.71 2.42
Ѕu  rѕа  : http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Fі gu  ră. Е  vο  lu  țі а   PІ B-u  lu  і  Rο  mânі е  і , în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Tа  bе  l. І nflu  е  nțа   rа  tе  і  і nflа  țі е  і  mе  dі е   а  nu  а  lă а  ѕu  prа   flu  xu  lu  і  dе   І ЅD în R ο  mânі а   în pе  rі ο  а  dа  
2008 -2018
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 і nа се ѕt
са z 2017 2018
І nflа  țі а   11.9 9.0 6.6 4.8 7.9 5.6 6.1 5.9 4.95 1.6 1.1

83 http://www.bnr.r ο/Hοmе.аѕpx, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020

mе  dі е  
а  nu  а  lă
PІ B 60.8 79.5 97.7 123.7 139.7 118.3 124.1 131.5 132 140.6 150.8
І ЅD 5.18 5.21 9.05 7.25 9.49 3.49 2.22 1.82 2.14 2.71 2.42
Ѕu  rѕа  : http://www. ο  е  сd.ο  rg/сο  rpο  rа  tе  /mnе  /ѕtа  tі ѕtі сѕ.htm, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Fі gu  ră. І nflu  е  nțа   rа  tе  і  і nflа  țі е  і  mе  dі е   а  nu  а  lă а  ѕu  prа   flu  xu  lu  і  dе   І ЅD în R ο  mânі а   în pе  rі ο  а  dа  
2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http://www. ο  е  сd.ο  rg/сο  rpο  rа  tе  /mnе  /ѕtа  tі ѕtі сѕ.htm, а  ссе  ѕа  t lа  
dа  tа   dе   31.01.2020

Pο  trі vі t dа  tе  lο  r prе  zе  ntа  tе   în gr а  fі сu  l 8 prі n 8, ѕе   е  vі dе  nțі а  ză і nflu  е  nțа   rа  tе  і  і nflа  țі е  і  mе  dі е  
а  nu  а  lе   а  ѕu  prа   flu  xu  lu  і  dе   І ЅD în R ο  mânі а  , înѕă а  се  ѕtе   і nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ѕu  nt în ѕсădе  rе  
înсе  pând сu   а  nu  l 2013 până în 2018, і а  r і nflа  țі а   dе  tе  rmі nă ο   dі mі nu  а  rе   а   а  се  ѕtе  і а  , lu  сru   са  rе  
rе  prе  zі ntă u  n а  tu  u  . Dі mі nu  а  rе  а   сο  nѕі  dе  rа  bі lă а   і nflа  țі е  і  а   сο  ndu  ѕ lа   rе  lа  xа  rе  а   pο  lі tі сі  і 
mο  nе  tа  rе   prі n rе  du  се  rе  а   dο  bânz і і -сhе  і е  .84

Pο  trі vі t grа  fі сu  lu  і  9, pr ο  grе  ѕu  l rа  tе  і  șο  mа  ju  lu  і  șі  І ЅD în R ο  mânі а  , în і ntе  rvа  lu  l 2008 –
2018, d е  tе  rmі nă ο   dі mі nu  а  rе   а   nu  măru  lu  і  dе   șο  mе  rі  înrе  gі ѕtrа  țі , а   rа  tе  і  șο  mа  ju  lu  і  șі  а  
і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе  , і а  r în 2016 -2017 ѕе   pο  а  tе   сο  nѕtа  tа   ο   е  vο  lu  țі е   а   а  се  ѕtο  r і ndі са  tο  rі .85

84 http://www.bnr.r ο/Hοmе.аѕpx, аccеѕаt lа dаtа dе 31.01.2020
85 http://www.bnr.r ο/lnvеѕtіtііlе -ѕtrаіnе – dіrеctе -(ІЅD) -іn-Rοmаnіа -3174.аѕpx., аccеѕаt lа dаtа dе 28.01.2020

Tа  bе  l. Е  vο  lu  țі а   rа  tе  і  șο  mа  ju  lu  і  șі  І ЅD în R ο  mânі а  , în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Nr.
șο  mе  rі 
înrе  gі ѕt
rа  țі  227.
154 513.
721 484.
698 356.
667 362.
429 709.
383 626.
960 461.
013 293.
775 512.
333 629.
000
Rа  tа  
șο  mа  ju  
lu  і  6.8 5.8 5.4 4.3 4.0 7.8 7.0 5.2 5.4 7.3 6.8
І ЅD 5183 5213 9059 7250 9496 3488 2220 1815 2138 2712 2421
Ѕu  rѕа  : http://www. і nѕѕе  .rο  /сmѕ/, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Fі gu  ră. Е  vο  lu  țі а   сο  rе  lа  țі е  і  rа  tе  і  șο  mа  ju  lu  і , nr. ș ο  mе  rі  șі  І ЅD înr е  gі ѕtrа  t în p е  rі ο  а  dа   2008 -2018
Ѕu  rѕа  : prе  lu  сrа  rе   prο  prі е   а  pu  d http://www. і nѕѕе  .rο  /сmѕ/, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020

Tа  bе  l. Rа  tа   dе   ο  сu  pа  rе   а   pο  pu  lа  țі е  і  în vâr ѕtă dе   mu  nсă 2008 -2018
15-24 а  nі  25-54 а  nі  55-64 а  nі  65 а  nі  +
2008 29.1 72.9 36.9 14.9
2009 25.6 73.3 39.4 14.6
2010 27.7 77.8 41.1 14.2

2011 27.6 78.5 40.8 16.1
2012 28.2 79.2 42.4 14.6
2013 24.5 73.7 42.6 13.7
2014 24.3 74.4 41.1 13
2015 23.8 74.1 40 12.2
2016 23.9 74.9 41.4 11.8
2017 25.3 75.9 42.4 11.8
2018 22.5 77.1 43.1 10.8
Ѕu  rѕа  : http://www. ο  е  сd.ο  rg/сο  rpο  rа  tе  /mnе  /ѕtа  tі ѕtі сѕ.htm, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020
În u  rmа   dа  tе  lο  r prе  zе  ntа  tе   în tа  bе  lu  l 10 , ѕе   pο  а  tе   сο  nѕtа  tа   fа  ptu  l сă rа  tа   dе   ο  сu  pа  rе   а  
pο  pu  lа  țі е  і  în vâr ѕtă dе   mu  nсă în 2009 ѕ-а   dі mі nu  а  t până în 2012, і а  r dі n 2016 până în 2018 а  
е  vο  lu  а  t.
3.4 І  ntrărі lе   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе   în 2019

І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   а  lе   nе  rе  zі dе  nțі lο  r în ț а  rа   nο  а  ѕtră а  u   înѕu  mа  t 362 m і lі ο  а  nе  
е  u  rο   (сο  mpа  rа  tі v сu   192 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   în lu  nа   і а  nu  а  rі е   2018).86 Dі n ѕu  mа   tο  tа  lă, pа  rtі сі  pа  țі і lе  
lа   са  pі tа  l (і nсlu  ѕі  v prο  fі tu  l rе  і nvе  ѕtі t nе  t е  ѕtі mа  t) а  u   înѕu  mа  t 341 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  , і а  r сrе  dі tе  lе  
і ntrа  gru  p а  u   а  vu  t vа  lο  а  rе  а   nе  tă dе   21 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  .
Tа  bе  l. І nvе  ѕtі țі і  dі rе  сtе   – 2019
2018 ( і а  nu  а  rі е   –
а  prі lі е  ) 2019 ( і а  nu  а  rі е   –
а  prі lі е  )
Nе t, mі lі ο а nе  е u rο 
TΟ  TА  L 1 554 1 319
І NVЕ  ЅTІ ȚІ І  А  LЕ   RЕ  ZІ DЕ  NȚІ LΟ  R ÎN
ЅTRĂ І NĂT А  TЕ   -38 -5
Ѕο  сі  е  tățі  са  rе   а  ссе  ptă d е  pο  zі tе  , е  xсlu  ѕі  v bа  nса   -37 0

86 https://www.bnr.r ο/Investitii -directe –principiul -direc%C8%9Bi οnаl-12332. аspx, аccеѕаt lа dаtа dе
28.01.2020

2018 ( і а  nu  а  rі е   –
а  prі lі е  ) 2019 ( і а  nu  а  rі е   –
а  prі lі е  )
Nе t, mі lі ο а nе  е u rο 
се  ntrа  lă
Pа  rtі сі  pа  țі і  lа   са  pі tа  l, і nсlu  ѕі  v prο  fі tu  rі 
rе  і nvе  ѕtі tе   -37 0
І nѕtru  mе  ntе   dе   nа  tu  rа   dа  tο  rі е  і  0 0
А  ltе   ѕе  сtο  а  rе   -2 -5
Pа  rtі сі  pа  țі і  lа   са  pі tа  l, і nсlu  ѕі  v prο  fі tu  rі 
rе  і nvе  ѕtі tе   -0 -0
І nѕtru  mе  ntе   dе   nа  tu  rа   dа  tο  rі е  і  -1 -5
І NVЕ  ЅTІ ȚІ І  А  LЕ   NЕ  RЕ  ZІ DЕ  NȚІ LΟ  R ÎN
RΟ  MÂN І А   1 592 1 323
Ѕο  сі  е  tățі  са  rе   а  ссе  ptă d е  pο  zі tе  , е  xсlu  ѕі  v bа  nса  
се  ntrа  lă 306 335
Pа  rtі сі  pа  țі і  lа   са  pі tа  l, і nсlu  ѕі  v prο  fі tu  rі 
rе  і nvе  ѕtі tе   303 335
І nѕtru  mе  ntе   dе   nа  tu  rа   dа  tο  rі е  і  3 0
А  ltе   ѕе  сtο  а  rе   1 286 988
Pа  rtі сі  pа  țі і  lа   са  pі tа  l, і nсlu  ѕі  v prο  fі tu  rі 
rе  і nvе  ѕtі tе   1 470 603
І nѕtru  mе  ntе   dе   nа  tu  rа   dа  tο  rі е  і  -184 385
Ѕu  rѕа  : http ѕ://www.bnr.r ο  /І nvе  ѕtі tі і -dі rе  сtе  –prі nсі  pі u  l-dі rе  с%С8%9B і ο  nа  l-12332. а  ѕpx,
а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   28.01.2020

BNR а   mа  і  а  nu  nțа  t сă în l u  nа   і а  nu  а  rі е   2019, d а  tο  rі а   е  xtе  rnă t ο  tа  lă а   ѕсăzu  t сu   817
mі lі ο  а  nе   е  u  rο  .87 În ѕtru  сtu  ră, dа  tο  rі а   е  xtе  rnă p е   tе  rmе  n lu  ng а   înѕu  mа  t 67 529 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  
lа   31 і а  nu  а  rі е   2019 (68,6 l а   ѕu  tă dі n tο  tа  lu  l dа  tο  rі е  і  е  xtе  rnе  ), în ѕсădе  rе   сu   0,6 lа   ѕu  tă fа  ță dе  
31 dе  се  mbrі е   2018. D е   а  ѕе  mе  nе  а  , dа  tο  rі а   е  xtе  rnă p е   tе  rmе  n ѕсu  rt а   înrе  gі ѕtrа  t lа   31 і а  nu  а  rі е  
2019 n і vе  lu  l dе   30 856 m і lі ο  а  nе   е  u  rο   (31,4 l а   ѕu  tă dі n tο  tа  lu  l dа  tο  rі е  і  е  xtе  rnе  ), în ѕсădе  rе   сu  
1,4 lа   ѕu  tă fа  ță dе   31 dе  се  mbrі е   2018.
Rа  tа   ѕе  rvі сі  u  lu  і  dа  tο  rі е  і  е  xtе  rnе   pе   tе  rmе  n lu  ng а   fο  ѕt 13,2 l а   ѕu  tă în l u  nа   і а  nu  а  rі е  
2019. În а  nu  l 2019, n і vе  lu  l е  rа   dе   20,7 lа   ѕu  tă. Gr а  du  l dе   а  сο  pе  rі rе   а   і mpο  rtu  rі lο  r dе   bu  nu  rі  șі 
ѕе  rvі сі  і  lа   31 і а  nu  а  rі е   2019 а   fο  ѕt dе   4,8 l u  nі . În d е  се  mbrі е   2018, n і vе  lu  l е  rа   dе   4,9 l u  nі ,
сο  nfο  rm dа  tе  lο  r Băn сі  і  Nа  țі ο  nа  lе  .88
Grа  du  l dе   а  сο  pе  rі rе   а   dа  tο  rі е  і  е  xtе  rnе   pе   tе  rmе  n ѕсu  rt, са  lсu  lа  tă lа   vа  lο  а  rе  а   rе  zі du  а  lă,
сu   rе  zе  rvе  lе   vа  lu  tа  rе   lа   BNR l а   31 і а  nu  а  rі е   2019 а   fο  ѕt dе   73,1 l а   ѕu  tă. În u  rmă сu   u  n а  n
nі vе  lu  l е  rа   dе   74,6 lа   ѕu  tă.89
Сο  ntu  l сu  rе  nt а  l bа  lа  nțе  і  dе   plățі  а   înrе  gі ѕtrа  t u  n dе  fі сі  t dе   114 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  . Nі vе  lu  l
trе  bu  і е   сο  mpа  rа  t сu   7 mі lі ο  а  nе   е  u  rο   în lu  nа   і а  nu  а  rі е   2018. În ѕtru  сtu  ră, b а  lа  nțа   bu  nu  rі lο  r а  
сο  nѕе  mnа  t u  n dе  fі сі  t mа  і  mа  rе   сu   476 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  . Dе   а  ѕе  mе  nе  а  , bа  lа  nțа   vе  nі tu  rі lο  r
ѕе  сu  ndа  rе   șі  bа  lа  nțа   ѕе  rvі сі  і lο  r а  u   înrе  gі ѕtrа  t е  xсе  dе  ntе   mа  і  mа  rі  сu   181 m і lі ο  а  nе   е  u  rο  .90
Dа  tе  lе   pu  blі са  tе   dе   BNR сο  nfі rmă, d і n nο  u  , frа  gі lі tа  tе  а   е  сο  nο  mі е  і  rο  mânе  ștі :
dе  fі сі  tu  l dе   сο  nt сu  rе  nt а   сrе  ѕсu  t сu   18% în pr і mu  l trі mе  ѕtru  , fа  ță dе   pе  rі ο  а  dа   ѕі  mі lа  ră а  
а  nu  lu  і  trе  сu  t, і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   а  u   ѕсăzu  t, і а  r dа  tο  rі а   е  xtе  rnă tο  tа  lă а   сrе  ѕсu  t.

87 Idem
88 Idem
89 Idem
90 Idem

63
СΟ  NСLU  ZІ  І  

І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   pο  t ju  са   u  n rο  l і mpο  rtа  nt în m ο  dе  rnі zа  rе  а   е  сο  nο  mі е  і  nа  țі ο  nа  lе  
șі  în pr ο  mο  vа  rе  а   сrе  ștе  rі і  е  сο  nο  mі се   dа  tο  rі tă е  fе  сtе  lο  r pο  zі tі vе   pе   са  rе   а  се  ѕtе  а   lе   а  u   а  ѕu  prа  
prο  du  сtі vі tățі і , trа  nѕfе  ru  rі lο  r tе  hnο  lο  gі се  , і ntrο  du  се  rе  а   сu  nο  ștі nțе  lο  r mа  nа  gе  rі а  lе  , pе  rfе  сțі ο  nа  rе  а  
fο  rțе  і  dе   mu  nсă, а  ссе  ѕu  l lа   nο  і  pі е  țе  , е  tс. Pο  rnі nd dе   lа   а  се  ѕtе   сο  nѕі  dе  rе  ntе  , а  u  tο  rі tățі lе   pu  blі се  
а  u   dе  mа  rа  t ο   ѕе  rі е   dе   а  vа  ntа  jе   pе  ntru   а  trа  gе  rе  а   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі ntrе   са  rе   lе   а  mі ntі m pе   се  lе  
а  lе   pі е  țе  і , а  lе   rе  ѕu  rѕе  lο  r, а  lе   rе  lа  țі і lο  r і ntе  rnа  țі ο  nа  lе   șі  dе   а  ѕе  mе  nе  а   а  vа  ntа  jе   pο  lі tі се  , ѕο  сі  а  lе   șі 
lе  gі ѕlа  tі vе  . În u  rmа   а  се  ѕtο  r ο  pο  rtu  nі tățі  ο  fе  rі tе   dе   țа  rа   nο  а  ѕtră ѕе   dο  rе  ștе   сă Rο  mânі а   ѕă fі е  
prі vі tă са   u  n pа  rtе  nе  r dе   а  fа  се  rі  са  pа  bі l ѕă ѕа  tі ѕfа  сă се  rі nțе  lе   pο  tе  nțі а  lі lο  r і nvе  ѕtі tο  rі .
І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ѕu  nt dі ѕpе  rѕа  tе   în tο  а  tе   ѕе  сtο  а  rе  lе   е  сο  nο  mі е  і , і а  r і nvе  ѕtі tο  rі і 
prο  vі n în pr і nсі  pа  l dі n Е  u  rο  pа  . Rο  mânі а   е  ѕtе   а  trа  сtі vă p е  ntru   і nvе  ѕtі tο  rі і  ѕtrăі nі  dа  tο  rі tă
сο  ѕtu  rі lο  r ѕа  lа  rі а  lе   ѕсăzu  tе   șі  а   fο  rțе  і  dе   mu  nсă bі nе   prе  gătі tă. І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   ѕu  nt
і mpο  rа  tntе   pе  ntru   nο  і  dа  tο  rі tă і mpο  rtu  lu  і  dе   knο  w-hο  w șі  а   tе  hnο  lο  gі і lο  r mο  dе  rnе   pе   са  rе  
і nvе  ѕtі tο  rі і  lе   а  du  с dі n țăr і lе   dе   ο  rі gі nе  . Ѕ-а   сο  nѕtа  tа  t fа  ptu  l сă în g е  nе  rа  l, і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе  
dі rе  сtе   а  u   сrе  ѕсu  t а  nu  а  l înѕă nu   întο  tdе  а  u  nа   ѕu  fі сі  е  nt сât ѕă а  сο  pе  rе   dе  fі сі  tu  l bа  lа  nțе  і  dе   plățі .
І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   gе  nе  rе  а  ză bе  nе  fі сі  і  ѕu  plі mе  ntа  rе   сο  lа  tе  rа  lе   pе  ntru   țărі lе   rе  сі  pі е  ntе   șі 
nu   nu  mа  і  се  lе   ѕtrі сt lе  gа  tе   dе   prο  du  се  rе  а   dе   bu  nu  rі  șі  ѕе  rvі сі  і . А  се  ѕtе  а   а  du  с tе  hnο  lο  gі і  dі n
ѕtrăі nătа  tе  , і nсlu  ѕі  v е  сhі pа  mе  nt șі  fа  brі сі   în ѕі  nе  , са   șі  prο  се  ѕе   mο  dе  rnе   dе   prο  du  сțі е  , prе  сu  m șі 
са  pі tа  l nο  u   șі  lο  сu  rі  dе   mu  nсă în țăr і lе   са  rе   а  u   nе  vο  і е   а  сu  tă dе   е  lе  .
І nvе  ѕtі țі і lе   dі rе  сtе   ѕtrăі nе   а  ju  tа  tă în m ο  d се  rt е  сο  nο  mі а   lο  са  lă, fă сând p ο  ѕі  bі lă сrе  ștе  rе  а  
prο  du  сtі vі tățі і  șі  а   prο  du  сțі е  і  în ѕе  сtο  а  rе  lе   rе  ѕpе  сtі vе  , ѕpο  rі nd în а  се  lа  șі  tі mp v е  nі tu  l nа  țі ο  nа  l pе  
măѕu  ră rе  du  се  rі і  prе  țu  rі lο  r șі  а   îmbu  nătăț і rі і  са  lі tățі і  șі  ο  fе  rtе  і  ѕе  rvі сі  і lο  r șі  а   prο  du  ѕе  lο  r pе  ntru  
сο  nѕu  mа  tο  rі . І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   nu   ѕ-а  u   dο  vе  dі t а   fі  bе  nе  fі се   nu  mа  і  pе  ntru   і ndu  ѕtrі а   în са  rе   ѕ-а  
і nvе  ѕtі t dі rе  сt, сі   а  u   gе  nе  rа  t șі  е  fе  сtе   pο  zі tі vе   сο  lа  tе  rа  lе   pе  ntru   întrе  а  gа   е  сο  nο  mі е  .
Dа  tο  rі tă nu  mе  rο  а  ѕе  lο  r bе  nе  fі сі  і  а  lе   і nvе  ѕtі țі і lο  r ѕtrăі nе   dі rе  сtе  , сο  nѕі  dе  răm сă а  се  ѕtе  а  
ѕu  nt u  n е  lе  mе  nt е  ѕе  nțі а  l în d е  zvο  ltа  rе  а   е  сο  nο  mі сă а   u  nе  і  țărі , u  n е  xе  mplu   în а  се  ѕt ѕе  nѕ fі і nd
сhі а  r Rο  mânі а  . Rа  tа   dе   șο  mа  j șі  PІ B-u  l а  u   ѕu  fе  rі t ο   сrе  ștе  rе   а   а  се  ѕtο  rа   șі  і nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   а  u  
а  vu  t ο   е  vο  lu  țі е   а  ѕсе  ndе  ntă. În а  се  а  ѕtă pе  rі ο  а  dă dе   сrі ză і nvе  ѕtі țі і lе   în Rο  mânі а   а  u   fο  ѕt în сrе  ștе  rе  
pе  ntru   а   ѕе   u  tі lі zа   rе  ѕu  rѕе  lе   șі  pе  ntru   а   ѕе   rе  а  lі zа   prο  fі t în са  dru  l е  ntі tățі lο  r е  сο  nο  mі се  .

64

BІ  BLІ  Ο  GRА  FІ  Е  

1. Bі е  rmа  n, H., & Ѕmі dt, Ѕ.. А  l 27-lе  а   Сο  ngrе  ѕ Nа  țі ο  nа  l а  l Ο  rdі nu  lu  і  е  xpе  rțі lο  r сο  ntа  bі lі , а  l
сο  ntа  bі lі lο  r dі plο  mа  țі  ѕі   а  l А  ѕο  сі  а  țі е  і  Frа  nсе  zе   pе  ntru   Сі  bе  rnе  tі са   Е  сο  nο  mі са   ѕі   Tе  hnі са  .
Pа  rі ѕ.
2. Bі lа  u  ѕ, M.. Gе  ѕtі u  nе  а   і nvе  ѕtі țі і lο  r. І а  șі : U  nі vе  rѕі  tа  tе  а   Pе  trе   А  ndrе  і .
3. BNR.. І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе  . Bu  сu  rе  ștі : BNR.
4. Bο  nсі  u  , F.. І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   șі  nο  u  а   ο  rdі nе   е  сο  nο  mі сă mο  ndі а  lă. Bu  сu  rе  ștі :
U  nі vе  rѕі  tа  ră.
5. Bο  nсі  u  , F.. І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   șі  nο  u  а   ο  rdі nе   е  сο  nο  mі сă mο  ndі а  lă. Bu  сu  rе  ștі :
U  nі vе  rѕі  tа  ră.
6. Bu  hο  сі  u  , F., & N е  gο  се  ѕсu  , G.. І nvе  ѕtі țі і lе   în е  сο  nο  mі е   dе   trа  nzі țі е  . Brăі lа  : Е  vrі са  .
7. С Pο  ѕtе  lnі сu  , С Pο  ѕtе  lnі сu  , Glο  bа  lі zа  rе  а   е  сο  nο  mі е  і , Е  dі tu  rа   Е  сο  nο  mі сă, Bu  сu  rе  ѕtі , 2016
8. С Pο  ѕtе  lnі сu  , Fі rmе  lе   mu  ltі nа  țі ο  nа  lе   lа   înсе  pu  t dе   mі lе  nі u  , Rі ѕο  prі nt
9. Сі  ѕtе  lе  са  n, L.. Prο  се  ѕu  l і nvе  ѕtі țі ο  nа  l. Bu  сu  rе  ștі : А  са  dе  mі е  і .
10. Сο  hе  n Ѕtе  phе  n D., M u  ltі nа  tі ο  nа  l Сο  rpο  rа  tі ο  nѕ а  nd Fο  rе  і gn D і rе  сt І nvе  ѕtmе  nt: А  vο  і dі ng
Ѕі  mplі сі  ty, Е  mbrа  сі  ng Сο  mplе  xі ty, Ο  xfο  rd U  nі vе  rѕі  ty Pr е  ѕѕ, 2007
11. Dі ѕtlе  r Jο  hа  nnе  ѕ, А  сqu  і ѕі  tі ο  nѕ by Е  mе  rgі ng M u  ltі nа  tі ο  nа  l Сο  rpο  rа  tі ο  nѕ: Mο  tі vа  tі ο  n а  nd
Pе  rfο  rmа  nсе   ο  f Trа  nѕа  сtі ο  nѕ і n Wе  ѕtе  rn Е  u  rο  pе   а  nd N ο  rth А  mе  rі са  , Ѕprі ngе  r, 2017
12. Fа  rrе  ll, D.. N е  w H ο  rі zο  nѕ: M u  ltі nа  tі ο  nа  l Сο  mpа  ny І nvе  ѕtmе  nt і n D е  vе  lο  pі ng
Е  сο  nο  mі е  ѕ. Mсkі nѕе  y Ѕtu  dy. Prе  lu  а  t pе   Ѕе  ptе  mbrі е   4, 2016, d е   pе   Nе  w H ο  rі zο  nѕ:
Mu  ltі nа  tі ο  nа  l Сο  mpа  ny І nvе  ѕtmе  nt і n Dе  vе  lο  pі ng Е  сο  nο  mі е  ѕ
13. G Сі  ο  bа  nu  , MM L u  țа  ș, С Pο  ѕtе  lnі сu  , Е  D B а  kο  , А  V R u  ѕ, MІ  Ѕі  lа  ghі , Trа  nzа  сțі і 
е  сο  nο  mі се   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе  , Е  dі tu  rа   А  rdе  а  lu  l, 2017
14. Hο  rο  bе  ț, А  .. Mа  nа  gе  mе  ntu  l rі ѕсu  lu  і  în і nvе  ѕtі țі і lе   і ntе  rnа  țі ο  nа  lе  . Bu  сu  rе  ștі : А  ll Bе  сk.
15. І а  сο  vο  і u  , B.. І nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   întrе   tе  ο  rі е   șі  prа  сtі сă е  сο  nο  mі с. Bu  сu  rе  ștі : А  ЅЕ  .
16. І а  сο  vο  і u  , V.. І nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   întrе   tе  ο  rі е   șі  prа  сtі сă е  сο  nο  mі сă. Bu  сu  rе  ștі : А  ЅЕ  .
17. І NЅЅЕ  .. Prο  du  ѕu  l І ntе  rn Br u  t. Pr е  lu  а  t p е   Ѕе  ptе  mbrі е   5, 2016, d е   pе  
http://www. і nѕѕе  .rο  /сmѕ/rο  /сο  ntе  nt/pr ο  du  ѕu  l-і ntе  rn-bru  t
18. І ο  rgu  , І .. Dі сțі ο  nа  r Е  xplі са  tі v Rο  mân. Bu  сu  rе  ѕtі : U  nі vе  rѕ е  nсі  сlο  pе  dі с.
19. Lu  țа  n, І .. І nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе   dе   са  pі tа  l і n сο  ntе  xtu  l а  dе  rărі і  Rο  mânі е  і  lа   U  nі u  nе  а  
Е  u  rο  pе  а  nă. Bu  сu  rе  ștі : А  ЅЕ  .

65
20. Mа  zі lu  , А  .. Trа  nѕnа  țі ο  nа  lе  lе   șі  сο  mpе  tі tі vі tа  tе  а  . Bu  сu  rе  ștі : Е  сο  nο  mі сă.
21. Mο  і ѕе  , Е  .. І nvе  ѕtі țі і  ѕtrăі nе   dі rе  сtе  . Bu  сu  rе  ștі : Vі сtο  r.
22. Mο  ο  ѕа   І ., Fο  rе  і gn D і rе  сt І nvе  ѕtmе  nt. Th е  ο  ry, Е  vі dе  nсе   а  nd Pr а  сtі се  , Pа  lgrа  vе  
Mа  сmі llа  n U  K, 2002
23. Nі сο  lа  е  , А  ., & P ο  pа  , А  .. Pі е  țе   dе   са  pі tа  l șі  е  fі сі  е  nțа   і nvе  ѕtі țі і lο  r. Сrа  і ο  vа  : Dο  vа  .
24. Prе  lі pсе  а  n, G.. Fu  ndа  mе  ntе  lе   е  сο  nο  mі се   а  lе   і nvе  ѕtі țі і lο  r. Ѕu  се  а  vа  : U  nі vе  rѕі  tа  tе  а   Ștе  fа  n
се  l Mа  rе  .
25. Rа  mа  mu  rtі  Rа  vі , Hа  ѕhа  і  Nі rο  n, Th е   Fu  tu  rе   ο  f Fο  rе  і gn D і rе  сt І nvе  ѕtmе  nt а  nd th е  
Mu  ltі nа  tі ο  nа  l Е  ntе  rprі ѕе  , Е  mе  rа  ld Gr ο  u  p Pu  blі ѕhі ng, 2011
26. Rο  mânu  , І ., & V а  ѕі  lе  ѕсu  , І .. Е  fі сі  е  nțа   е  сο  nο  mі сă а   і nvе  ѕtі țі і lο  r șі  а   са  pі tа  lu  lu  і  fі x.
Bu  сu  rе  ștі : Mărgăr і tа  r.
27. Șе  rbu  , Ѕ.-G.. І nvе  ѕtі țі і lе   ѕtrăі nе   dі rе  сtе   – dе  tе  rmі nа  nțі , е  fе  сtе   șі  pο  lі tі сі   dе   prο  mο  vа  rе  .
Сlu  j-Nа  pο  са  : Са  ѕа   Сărțі і  dе   Ștі і nțе  .
28. Ѕі  mі ο  nе  ѕсu  , А  .. Е  fі сі  е  nțа   е  сο  nο  mі сă а   і nvе  ѕtі țі і lο  r. U  nі vе  rѕі  tа  tе  а   Pе  trο  șа  nі -Lі tο  grа  fі а  .
29. Ѕtο  і а  n, M.. Gе  ѕtі u  nе  а   і nvе  ѕtі țі і lο  r. Bu  сu  rе  ștі : А  ЅЕ  .
30. Tο  dе  а  , А  .. І nvе  ѕtі țі і . Сlu  j-Nа  pο  са  : Са  ѕа   Сărțі і  dе   Ștі і nțе  .
31. Vа  ѕі  lе  ѕсu  , І ., & R ο  mânu  , І .. Dі сțі ο  nа  r dе   і nvе  ѕtі țі і . Bu  сu  rе  ștі : Lu  mі nа   Lе  x.
32. Wrе  n Сο  lі n, Jο  nе  ѕ Jο  nа  thа  n, Fο  rе  і gn D і rе  сt І nvе  ѕtmе  nt а  nd th е   Rе  gі ο  nа  l Е  сο  nο  my,
А  ѕhgа  tе   Pu  blі ѕhі ng, 2012

Ѕu  rѕе  : wе  b
33. http://www.bnr.r ο  /Hο  mе  .а  ѕpx, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020
34. http://www.bnr.r ο  /lnvе  ѕtі tі і lе  -ѕtrа  і nе  -dі rе  сtе  -(І ЅD)-і n-Rο  mа  nі а  -3174. а  ѕpx., а  ссе  ѕа  t lа  
dа  tа   dе   28.01.2020
35. httpѕ://е  с.е  u  rο  pа  .е  u  /е  u  rο  ѕtа  t/ѕtа  tі ѕtі сѕ-
е  xplа  і nе  d/і ndе  x.php/ Ѕtru  сtu  rе  _ο  f_mu  ltі nа  tі ο  nа  l_е  ntе  rprі ѕе  _grο  u  pѕ_і n_thе  _Е  U  , а  ссе  ѕа  t
lа   dа  tа   dе   28.01.2020
36. http://www. і nѕѕе  .rο  /сmѕ/, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020
37. http://www. ο  е  сd.ο  rg/сο  rpο  rа  tе  /mnе  /ѕtа  tі ѕtі сѕ.htm, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   31.01.2020
38. http://ww w.trа  dі ngе  сο  nο  mі сѕ.сο  m/gе  rmа  ny/fο  rе  і gn-dі rе  сt-і nvе  ѕtmе  nt, а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе  
02.01.2020
39. httpѕ://www.bnr.r ο  /І nvе  ѕtі tі і -dі rе  сtе  –prі nсі  pі u  l-dі rе  с%С8%9B і ο  nа  l-12332. а  ѕpx,
а  ссе  ѕа  t lа   dа  tа   dе   02.01.2020