DEZVOLTAREA SOCIOEMOTIONALA A COPIILOR PRESCOLARI [621855]

DEZVOLTAREA SOCIOEMOTIONALA A COPIILOR PRESCOLARI
Educatoare : PETRUT DOINA
GRADINITA CU P.N. NR.3 CODLEA

Conform dec laratiei adoptata la Summitul Mondial pentru Copii :
“ Copiii acestei lumi sunt inocenti,vulnerabili si dependenti. Ei sunt de asemenea
curiosi, activi,plini de speranta . Viata lor ar trebui sa fie una de bucurie si pace
,de joc invatare si crestere.Viitorul lor ar trebui modelat in armonie si
cooperare.Ei ar trebui sa se formeze prin largirea orizonturilor si dobandirea de
experienta .”
Gradinita solicita copilului noi cerinte si conditii de viata diferite de cele oferite
inainte , in cadrul familiei. Aici , copilul devine obiectul unor influente complexe ,
organizate in cadrul ambiantei prescolare( programul,educatoarea ,grupa de copii )
care influenteaza dezvoltarea l ui psiho -socio -culturala .Varsta prescolara este o
perioada a descoperirilor. Depasind poate pentru prima data spatiul restrans
,familial, al casei, copilul invata ca exista o lume interesanta dincolo de acestea,
doreste sa se impli ce in cunoasterea si transformarea ei, se descopera pe sine ca o
persoana care are abilitatea de a face sa se intample anumite lucruri, castigand
autonomie in cunoastere si initiativa.
Fiecare copil este o fiinta unica.Ch iar in aceeasi familie, fiecare copil este
diferit de fratii si surorile sale,iar diferenta incepe inca de la nastere, fiecare are
comportamente specifice in ceea ce priveste hrana,somnul,are reactiile sale proprii
la ceilalti. Are deci, “un stil de viata “ al sau . Parintele,dar si adultul educator (
care poate fi ingrijitoare,asistenta medicala, cadrul didactic ) au datoria de a
respecta individualitatea copilului chiar din momentul in care acesta s-a nascut.
Daca ei inteleg,accepta si respecta tot comportamentul legat de somn, mancare,
schimbarile de dispozitie, temperamentul celui mic, vor putea intelege si respecta
mai usor individu -alitatea copilului , asa cum se manif esta ea in etapele de varsta
ulterioare. Toti copiii trec prin aceleasi stadii de dezvoltare, doar ca o fac in chip
specific.Aceste stadii includ schimbari esentiale in primii cinci ani de viata; este
evident , de exemplu , ca la 3 ani copilul se deosebeste enorm de ceea ce va fi el
pe la 7 -8 ani . Pe masura ce copilul se maturizeaza, se observa cum se dezvolta si
se structureaza el ca individ unic : devine din ce in ce mai independent, are
propriul sau bagaj de cunostinte, atitudini , valori, si credinte( care evolueaza si ele
si pe care le exprima intr -un stil ce -i apartine ). Pentru a pleca spre orizontul
maturitatii, copilul are nevoie de cinci activitati conducatoare :comunicare

emotionala afectiva nemijlocita cu cei din jur, explorarea concreta a lumii care il
inconjoara,diversificarea jocurilor,invatatura,implicarea creativa, dobandirea initiativei
, a responsabilitatii, comunicarea soc iala in grupul celor de aceeasi varsta – ca
deprindere de baza pentru viata matura de mai tarziu.
In acest drum ascendent al dezvoltarii personalitatii , esentiala este conceptia
(parerea ) copilului despre sine : felul in care se evalueaza si valorizeaza . Aceasta
opinie despre sine are o componenta afectiva puternica si, de aceea , emotiile
,sentimentele copilului sunt un alt eleme nt de luat in consideratie atunci cand se
vorbeste despre personalitatea sa.
Dezvoltarea eului include , la copii , dezvoltarea emotionala . Cop iii mici isi
exprima in mod liber si exploziv sentimentele: bucurie , gelozie, timiditate. Unii
plang usor. Pe masura ce cresc , ei incep sa inteleaga regulile din jur si sa ia in
considerare opiniile altora, se conformeaza reg ulilor sociale de exprimare a
sentimentelor .Pe masura ce copiii cresc, trebuie sa fie invatati ca nu isi pot
exprima emotiile oricand si oriunde . Scopul final al cerintelor de disciplina
manifestate fata de copil este de a-l ajuta sa devina o persoana independenta , care
se poate controla; caci de independenta si autocontrolul depind calitatea si forta
conceptiei optimiste despre sine . Aceasta parere pozitiva despre sine va determina
succe sul in activitatile scolare si , mai tarziu , in viata .Adultii trebuie sa -si
concentreze toate eforturile, astfel incat copilul sa -si dezvolte o parere sanatoasa
despre sine si sa se considere membru important al societa tii, cu capaci tati si talente
deosebite ; atunci el va simti dorinta de a fi productiv . Copilul trebuie sa -si dezvolte
capacitatea de adaptare in societate, in asa fel incat sa trateze pe toata lumea ca
fiind de aceeasi valoare si sa -si faca prieteni in functie de o balanta corecta a
ceea ce ofera si a ceea ce i se ofera . Fara aceasta capacitate,copilul risca sa devina
retras si asa va ramane si la maturitate . Micutul lipsit de aceasta capacitate esentiala
in st abilirea relatiilor interumane poate deveni un monstru despotic, care ii inlatura
pe toti pentru a -si atinge scopurile. Cei mari ,care se ocupa de educatie, trebuie sa
mentina in mod constient acel echilibru subtil intre a impinge copilul de la spate
si a-l incuraja .
Este important de retinut ca , pentru ca un copil sa fie capabil sa invete bine la
orice varsta el trebuie sa ajunga la nivelul emotional de maturizare al acelui
nivel de varsta . Cu cat el este mai matur din punct de vedere emotional, cu atat
este mai capabil sa invete. Parintii pot avea cea mai mare influenta asupra
dezvoltarii emotionale a copilului asigurandu -i un rezervor de iubire vesnic plin.
Daca ei vor folosi constant cele cinci limbaje de iubire : mangaierile fizice,
cuvintele de incurajare, timpul acordat, darurile, serviciile , vor oferi copilului o
forma de stimulare intelectuala extrem de eficienta. Cu totii ne dorim ca acesti
copii sa creasca si sa se implineasca,de aceea trebuie sa ne manifestam iubirea prin

toate formele de limbaj amintite si apoi sa -i invatam cum sa le foloseasca la randul
lor .Acest lucru este deose bit de important nu numai pentru copii ci si pentru cei
alaturi de care vor trai sau cu care vor porni la drum, ca parteneri.
PPaannaa nnuu ddeemmuulltt oommuull aa ffoosstt ccoonnssiiddeerraatt oo ffiiiinnttaa rraattiioonnaallaa,, iiaarr eemmoottiiiillee nnuu ttrreebbuuiiaauu eexxpprriimmaattee iinn
ppuubblliicc ddeeooaarreeccee iinnsseemmnnaa uunn aacctt ddee iimmaattuurriittaattee ddiinn ppaarrtteeaa aacceelleeii ppeerrssooaannee..
DDaattoorriittaa cceerrcceettaattoorriilloorr,, ssppeecciiaalliissttiiii aauu aajjuunnss llaa ccoonncclluuzziiaa ccaa ddee ffaapptt oommuull eessttee oo ffiiiinnttaa
eemmoottiioonnaallaa,, ssii ddaaccaa aacceessttee eemmoottiiii ssuunntt eedduuccaattee,, bbeenneeffiicciiiillee oobbttiinnuuttee iinn uurrmmaa aacceessttuuii pprroocceess ssuunntt
eennoorrmmee..
IInntteelliiggeennttaa eemmoottiioonnaallaa rreeddeeffiinneessttee iimmaaggiinneeaa ddeesspprree lluummee ssii oomm.. AAssttaazzii ssee ssttiiee ccaa eemmoottiiiillee
ssuunntt cceellee mmaaii iimmppoorrttaannttee rreessuurrssee aallee oommuulluuii.. IInntteelliiggeennttaa ggeenneerraallaa ccrreessttee ddaaccaa ssee ddeezzvvoollttaa
iinntteelliiggeennttaa eemmoottiioonnaallaa..
CCeerrcceettaarriillee aauu aarraattaatt ccaa ssuucccceessuull llaa llooccuull ddee mmuunnccaa ssaauu iinn vviiaattaa ddeeppiinnddee 8800%% ddee iinntteelliiggeennttaa
eemmoottiioonnaallaa ssii ddooaarr 2200%% ddee iinntteelleecctt..DDaaccaa iinntteelleeccttuull nnee aajjuuttaa ssaa rreezzoollvvaamm pprroobblleemmee,, ssaa ffaacceemm
ccaallccuullee mmiinnttaallee ssaauu ssaa pprroocceessaamm iinnffoorrmmaattiiii,, iinntteelliiggeennttaa eemmoottiioonnaallaa nnee ppeerrmmiittee ssaa ffiimm ccrreeaattiivvii ssii ssaa
nnee ffoolloossiimm eemmoottiiiillee ppeennttrruu aa nnee rreezzoollvvaa pprroobblleemmeellee.. IInntteelliiggeennttaa eemmoottiioonnaallaa eessttee ““ aabbiilliittaatteeaa ddee
aa ppeerrcceeppee ssii eexxpprriimmaa,, ddee aa aassiimmiillaa eemmoottiiii iinn ggaannddiirree,, ddee aa iinntteelleeggee pprriissmmaa eemmoottiiiilloorr ssii ddee aa
rreeggllaa eemmoottiiiillee pprroopprriiii ssii aallee aallttoorraa..””
DDaaccaa eemmoottiiiillee ssuunntt ccoonnssttiieennttiizzaattee iinn ttoottaalliittaattee,, iinn cciiuuddaa ffaappttuulluuii ccaa uunneellee ddiinnttrree eellee ssppuunn
ddeesspprree nnooii lluuccrruurrii ppee ccaarree nnuu aamm vvrreeaa ssaa llee aauuzziimm,, ttrreebbuuiiee ssaa iinnvvaattaamm ssaa llee ggeessttiioonnaamm iinn mmoodd
ccoonnssttrruuccttiivv iinn vveeddeerreeaa aattiinnggeerriiii uunnuuii aannuummee ssccoopp..
IInntteelliiggeennttaa eemmoottiioonnaallaa ddeesseemmnneeaazzaa ccaappaacciittaatteeaa ddee aa rreeccuunnooaassttee eemmoottiiiillee pprroopprriiii ssii aallee cceelloorrllaallttii,, ddee
aa ssttii ccee iinnsseeaammnnaa ssaa ttee ssiimmttii bbiinnee,, ssaa ffiiii ffeerriicciitt ssii vveesseell,, ccee iinnsseeaammnnaa ssaa ffiiii ttrriisstt,, ssuuppaarraatt ;; iinn pplluuss
pprreessuuppuunnee ccuumm ssaa ttrreeccii ddee llaa eemmoottiiii nneeggaattiivvee llaa eemmoottiiii ppoozziittiivvee..
Este necesar sa intelegem caracteristicile individuale ale fiecarui copil,sa -i
acceptam si sa -i iubim pe fiecare,sa -i intelegem cu blandete si dragoste si sa -i
modelam in asa fel incat sa le dezvoltam adevaratele aptitudini.
GGrraaddiinniittaa eessttee ccaappaabbiillaa ssaa rreessppeeccttee iinntteerreesseellee ssppoonnttaannee aallee ccooppiilluulluuii ssii mmoodduurriillee ssaallee ffiirreessttii ddee
iinnvvaattaarree..PPooaattee rreessppeeccttaa eennttuuzziiaassmmuull ppeennttrruu aaccttiivviittaattiillee ffiizziiccee,, ppeennttrruu pprrooiieeccttee ccrreeaattiivvee,, ppeennttrruu aarrttee
ssii jjoocc ssii aarr ttrreebbuuii ssaa–ii ddeeaa ooccaazziiaa ccooppiilluulluuii ddee aa iinnvvaattaa pprriinn aacceessttee aaccttiivviittaattii..
EEdduuccaattooaarreeaa ppooaattee ddeessffaassuurraa ddiivveerrssee ttiippuurrii ddee aaccttiivviittaattii :: jjooccuurrii ddee aauuttooccuunnooaasstteerree ppee
bbaazzaa ddee iimmaaggiinnii ssii ddeesseennee,, iiddeennttiiffiiccaarreeaa ccaarraacctteerriissttiicciilloorr ppeerrssoonnaallee eelleemmeennttaarree,,
ppoorrttooffoolliiuu ((ssaarrcciinnaa ddee ggrruupp)),, ccoollaajjee,, ddeesseennee,, eexxeerrcciittiiii ppeennttrruu iiddeennttiiffiiccaarreeaa aasseemmaannaarriilloorr
ssii ddeeoosseebbiirriilloorr pprriinn ccoommppaarraarree ccuu cceeiillaallttii // cceelleellaallttee ssii ccuu ppeerrssoonnaajjee ddiinn ppoovveessttii,, ddeesseennee
aanniimmaattee,, ffiillmmee,, ddiissccuuttiiii ssii ssttuuddiiii ddee ccaazz ddeesspprree nneevvooiillee ddiiffeerriittee aallee ffiieeccaarruuiiaa,, ddeezzbbaatteerrii
ppee tteemmaa rreessppeeccttaarriiii ssppaattiiuulluuii ppeerrssoonnaall ssii aa nneevvooiiii ddee iinnttiimmiittaattee,, eexxeerrcciittiiii iinn ppeerreecchhii
ppeennttrruu eexxeerrssaarreeaa eelleemmeenntteelloorr ssiimmppllee ddee aassccuullttaarree aaccttiivvaa,, jjooccuurrii ddee rrooll,, eevveenniimmeennttee
ccoottiiddiieennee,, sseeccvveennttee ddee ffiillmm ppeennttrruu oobbsseerrvvaarreeaa ssii aannaalliizzaarreeaa ddiiffeerreenntteelloorr iinnttrree ffaammiilliiii,,

ssaarrcciinnii ddee ggrruupp iinn ccaarree ssee ssttaabbiilleesscc rroolluurrii,, rreegguullii,, eexxeerrcciittiiii ssiittuuaattiioonnaallee ccuu ddiiffiiccuullttaattii
ccaarree ppoott aappaarreeaa iinn ggrruupp,, jjooccuurrii ddee rrooll ccuu sseeccvveennttee // ddiiaalloogguurrii ddiinn ppoovveessttii ddeesspprree rreellaattiiiillee
ddiinn ffaammiilliiee,, eexxeerrcciittiiii ddee lluuaarree ddee ddeecciizziiii iinn ssiittuuaattiiii rreelleevvaannttee ppeennttrruu ccooppiiii,, eexxeerrcciittiiii ddee
lluuaarree ddee ddeecciizziiii iinn ssiittuuaattiiii ddee rriisscc ssaauu ccrriizzaa ((iinncceennddiiii,, iinnuunnddaattiiii,, ccuuttrreemmuurree)),, eexxeerrcciittiiii
iinnddiivviidduuaallee ssii ddee ggrruupp ddee iiddeennttiiffiiccaarree aa aalltteerrnnaattiivveelloorr uunnoorr pprroobblleemmee,, eexxeerrcciittiiii ddee
aannaalliizzaa ccrriittiiccaa aa aalltteerrnnaattiivveelloorr uunneeii pprroobblleemmee.. DDuuppaa ccuumm ssee oobbsseerrvvaa ssee ppuunnee uunn aacccceenntt
ddeeoosseebbiitt ppee uuttiilliizzaarreeaa tteehhnniicciilloorr ccrreeaattiivvee ccaa mmiijjlloocc ddee ccoonnssttrruuiirree aa ppeerrssoonnaalliittaattiiii,,
tteehhnniiccii ccaarree ppeerrmmiitt oo ccoonneeccttaarree ccuu ssiinnee iinnssuussii.. DDeezzvvoollttaarreeaa ccaappaacciittaattiiii ddee eexxpprreessiiee ssii
ccoommuunniiccaarree iinn rreellaattiiiillee iinntteerruummaannee,, iiii aajjuuttaa ppee ccooppiiii ssaa ssee iinntteelleeaaggaa ppee ssiinnee,, ssaa ssee
eelliibbeerreezzee ddee aannxxiieettaattiillee aaccuummuullaattee,, ddee tteennssiiuunnii ssii ssaa–ssii ddeezzvvoollttee aabbiilliittaattii ddee
ccoommuunniiccaarree ssii iinnsseerrttiiee ssoocciiaallaa,, ffaacciilliittaanndd ddee aasseemmeenneeaa eellaabboorraarreeaa uunnoorr ssttrraatteeggiiii ddee
rreezzoollvvaarree aa ccoonnfflliicctteelloorr.. SSee ppoott ffoolloossii tteehhnniiccii mmuullttiippllee ppeennttrruu eedduuccaattiiaa ooppttiimmaa aa ffiieeccaarruuii ccooppiill
ssii iinn ccaaddrruull aaccttiivviittaattiilloorr aalleessee ddiinn pprrooggrraammuull zziillnniicc ddee llaa ggrraaddiinniittaa.. EEdduuccaattooaarreeaa ppooaattee oobbttiinnee ccaatt
mmaaii mmuullttee iinnffoorrmmaattiiii ppoossiibbiillee ddeesspprree ffiieeccaarree pprreessccoollaarr pprriinn mmeettooddaa oobbsseerrvvaattiieeii ssii aa ccoonnvveerrssaattiieeii..
AAcceessttee iinnffoorrmmaattiiii ssuunntt uuttiillee iinnddeeoosseebbii iinn ccaazzuull iinn ccaarree uunn ccooppiill iinnttaammppiinnaa oo ddiiffiiccuullttaattee iinn aa iinnvvaattaa..
IInnvvaattaammaannttuull pprreessccoollaarr ppeerrmmiittee ssttaabbiilliirreeaa uunnoorr oobbiieeccttiivvee eedduuccaattiioonnaallee,, ccoonnccrreettee ccuumm aarr ffii ::
ggaannddiirreeaa iinntteerrddiisscciipplliinnaarraa,, ggaassiirreeaa ccaalliittaattiilloorr ffiieeccaarruuii iinnddiivviidd..
IInn ggrraaddiinniittee ssee ppooaattee aapplliiccaa mmeettooddaa pprrooiieecctteelloorr ccaarree ppeerrmmiittee ccooppiiiilloorr ssaa iinnttaallnneeaassccaa
mmaatteerriiaalluull ccee ttrreebbuuiiee ssttaappaanniitt iinnttrr–oo vvaarriieettaattee ddee ffoorrmmee ssii ccoonntteexxttee ffaacciilliittaanndd aassttffeell iinntteelleeggeerreeaa «« ssii
cceell mmaaii bbuunn mmoodd ddee aa rreeaalliizzaa aacceeaassttaa eessttee ssaa rreeccuurrggaa llaa ttooaattee iinntteelliiggeenntteellee ccaarree ssuunntt rreelleevvaannttee
ppeennttrruu aacceesstt ssuubbiieecctt ,, iinn ccaatt ddee mmuullttee mmoodduurrii lleeggiittiimmee ppoossiibbiillee »»..
EEdduuccaattooaarreellee ffoolloosseesscc ,,ddiinn ccee iinn ccee mmaaii mmuulltt iinn ggrraaddiinniittaa ,, eexxppeerriieennttee ddiivveerrssiiffiiccaattee ppeennttrruu aa
ppuutteeaa ddeessccooppeerrii iinncclliinnaattiiiillee ssii aappttiittuuddiinniillee ccooppiilluulluuii..
«« IInn nnuummeerrooaassee mmoodduurrii iinntteelliiggeenntteellee mmuullttiippllee ppaarr aa ffii uunn ddaarr ssppeecciiaall aall ccooppiillaarriieeii..CCaanndd oobbsseerrvvaamm
ccooppiiii,, iiii vveeddeemm ccuu uussuurriinnttaa ccuumm iissii uuttiilliizzeeaazzaa ddiiffeerriitteellee iinntteelliiggeennee »»..
Ceea ce se cere de la noi , ca educatori ,dascali,parinti ,este sa ajungem sa cunoastem si
sa intelegem de ce copiii reactioneaza intr-un anumit fel,astfel incat noi sa fim apti de a
face schimbarile necesare in comportamentul lor . Caracteristicile individuale esentiale de
care vom tine seama atunci cand evaluam copilul sunt : nivelul de autocontrol /
impulsivitate, adaptabilitatea / rigiditatea, reactii calme/ reactii intense, buna dispozitie/
proasta dispozitie, implicarea/ retragerea, concentrarea/ inatentia
,creativitatea/conformismul, generozitate/ egoism, activitate/ inactivitate . Prin urmare,
modul în care sunt satisfăcute obiectivele educaționale se va răsfrânge asupra personalității
adultului de mai târziu.
PPoorrnniinndd ddee llaa pprreemmiizzaa ccăă iinntteelliiggeennțțaa eemmooțțiioonnaallăă ccoonnssttiittuuiiee lliiaannttuull îînnttrree ppeerrssooaannaa șșii mmeeddiiuull ddiinn
ccaarree ffaaccee ppaarrttee,, îînn aacceesstt ccoonntteexxtt uunnuull ddiinnttrree oobbiieeccttiivveellee ggrrăăddiinniițțeeii șșii ffaammiilliieeii eessttee eedduuccaarreeaa
ccooppiiiilloorr îînn sseennssuull oommeenniieeii,, ggeenneerroozziittăățțiiii,, rreecceeppttiivviittăățțiiii llaa dduurreerriillee șșii bbuuccuurriiiillee cceelloorr ddiinn jjuurr..
SSccooppuull tteeoorriieeii iinntteelliiggeenntteelloorr mmuullttiippllee,, eessttee ddee aa eevviiddeennttiiaa ffaappttuull ccaa ssuunntteemm ttoottii aattaatt ddee
ddiiffeerriittii ddeeooaarreeccee ttoottii aavveemm ddiiffeerriittee ccoommbbiinnaattiiii ddee iinntteelliiggeennttee ssii,, ddaaccaa vvoomm rreeccuunnooaassttee aacceesstteeaa

«« ccrreedd ccaa vvoomm aavveeaa cceell ppuuttiinn oo ssaannssaa mmaaii bbuunnaa ddee aa ffaaccee ffaattaa mmaaii bbiinnee nnuummeerrooaasseelloorr pprroobblleemmee ccuu
ccaarree nnee ccoonnffrruunnttaamm iinn lluummee.. DDaaccaa rreeuussiimm ssaa mmoobbiilliizzaamm iinntteeaaggaa ggaammaa ddee iinntteelliiggeennttee uummaannee ssii ssaa llee
aalliieemm ccuu uunn sseennss eettiicc,, vvoomm ppuutteeaa ssaa ccoonnttrriibbuuiimm llaa mmaarriirreeaa pprroobbaabbiilliittaattiiii ddee ssuupprraavviieettuuiirree ppee
aacceeaassttaa ppllaanneettaa ssii ppooaattee cchhiiaarr ssaa ccoonnttrriibbuuiimm llaa pprrooggrreessuull nnoossttrruu ccaa ssppeecciiee uummaannaa..